Không nhập nhèm tài sản số, tiền số

Các doanh nghiệp cho rằng, việc thừa nhận tài sản số là một tài sản giúp doanh nghiệp mở rộng cơ hội tiếp cận vốn.

Luật hóa tài sản số

Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số đã dành hẳn một chương về tài sản số. Theo quy định của Dự thảo, tài sản số được chia làm 3 nhóm: tài sản số, tài sản ảo và tài sản mã hóa.

Việc phân loại tài sản số như trên chưa hẳn được các đại biểu đồng tình. Đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) cho rằng, quy định trên còn chung chung và đề nghị phân loại thành các tài sản số như: định danh cá nhân gắn với quyền riêng tư; dữ liệu phi cá nhân; phần mềm và mã nguồn; nội dung số; tài sản số có thể định giá được (NFT, tài sản số trên nền tảng blockchain…). Việc phân loại cụ thể sẽ giúp việc quản lý chuyển nhượng, định giá, đánh thuế… hiệu quả.

Tương tự, đại biểu Đồng Ngọc Ba (Bình Định) cho rằng, tiêu chí để phân loại 3 nhóm tài sản số chưa rõ ràng và chưa hợp lý. Theo đại biểu, cần đưa ra tiêu chí kỹ thuật cụ thể hơn nữa để phân loại các nhóm tài sản số này, từ đó đưa ra cơ chế quản lý phù hợp.

Trong báo cáo tiếp thu chỉnh lý, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, các tiêu chí phân loại tài sản số dựa trên mục đích sử dụng, tính năng, công nghệ, tiêu chí khác và được thực hiện theo quy định của Chính phủ, phù hợp với điều kiện thực tiễn để quy định các nội dung quản lý tài sản số (tạo lập, sử dụng, trao đổi, cung ứng tài sản số, nghĩa vụ thuế đối với hoạt động có liên quan đến tài sản số, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nâng cao nhận thức về tài sản số, biện pháp xử lý đối với hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tài sản số…).

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Dự thảo chỉ thiết kế các quy định mang tính nguyên tắc cơ bản để tạo lập hành lang pháp lý cho tài sản số. Các nội dung chi tiết về thẩm quyền, quản lý đối với tài sản số, trong đó có nội dung về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trách nhiệm của các nhà cung cấp dịch vụ tài sản số, cơ chế giải quyết tranh chấp…, sẽ do Chính phủ quy định chi tiết tương ứng với từng loại hình tài sản số và phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Không coi tài sản số là tiền

Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số không bổ sung khái niềm “tiền số”, “tiền mã hóa”. Trước đó, một số ý kiến đề nghị bổ sung khái niệm “tiền số”, tài sản số như tài sản trí tuệ số NFT, tiền mã hóa và tài sản số liên quan đến dữ liệu lớn.

Về vấn đề này, cơ quan thẩm tra và cơ quan chủ trì soạn thảo đã làm việc với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Hiệp hội Blockchain Việt Nam và có hai luồng ý kiến chính. Trong đó, luồng ý kiến thứ nhất cho rằng, đây là vấn đề mới, phức tạp, do vậy, chỉ nên nêu khái niệm, nguyên tắc chung và giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm tính ổn định của pháp luật.

Còn luồng ý kiến thứ hai đề nghị bổ sung một số khái niệm, phân loại cụ thể tài sản số (tài sản ảo, tài sản mã hóa, tiền mã hóa, NFT, các mã thông báo…) và có quy định về cung ứng các dịch vụ liên quan để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chống gian lận, lừa đảo, rửa tiền, tài trợ khủng bố…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, tài sản số là vấn đề mới, phức tạp, phát triển và thay đổi nhanh chóng; hiện chưa có khung pháp lý quy định đầy đủ về vấn đề này và vẫn còn có quan điểm khác nhau của các nước trên thế giới (Hungary, Hoa Kỳ...). Do vậy, nhằm bảo đảm tính khả thi, linh hoạt và ổn định của hệ thống pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với loại ý kiến thứ nhất.

Trên thực tế, Dự thảo cũng loại trừ tài sản ảo trên môi trường điện tử là chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự, tài chính.

Mặc dù tài sản số, tiền mã hóa không được coi là “tiền” tại Việt Nam, song các doanh nghiệp cho rằng, việc thừa nhận tài sản số là một tài sản giúp doanh nghiệp mở rộng cơ hội tiếp cận vốn.

Theo ông Nguyễn Kim Hùng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Kim Nam, việc luật hóa tài sản số và ban hành cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong lĩnh vực này sẽ khiến lĩnh vực khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đột phá. Ông Hùng mong mỏi, luật và các văn bản dưới luật sớm ban hành, đặc biệt là các quy định về định danh, phương pháp định giá tài sản số.

“Chúng tôi rất mong cơ quan hữu trách nghiên cứu, xem xét ban hành sớm quy định định danh tài sản số, phương pháp định giá tài sản số cho doanh nghiệp, để có thể tiếp cận các nguồn vốn từ ngân hàng thương mại, từ đó đầu tư vào ngắn hạn, trung và dài hạn. Nếu chúng ta tháo gỡ được, thì dòng tiền từ ngân hàng chảy vào cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ tốt hơn”, ông Hùng kiến nghị.

TS. Lê Thị Giang, giảng viên Trường đại học Luật Hà Nội cũng cho rằng, việc Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số bước đầu xác lập khái niệm tài sản số và quyền sở hữu đối với loại tài sản này là bước tiến quan trọng. Tuy nhiên, để phát triển, quản lý và ứng dụng tốt hơn tài sản số, vẫn cần chờ đợi thêm các văn bản hướng dẫn.

Hà Tâm