Không ai lớn lên với nguyên vẹn cái tôi

Biết cân nhắc thì mới có thể linh hoạt. Để thành công trong mọi lĩnh vực, chúng ta cần cực kỳ linh hoạt. Chẳng hạn, hãy cùng xem xét về cơn giận. Nhiều khi, chúng ta chỉ tưởng rằng ai đó muốn xúc phạm mình, nhưng sau khi suy xét kỹ càng thì chuyện không phải như vậy. Hoặc ngay cả khi người khác chắc chắn muốn xúc phạm ta, thì việc giận dữ ăn miếng trả miếng cũng không phải cách đáp trả tối ưu.

Cho nên, để sống tốt trong thế giới phức tạp này, chúng ta không chỉ cần đến cơn giận, mà còn phải biết cân nhắc kiềm chế cơn giận. Hơn nữa, chúng ta phải linh hoạt khi bộc lộ cơn giận. Chẳng hạn thỉnh thoảng, cơn giận nên được bộc lộ theo cách lạnh lùng suy tính, nhưng lúc khác lại cần được bộc lộ một cách dữ dội ngay lập tức.

Để vượt qua các khúc quanh và ngã rẽ trong đời mà không té ngã, chúng ta phải không ngừng từ bỏ một phần của chính mình. Từ bỏ còn bao gồm cả các đặc điểm tính cách, các thói quen cố hữu, lối sống hay thậm chí lý tưởng... những điều quan trọng mà một người cần sẵn sàng chấp nhận từ bỏ để tiến xa trên hành trình cuộc đời.

“Khủng hoảng tuổi trung niên” chỉ là một trong nhiều “cuộc khủng hoảng” tương ứng với nhiều giai đoạn phát triển quan trọng trong cuộc đời. Sở dĩ những giai đoạn bước ngoặt trong đời người đầy gian nan và đau đớn được gọi là khủng hoảng là bởi vì khi ấy, chúng ta phải từ bỏ những quan niệm thân thuộc và những cách làm cũ để có thể vượt qua.

Nhiều người hoặc không sẵn lòng, hoặc không thể chịu được nỗi đau phải từ bỏ những thứ đã bám rễ quá sâu. Hậu quả là họ không thể vượt qua bất kỳ cuộc khủng hoảng nào để thực sự trưởng thành và tận hưởng niềm hân hoan của cảm giác tái sinh tươi mới sau những thử thách. Sau đây là những điều quan trọng mà ta cần từ bỏ trong suốt hành trình trưởng thành để sống một cuộc đời viên mãn:

Trạng thái trẻ sơ sinh, khi ta không cần phải đáp ứng kỳ vọng nào từ bên ngoài. Ảo tưởng rằng ta có thể làm mọi thứ trên đời. Khao khát chiếm hữu, luôn muốn kè kè bên cạnh cha mẹ. Trạng thái lệ thuộc của tuổi thiếu nhi. Những hình mẫu lệch lạc về cha mẹ. Tính bất cầu của tuổi mới lớn. Tinh thần “tự do” không cần tính chuyện lâu dài. Tính ham vui của tuổi thiếu niên. Ham muốn tình dục. Ảo tưởng về sự bất tử. Quyền kiểm soát đối với con cái. Sự phù du của những nấc thang quyền lực. Cảm giác tự lo liệu được cho bản thân. Và cuối cùng là cái tôi.

Kỷ luật dung hòa chính là minh chứng cho thành quả đáng tự hào của sự từ bỏ và ý thức kỷ luật. Càng khép mình vào kỷ luật, bản thân càng gặt hái được nhiều trải nghiệm hơn. Nỗi đau phải từ bỏ là nỗi đau của cái chết, nhưng cái cũ chết đi để chào đón cái mới. Để chấp nhận một ý tưởng, quan niệm, lý thuyết hay nhận thức mới thì ý tưởng, quan niệm, lý thuyết hay nhận thức cũ phải mất đi.

M.Scott Peck/Lâm Đặng Cam Thảo/Tuệ Tri Books&NXB Dân Trí