Khơi thông dòng chảy chuyển đổi số nâng vị thế cho doanh nghiệp

Các chuyên gia cho rằng, cơ hội rất nhiều nhưng thách thức cũng không hề nhỏ đối với doanh nghiệp trong chuyển đổi số. Cơ hội là các doanh nghiệp sẽ đi tắt, đón đầu, nhận được sự hỗ trợ từ phía Nhà nước để phục vụ công tác chuyển đổi số của mình. Còn thách thức chính là về ý chí của lãnh đạo, về công nghệ, hạ tầng kỹ thuật, con người và các mối quan hệ quốc tế…

Hà Yến đã đầu tư dây chuyền để đưa các sản phẩm chất lượng ra thương trường. Ảnh: Khắc Kiên

Đối điện nhiều rào cản cần cởi gỡ

Trước yêu cầu của xu hướng chuyển đổi số và phát triển sản xuất thông minh, thời gian qua, Bộ Công Thương đã có sự vào cuộc nhanh chóng, triển khai nhiều giải pháp đồng bộ hỗ trợ cùng doanh nghiệp chủ động tham gia và tận dụng các cơ hội từ Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại.

Sử dụng năng lượng tái tạo cũng là giải pháp tăng cạnh tranh cho doanh nghiệp. Ảnh: Khắc Kiên

Song, việc ứng dụng chuyển đổi số tại doanh nghiệp nói chung, công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp chế biến chế tạo của Việt Nam hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế. Tính sẵn sàng ứng dụng các công nghệ 4.0 trong hoạt động sản xuất kinh doanh còn thấp, hầu hết các doanh nghiệp đang phải đối mặt với những rào cản như thiếu kỹ năng số và nhân lực, thiếu nền tảng công nghệ thông tin, thiếu tư duy kỹ thuật số, hoặc các thách thức về văn hóa kỹ thuật số trong doanh nghiệp,...

Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển Công nghiệp (Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương) Chu Việt Cường thông tin, thời gian qua, đơn vị thường xuyên tổ chức các hoạt động để hỗ trợ các doanh nghiệp công nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ áp dụng các mô hình về chuyển đổi số và phát triển nhà máy thông minh, mục đích để hỗ trợ các doanh nghiệp công nghiệp nâng cao năng lực và tối ưu hóa quá trình sản xuất, đáp ứng chuỗi cung ứng, chuỗi cạnh tranh trên toàn cầu.

Để thực hiện, Trung tâm thường xuyên tổ chức các chương trình đào tạo, tư vấn về chuyển đổi số và tổ chức các hoạt động áp dụng các hệ thống quản lý sản xuất thông minh vào quá trình sản xuất cho các nhà máy, các doanh nghiệp công nghiệp và công nghiệp hỗ trợ.

Cụ thể, Trung tâm phối hợp với các doanh nghiệp FDI hàng đầu như Samsung, Toyota,… hỗ trợ các doanh nghiệp áp dụng chuyển đổi số vào quá trình sản xuất và đào tạo ra các đội ngũ chuyên gia về tư vấn chuyển đổi số. Hàng năm, xây dựng các cơ sở dữ liệu về các doanh nghiệp công nghiệp và công nghiệp hỗ trợ, giúp các doanh nghiệp tiếp cận, học hỏi, tìm kiếm áp dụng chuyển đổi số và mô hình nhà máy thông minh trong quá trình sản xuất.

Đơn cử, năm 2023, Cục Công nghiệp đã phối hợp với Tổ chức Tài chính quốc tế IFC công bố công cụ đánh giá về chuyển đổi số với nhiều nội dung, từ đánh giá về con người, văn hóa kinh doanh, tính bảo mật và hướng tới cả tính bền vững... Mục đích nhằm hỗ trợ doanh nghiệp có thể nâng cao được năng lực sản xuất với nhà máy thông minh.

Bắt tay để không thụt lùi

Bàn về vấn đề này, Chuyên gia ILO, Giám đốc Công ty TNHH ProfM Việt Nam Trần Kiên Dũng thẳng thắn, các doanh nghiệp Việt phải có những suy nghĩ lại, dù cẩn trọng nhưng cũng nên hướng tới việc bắt tay ngay vào con đường chuyển đổi số để phát triển.

Doanh nghiệp trong nước đầu tư vào công nghệ để tối ưu sản xuất sẽ tăng cạnh tranh. Ảnh: Khắc Kiên

Với 24 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực sản xuất và lắp ráp linh kiện điện tử cho các đối tác FDI tại Việt Nam và ở nước ngoài, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Sản xuất gia công và xuất nhập khẩu Hanel (Hanel PT) Trần Đức Tùng chia sẻ kinh nghiệm, chuyển đổi số trước chỉ là các khuyến nghị, nhưng khoảng 5 năm trở lại đây vấn đề này và sản xuất thông minh đã trở thành nhu cầu tất yếu của các doanh nghiệp, Hanel đã nắm bắt. Từ đó giúp nâng cao được năng lực cạnh tranh cốt lõi của các doanh nghiệp. Nếu thiếu việc sản xuất thông minh cũng như ứng dụng các kỹ thuật IoT và quản trị dữ liệu doanh nghiệp tập trung rất khó để có thể cạnh tranh và tạo được hiệu quả trong quá trình quản trị.

Đồng quan điểm, Quản lý dự án Công ty CP Đầu tư AMA Holdings Nguyễn Văn Minh thông tin, doanh nghiệp đã chuyển đổi toàn bộ cơ chế sản xuất sang chuyển đổi số, từ đầu vào vật liệu, đến sản xuất, tạo ra sản phẩm... đều mã hóa trên hệ thống được kiểm soát.

Không đầu tư vào công nghệ doanh nghiệp rất khó cạnh tranh. Ảnh: Khắc Kiên

Theo ông Chu Việt Cường, từ những thuận lợi, khó khăn, hiện Chính phủ đang rất là nỗ lực, cố gắng để hỗ trợ các doanh nghiệp từ nguồn lực tài chính, vay vốn, ưu đãi về thuế thu nhập của doanh nghiệp, cũng như đầu tư về máy móc, thiết bị để các doanh nghiệp sản xuất thử nghiệm các linh kiện, sản phẩm tinh khó, hay là sản phẩm mới phát triển.

"Cơ hội rất nhiều nhưng thách thức cũng không hề nhỏ. Cơ hội là các doanh nghiệp sẽ đi tắt, đón đầu, nhận được sự hỗ trợ từ phía Nhà nước để phục vụ công tác chuyển đổi số của mình" - vị này chỉ ra. Còn thách thức là về ý chí của lãnh đạo; về công nghệ; và về hạ tầng kỹ thuật; con người và các mối quan hệ quốc tế,…

Để có thể nắm bắt được các xu hướng chuyển đổi số, doanh nghiệp cũng cần phải đầu tư vào công nghệ và hạ tầng, áp dụng các công nghệ tiên tiến như Big Data, IoT,…

Đào tạo về kỹ năng, công nghệ cho các đội ngũ cán bộ quản lý, thậm chí là đội ngũ nhân viên và phát triển đội ngũ lãnh đạo có tầm nhìn chiến lược doanh nghiệp cũng phải lưu tâm.

Ngoài ra, tăng cường hợp tác quốc tế với các Tập đoàn lớn để giúp cho doanh nghiệp tiếp cận nhanh chóng hơn trong việc áp dụng chuyển đổi số vào sản xuất để hướng đến phát triển bền vững và tiết kiệm năng lượng.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, ông Trần Kiên Dũng mong cơ chế chính sách cân nhắc tới việc "cung cấp con cá", hay "cần câu". Nghĩa là cơ chế, chính sách tạo ra khung, hay khuyến khích để doanh nghiệp thụ hưởng.

Do đó, ông Chu Việt Cường cho hay, thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về chuyển đổi số như nghiên cứu, rà soát, đề xuất và sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật.

Thời gian tới có thể sẽ ban hành chương trình hỗ trợ sản xuất công nghiệp hướng tới áp dụng 4.0 và tiến tới thông qua chuyển đổi số để phát triển nhà máy thông minh cho tới giai đoạn 2030.

Cùng với đó, tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp trong quá trình đào tạo đội ngũ kỹ thuật viên về chuyển đổi số nhằm mục đích nâng cao nhận thức.

Về phía các ban ngành liên quan và địa phương cũng sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp làm sao giảm thiểu các thủ tục về hành chính, pháp lý để các doanh nghiệp có thể tiếp cận với chuyển đổi số và nhà máy thông minh nhanh hơn.

Đối với các tổ chức tài chính như ngân hàng thì cũng rất mong các tổ chức tài chính, ngân hàng này có những chính sách ưu đãi về thuế hay chõ vay tín dụng, vay vốn trong thời gian dài hạn hơn và lãi suất thấp hơn.

Khắc Kiên