Khó khăn chồng chất của nhà đầu tư Dự án BOT Quốc lộ 51

Trạm thu phí tại Dự án BOT Quốc lộ 51 của BVEC đang phải tạm dừng thu phí.

Quyết định đơn phương

“Chúng tôi đang ở thế đường cùng, khó khăn tứ bề, nên rất mong cấp có thẩm quyền quan tâm chỉ đạo xử lý dứt điểm, trả lại quyền lợi chính đáng, hợp pháp của doanh nghiệp tại Dự án Đầu tư xây dựng mở rộng Quốc lộ 51, đoạn từ Km0+900 - Km73+600”, ông Đinh Hồng Hà, Tổng giám đốc BVEC, cho biết.

Theo ông Hà, từ chỗ có gần 400 - 500 lao động, hiện BVEC chỉ còn bộ khung chưa đến chục nhân sự, gần như không có lương hay bất kỳ khoản chế độ nào.

Nhóm nhân sự này được lãnh đạo BVEC thuyết phục ở lại, đồng hành với doanh nghiệp để xử lý các vướng mắc hợp đồng với Cục Đường bộ Việt Nam (Bộ Xây dựng), cũng như thương thảo khất nợ với các ngân hàng tài trợ Dự án mở rộng Quốc lộ 51, đoạn từ Km0+900 - Km73+600.

Được biết, vào cuối tháng 9/2025, BVEC tiếp tục có văn bản kiến nghị gửi cấp có thẩm quyền, đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan giải quyết các vấn đề chưa thống nhất trong quá trình quyết toán vốn đầu tư, đàm phán xử lý tồn tại, vướng mắc của Dự án.

“Tinh thần của chúng tôi là thượng tôn pháp luật, tôn trọng các điều khoản của Hợp đồng Dự án BOT Đầu tư xây dựng mở rộng Quốc lộ 51, đoạn từ Km0+900 - Km73+600 đã ký và được cơ quan chức năng cấp Giấy chứng nhận đầu tư”, lãnh đạo BVEC nhấn mạnh.

Cụ thể, BVEC đề nghị Bộ Xây dựng và Cục Đường bộ Việt Nam giữ nguyên mức phí bảo toàn vốn 8,7%/năm trong cả giai đoạn đầu tư và khai thác theo quy định tại Hợp đồng và các phụ lục BOT đã ký.

Nhà đầu tư cũng mong muốn giữ nguyên thời gian tạo lợi nhuận 4 năm kể từ thời điểm hoàn vốn theo quy định của Hợp đồng; đồng thời kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét, thống nhất lại với nhà đầu tư về các khoản chi phí (chủ yếu là lãi vay) đã bị Cục Đường bộ Việt Nam cắt giảm.

BVEC cũng đề nghị cấp có thẩm quyền có ý kiến với Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng và Cục Đường bộ Việt Nam hủy bỏ Công văn số 137/CĐBVN-TC ngày 9/1/2023 của Cục Đường bộ Việt Nam về việc tạm dừng thu phí tại các trạm thu phí trên Quốc lộ 51.

“Mong Ngân hàng Nhà nước có ý kiến để các ngân hàng đồng tài trợ vốn cho Dự án dừng khởi kiện BVEC ra tòa, bởi đây là tình huống bất khả kháng, nhà đầu tư bị dừng thu phí trong khi chưa trả hết nợ vay ngân hàng và chưa hoàn vốn đầu tư”, ông Hà đề xuất.

BVEC được Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT, nay là Bộ Xây dựng) chấp thuận là nhà đầu tư Dự án mở rộng Quốc lộ 51, đoạn từ Km0+900 - Km73+600 theo hình thức hợp đồng BOT.

Trên cơ sở đó, BVEC ký Hợp đồng số 21/2009/HĐ.BOT-QL51 ngày 12/11/2009 với Cục Đường bộ Việt Nam và được cấp Giấy chứng nhận đầu tư số 36/BKH-GCNĐTTN ngày 28/12/2009.

Dự án được khởi công tháng 8/2009 và hoàn thành, đưa vào khai thác tháng 4/2013. Theo Phụ lục Hợp đồng số 03/PLHĐ-21/BOT-BGTVT ngày 27/2/2017, tổng mức đầu tư của Dự án là 3.779,803 tỷ đồng; thời gian thu phí hoàn vốn là 12,48 năm (24/7/2013 - 12/1/2026); thời gian thu phí tạo lợi nhuận là 4 năm (13/1/2026 - 12/1/2030).

Đến cuối năm 2018, Cục Đường bộ Việt Nam - đơn vị được Bộ GTVT giao làm đại diện cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đã tính lại thời gian thu phí tạo lợi nhuận của Dự án.

Theo phương pháp lợi nhuận kỳ vọng (tức là lợi nhuận nhà đầu tư thu được trong 4 năm tạo lợi nhuận theo phương án tài chính, đã loại lãi bảo toàn vốn), Cục Đường bộ Việt Nam tính toán lại và giảm thời gian tạo lợi nhuận từ 4 năm xuống còn 9 tháng.

Mặc dù chưa nhận được sự đồng thuận của nhà đầu tư, nhưng ngày 9/1/2023, Cục Đường bộ Việt Nam vẫn ban hành Công văn số 137/CĐBVN đơn phương yêu cầu BVEC tạm dừng thu phí tại các trạm thu phí thuộc Dự án BOT mở rộng Quốc lộ 51 từ 7h00 ngày 13/1/2023.

Thiện chí của nhà đầu tư

Được biết, thời gian qua, các bên đã tổ chức tới 21 cuộc họp đàm phán để tìm cách giải quyết dứt điểm các vướng mắc, đặc biệt là xác định chính xác ngày dừng thu phí chính thức tại Dự án. BVEC cũng đã nhiều lần thể hiện thiện chí khi chủ động đề xuất các phương án để Cục Đường bộ Việt Nam xem xét.

Sau nhiều lần đưa ra các phương án khác nhau nhưng không được chấp thuận, ngày 9/10/2024, BVEC gửi công văn đến Bộ GTVT và Cục Đường bộ Việt Nam, chính thức đề xuất phương án cắt giảm thời gian tạo lợi nhuận từ 48 tháng (4 năm) xuống còn 31 tháng 6 ngày.

Theo ông Đinh Hồng Hà, với phương án này, sau khi tính toán kế hoạch trả nợ ngân hàng, BVEC chỉ đủ trả hết nợ gốc và lãi, đồng thời hoàn vốn cho cổ đông. “Đây là phương án mà BVEC đã rà soát kỹ lưỡng, cân nhắc trên cơ sở hợp tình, hợp lý, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên, đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ: Lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ”, ông Hà khẳng định.

Tuy nhiên, tại cuộc họp đàm phán lần thứ 21 ngày 18/10/2024, Cục Đường bộ Việt Nam, dù không đưa ra phương án chính thức, nhưng không đồng ý với đề xuất trên của BVEC. Căn cứ nội dung cuộc họp, Cục chỉ xem xét các phương án có thời gian tạo lợi nhuận dưới 25,7 tháng.

Nếu tính cả thời gian đã được thu để tạo lợi nhuận là 10 tháng 4 ngày (từ sau ngày hoàn vốn 10/3/2022 đến ngày tạm dừng thu phí 13/1/2023) thì thời gian thu phí còn lại chỉ còn 13 tháng 7 ngày kể từ ngày dự kiến thu phí trở lại (tạm tính 1/4/2025).

BVEC tiếp tục gửi Văn bản số 05/CT-TCKT đề xuất phương án giải quyết vướng mắc Dự án BOT Quốc lộ 51. Tuy nhiên, đến nay, BVEC vẫn chưa nhận được phản hồi chấp thuận từ Cục Đường bộ Việt Nam.

Theo BVEC, việc tạm dừng thu phí đột ngột đã kéo theo nhiều hệ lụy. Ngoài số vốn góp của các cổ đông chưa được hoàn là hơn 307 tỷ đồng, dư nợ gốc ngân hàng tính đến ngày 30/9/2025 là 470,306 tỷ đồng, chưa kể nợ lãi vay quá hạn hơn 100,2 tỷ đồng phát sinh kể từ thời điểm tạm dừng thu phí.

“Nợ vay của BVEC với các ngân hàng đồng tài trợ được đảm bảo bằng quyền thu phí. Việc tạm dừng thu phí khiến BVEC không thể trả nợ, các ngân hàng, trong đó có 3 ngân hàng thương mại nhà nước, không thu hồi được vốn vay và đã lên phương án khởi kiện nhà đầu tư”, ông Đinh Hồng Hà cho biết.

Anh Minh