Khởi động 'Trung tâm Chuyển đổi kép', hỗ trợ doanh nghiệp Việt vươn ra toàn cầu

Chuyển đổi kép là yêu cầu tất yếu.

Đây là khẳng định được cơ quan quản lý, các chuyên gia và doanh nghiệp trong và ngoài nước nhấn mạnh tại Hội nghị Đối tác thúc đẩy chuyển đổi số - xanh doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VETTP 2025), diễn ra sáng ngày 20 tháng 10 tại Hà Nội.

Sự kiện do Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể (APED) – Bộ Tài chính phối hợp với Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) tổ chức nhằm tìm kiếm lời giải cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) vươn ra toàn cầu.

YÊU CẦU TẤT YẾU TỪ TĂNG TRƯỞNG, THỊ TRƯỜNG VÀ TRÁCH NHIỆM

Theo TS. Bùi Thanh Minh, Phó Giám đốc Văn phòng Ban IV, có ba yếu tố chính thúc đẩy yêu cầu chuyển đổi kép.

Thứ nhất, Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030. Để đạt được mục tiêu này, không có con đường nào khác là chuyển đổi số, chuyển đổi xanh nhằm tăng năng suất, chất lượng lao động.

Thứ hai, là áp lực trực tiếp từ thị trường. Các cơ chế mới như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu (EU), hay các yêu cầu khắt khe về sản phẩm xanh, ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) từ các thị trường lớn như Trung Quốc, Nhật Bản, đang dựng lên những rào cản phi thuế quan mà doanh nghiệp bắt buộc phải vượt qua. Thống kê cho thấy 90% thương mại toàn cầu hiện chịu tác động từ các rào cản liên quan đến môi trường và truy xuất nguồn gốc.

Thứ ba, theo ông Minh, là cam kết quốc gia. “Việt Nam đang đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Để đạt được mục tiêu này, chuyển đổi kép nhằm giảm phát thải khí nhà kính, giảm tác động của biến đổi khí hậu là yêu cầu cần thiết”, TS. Minh nhấn mạnh.

Đồng tình với quan điểm này, ông Bùi Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể (APED), khẳng định vai trò trụ cột của khối doanh nghiệp tư nhân trong mục tiêu chung. Ông cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động và hơn 5,2 triệu hộ kinh doanh, trong đó 98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME). “Đây chính là lực lượng nòng cốt của nền kinh tế quốc gia”, ông Tuấn nói.

Từ góc độ đối tác quốc tế, ông Jens Schmidt Kreye, Phó Phòng Hợp tác phát triển, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam, nhận định chuyển đổi kép không còn là một xu hướng, mà đã và đang diễn ra. Đây là yêu cầu tất yếu của các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam trong quá trình hội nhập.

64% SME CHƯA CHUẨN BỊ

Mặc dù vậy, thực trạng năng lực của các SME lại cho thấy một khoảng cách lớn.

Báo cáo tại hội nghị chỉ ra một con số đáng báo động: 64% SME chưa có bất kỳ sự chuẩn bị nào cho quá trình chuyển đổi kép. Cùng với đó, 54% doanh nghiệp ưu tiên trải nghiệm khách hàng nhưng việc triển khai còn mang tính cục bộ, thiếu kết nối.

Một báo cáo khác từ FiinGroup cũng khẳng định chuyển đổi kép trong các SME nhìn chung vẫn ở “mức khởi đầu và manh mún”, phần lớn mới dừng ở số hóa từng khâu, còn hoạt động xanh hóa chủ yếu mang tính “tuân thủ tối thiểu”, ngại chi phí ban đầu do chưa thấy rõ lợi ích dài hạn của chuyển đổi số.

Lễ ký kết thỏa thuận hợp tác.

Các rào cản lớn nhất được xác định bao gồm (1) Nguồn lực: Doanh nghiệp thiếu kinh phí đầu tư , hạn chế về nhân lực có chuyên môn và hạ tầng kỹ thuật; (2) Văn hóa doanh nghiệp: Thiếu cam kết hành động từ lãnh đạo và tâm lý dè dặt, ngại thay đổi ; và (3) Thông tin: Doanh nghiệp thiếu thông tin về các giải pháp phù hợp và gặp khó khăn trong việc tích hợp các công nghệ khác nhau.

Trước thực trạng này, Chính phủ đã ban hành các chính sách mang tính đột phá. Nổi bật là Nghị quyết 68-NQ/TW (ngày 04/5/2025) về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 57-NQ/TW (ngày 22/12/2024) về phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Các nghị quyết này đặt ra nhiệm vụ cốt lõi là thúc đẩy chuyển đổi xanh, chuyển đổi số trong kinh tế tư nhân, đa dạng hóa mô hình hợp tác công - tư (PPP) và triển khai chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiên phong về công nghệ và chuyển đổi xanh.

Cụ thể hóa các chủ trương này, VETTP 2025 đã giới thiệu Sáng kiến Trung tâm Chuyển đổi kép (Twin Transition Hub). Đây được xác định là mô hình hợp tác công - tư (PPP) điển hình, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ SME thúc đẩy chuyển đổi kép thông qua việc xây dựng một hệ sinh thái toàn diện.

“Hub sẽ kết nối doanh nghiệp Việt Nam với các tổ chức tín dụng, chuyên gia trong nước và quốc tế, tiếp cận các mô hình chuyển đổi kép tiên tiến trên thế giới. Mục tiêu cuối cùng là giảm phát thải, nâng cao năng suất bền vững và giúp doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị toàn cầu”, ông Tuấn cho biết.

Theo đó, Hub sẽ bao gồm một Trung tâm điều phối Trung ương và các vệ tinh là các Trung tâm theo vùng địa lý (như Hà Nội, TP.HCM) và Trung tâm theo ngành kinh tế. Bốn chức năng chính của Hub bao gồm: (1) Tư vấn và lập lộ trình: Khảo sát, đánh giá mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp để xây dựng lộ trình chuyển đổi kép phù hợp; (2) Đào tạo và huấn luyện: Cung cấp các khóa học từ cơ bản đến chuyên sâu về kỹ năng số, quản trị carbon, ESG; (3) Kết nối giải pháp: Xây dựng một cổng thông tin (portal) tập hợp các giải pháp công nghệ và tài chính đã được thẩm định (tương tự mô hình Tech Depot của Singapore) và (4) Hỗ trợ triển khai thí điểm: Điều phối các dự án thí điểm, hỗ trợ kỹ thuật và đánh giá hiệu quả.

Anh Nhi