Khoán chi, chấp nhận rủi ro trong phát triển khoa học
Theo nghị quyết, nhiệm vụ khoa học và công nghệ được thực hiện theo phương thức khoán chi đến sản phẩm cuối cùng khi tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ có cam kết về sản phẩm của nhiệm vụ với chỉ tiêu chất lượng chủ yếu cần đạt được.
Tiếp tục chương trình Kỳ họp, sáng 19/2, tại phiên bế mạc, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, với 454/458 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 94,98% tổng số đại biểu Quốc hội).
Nhà khoa học được tự quyết việc sử dụng công trình nghiên cứu
Theo đó, nghị quyết quy định tài sản là kết quả của việc triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách Nhà nước, cơ quan, tổ chức nghiên cứu được theo dõi riêng tài sản, không hạch toán chung vào tài sản của tổ chức, không phải xác định nguyên giá, giá trị còn lại, khấu hao, hao mòn tài sản.
Cơ quan nghiên cứu được tự chủ, tự quyết định và tự chịu trách nhiệm sử dụng tài sản không cần định giá trong việc cho thuê, chuyển giao quyền sử dụng, kinh doanh dịch vụ, liên doanh, liên kết không hình thành pháp nhân mới. Khi thực hiện nội dung này, cơ sở nghiên cứu không cần lập đề án, báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định về quản lý, sử dụng tài sản công.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy trình bày dự thảo Nghị quyết.
Ngoài ra, cơ quan nghiên cứu được bán, chuyển nhượng tài sản; góp vốn bằng tài sản để liên doanh, liên kết có hình thành pháp nhân mới thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quy định này nhằm kịp thời tháo gỡ vướng mắc trong quy định về tài sản hình thành từ nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Về bản chất và theo thông lệ quốc tế, tài sản hình thành từ nhiệm vụ nghiên cứu được xem như một khoản tài trợ, không phải là khoản đầu tư trực tiếp và Nhà nước thực hiện phân chia lợi nhuận ngay.
Tất cả tài sản khi được thương mại hóa và mang lại lợi nhuận thì Nhà nước sẽ thu lại lợi ích thông qua việc thu thuế. Chính sách này giải quyết được sự chậm trễ của việc thực hiện các thủ tục hành chính và đặc biệt là khó khăn trong định giá tài sản.
Được tự chủ, tự chịu trách nhiệm quyết định việc sử dụng kinh phí khoán
Theo nghị quyết, nhiệm vụ khoa học và công nghệ được thực hiện theo phương thức khoán chi đến sản phẩm cuối cùng khi tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ có cam kết về sản phẩm của nhiệm vụ với chỉ tiêu chất lượng chủ yếu cần đạt được.
Tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ được tự chủ, tự chịu trách nhiệm quyết định việc sử dụng kinh phí khoán; được điều chỉnh các nội dung chi; quyết định việc sử dụng kinh phí từ công lao động để thuê chuyên gia trong và ngoài nước theo mức kinh phí thỏa thuận.
Tổ chức, cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được miễn trách nhiệm dân sự khi gây ra thiệt hại cho Nhà nước trong quá trình thực hiện nhiệm vụ - khi đã thực hiện đầy đủ các quy trình, quy định.
Người nghiên cứu sử dụng ngân sách Nhà nước trong quá trình triển khai đã thực hiện đầy đủ các quy định về quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ, quy trình và nội dung nghiên cứu đã được thuyết minh nhưng không đi đến kết quả như dự kiến thì không phải hoàn trả lại kinh phí đã sử dụng.
Ngoài các chính sách trên, Nghị quyết cũng bổ sung nhiều quy định gỡ vướng cho phát triển khoa học, đổi mới sáng tạo như miễn giảm thuế với thu nhập từ hoạt động nghiên cứu khoa học; Nhà nước ưu tiên đầu tư về khoa học; phát triển nhanh hạ tầng 5G và cáp quang biển; xây dựng phòng thí nghiệm chip bán dẫn...
Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia có hiệu lực thi hành từ ngày Quốc hội thông qua.
Các đại biểu ấn nút thông qua dự thảo nghị quyết.
Được áp dụng hình thức chỉ định thầu
Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch UBND cấp tỉnh được áp dụng hình thức chỉ định thầu theo quy định của pháp luật về đấu thầu đối với các gói thầu có thời gian lựa chọn nhà thầu trong giai đoạn 2025-2026 thuộc các nhiệm vụ, dự án, hoạt động thuê dịch vụ công nghệ thông tin, chuyển đổi số để triển khai, xây dựng: Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu dùng chung của bộ, ngành, địa phương; các nền tảng số, hệ thống thông tin quy mô quốc gia, quy mô vùng theo quy định; hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp bộ, cấp tỉnh; trung tâm giám sát, điều hành thông minh; cổng dịch vụ công quốc gia; Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030; dự án công nghệ thông tin, chuyển đổi số khác theo yêu cầu tại nghị quyết của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Đáng chú ý, doanh nghiệp Việt Nam đầu tư xây dựng dự án nhà máy đầu tiên được lựa chọn để chế tạo chip quy mô nhỏ, công nghệ cao phục vụ nghiên cứu, đào tạo, thiết kế, chế tạo thử, kiểm chứng công nghệ và sản xuất chip bán dẫn chuyên dụng của Việt Nam theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ thì được hỗ trợ: 30% tổng mức đầu tư dự án trực tiếp từ ngân sách Trung ương trong trường hợp nhà máy nghiệm thu đưa vào sản xuất trước ngày 31/12/2030. Tổng mức hỗ trợ không vượt quá 10.000 tỷ đồng.
Trong thời gian chuẩn bị và thực hiện dự án, hằng năm được trích lập cao hơn 10% nhưng tối đa không quá 20% thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp cho Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp để bổ sung cho dự án. Tổng số tiền trích lập không vượt quá tổng mức đầu tư của dự án. Được giao đất bằng hình thức giao đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Thủ tướng Chính phủ quyết định lựa chọn doanh nghiệp thực hiện nhiệm vụ quy định tại khoản 1 điều này và quyết định mức hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp đó. Các chính sách hỗ trợ được áp dụng đến hết ngày 31/12/2030.
