Không còn nhiều thời gian cho người dân Afghanistan

Người dân Afghanistan mua thực phẩm từ một gánh hàng rong ở Kabul, Afghanistan ngày 17/11/2021. (Ảnh: Reuters)

Afghanistan được xếp vào nhóm những quốc gia nghèo nhất trên thế giới, sống dựa chủ yếu vào nguồn viện trợ nước ngoài, vốn chiếm tới 40% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của đất nước. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo, kinh tế Afghanistan sẽ suy giảm 30% trong năm 2021, do các nguồn viện trợ bị gián đoạn và phần lớn tài sản ở nước ngoài của Afghanistan bị đóng băng.

Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) cảnh báo, tỷ lệ đói nghèo tại Afghanistan có khả năng tăng từ 72% lên đến 98% và kinh tế đất nước Tây Nam Á khó có thể phục hồi trong tương lai gần. Khủng hoảng tài chính đẩy hàng triệu người vào cảnh đói nghèo, mà trong đó phụ nữ và trẻ em là nhóm bị tổn thương nhất. Có tới 50% số trẻ em dưới 5 tuổi ở Afghanistan bị suy dinh dưỡng.

Ðối mặt tình trạng thiếu lương thực và mất an ninh nghiêm trọng, nhiều người tại Afghanistan buộc phải lựa chọn di cư để trốn chạy khỏi khủng hoảng bủa vây. Theo số liệu của Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR), khoảng 700.000 người Afghanistan, phần lớn là phụ nữ và trẻ em đã rời bỏ quê hương trong năm 2021. Mỗi ngày có khoảng 5.000 người Afghanistan vượt biên trái phép sang Iran. Ðến nay, tổng cộng hơn 3 triệu người Afghanistan đã tới Iran và 1,5 triệu người tới Pakistan để tìm đường đến "thiên đường" châu Âu.

Các Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Mỹ mới đây đã gửi thư tới Tổng thống Joe Biden và Bộ Tài chính Mỹ, kêu gọi dỡ bỏ phong tỏa tài sản của Ngân hàng trung ương Afghanistan trị giá 9,4 tỷ USD tại các ngân hàng Mỹ. Họ cho rằng, cần tránh các biện pháp trừng phạt kinh tế cứng rắn, để không tổn hại tới người dân nghèo ở Afghanistan. Theo các nghị sĩ Mỹ, việc phong tỏa tài sản có thể dẫn tới số người chết do đói nghèo và bệnh tật trong năm tới cao hơn số người chết trong cuộc chiến kéo dài suốt 20 năm qua tại Afghanistan.

Bộ trưởng Ngoại giao Ðức Annalena Baerbock (A.Ba-ơ Bốc) cho rằng, Afghanistan đang đối mặt "thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất thời đại", khi các lĩnh vực kinh tế chủ chốt đã sụp đổ và nhiều người đang chết đói. Ðức cam kết cùng các đối tác quốc tế tìm cách đưa viện trợ nhân đạo tới Afghanistan, đồng thời đưa những đối tượng dễ bị tổn thương, nhất là phụ nữ và trẻ em gái, rời khỏi Afghanistan, trong bối cảnh Berlin đã đồng ý tiếp nhận khoảng 15.000 người tị nạn Afghanistan.

Một hội nghị lớn nhất từng được tổ chức để thảo luận tình hình Afghanistan kể từ khi Taliban trở lại nắm quyền đã được Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) triệu tập bất thường cuối tuần qua. Các phái đoàn từ 57 quốc gia Hồi giáo đã đến Pakistan để bàn cách tháo gỡ cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Afghanistan. Pakistan, nước láng giềng của Afghanistan, đề xuất thiết lập cơ chế cung cấp ngay lập tức và liên tục viện trợ nhân đạo cũng như tài chính cho người dân Afghanistan, tăng cường đầu tư khẩn cấp vào các lĩnh vực y tế, giáo dục, đào tạo nghề…, để tránh một cuộc di cư ồ ạt từ Afghanistan.

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cũng đã thông qua nghị quyết nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động cứu trợ nhân đạo cho Afghanistan. Nghị quyết do Mỹ đề xuất nhằm hỗ trợ nền kinh tế Afghanistan đang đứng trước bờ vực sụp đổ. Nghị quyết nêu rõ những hoạt động này phục vụ cho các nhu cầu cơ bản của người dân Afghanistan và không vi phạm các biện pháp trừng phạt nhằm vào các thực thể có liên quan lực lượng Taliban.

Cam kết và quyết tâm hỗ trợ Afghanistan đều đã được các nước, các tổ chức quốc tế khẳng định. Tuy nhiên, trở ngại chính lúc này là việc các thể chế tại Afghanistan chưa hoàn thiện và chưa được công nhận, dẫn đến khó khăn trong việc đưa viện trợ tới đất nước Tây Nam Á. Trong khi đó, không còn nhiều thời gian để do dự khi hàng triệu gia đình Afghanistan vẫn đang rất cần được viện trợ để sống sót qua mùa đông lạnh giá này ■

TRUNG MINH