Khủng hoảng Biển Đỏ khiến châu Á phải suy tính lại chính sách dầu mỏ

Một tàu container băng qua giàn khoan dầu ở Vịnh Suez hướng tới Biển Đỏ trước khi vào kênh đào Suez (Nguồn: Reuters)

Mặc dù nhu cầu của khu vực này chủ yếu phụ thuộc vào dầu nhập khẩu, nỗ lực có tính chiến lược của các nhà nhập khẩu hàng đầu châu Á nhằm đa dạng hóa nguồn cung của họ trong những năm qua cũng như mở rộng kho dự trữ chiến lược sẽ có ích để đảm bảo dòng nguyên liệu được thông suốt và không bị gián đoạn.

Theo ông Zhuwei Wang, Giám đốc bộ phận phân tích dầu mỏ châu Á, thuộc S&P Global Commodity Insights, cuộc khủng hoảng Biển Đỏ có ba khía cạnh liên quan đến dòng dầu châu Á.

“Đầu tiên, bất kỳ sự leo thang nào cũng sẽ tạo ra rào cản cho dầu thô của Nga chảy sang châu Á, buộc người mua phải tìm kiếm sản phẩm thay thế từ các nguồn khác”.

"Thứ hai, đối với các sản phẩm di chuyển theo hướng bắc từ châu Á đến châu Âu, các nhà xuất khẩu đang thận trọng theo dõi diễn biến trước khi đưa ra quyết định. Thêm vào đó, các tuyến đường dài hơn có khả năng tạo ra nhu cầu về nhiên liệu gia tăng ở châu Á."

Một chiếc máy bay Typhoon RAF cất cánh từ RAF Akrotiri vào 11/1 để tấn công các mục tiêu Houthi ở Yemen (Nguồn: Bộ Quốc Phòng Mỹ)

Nhiều chủ hàng đang tránh Biển Đỏ và Eo biển Bab al-Mandab sau khi liên minh do Mỹ dẫn đầu tấn công phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn ở miền bắc Yemen, làm dấy lên lo ngại leo thang hơn nữa sẽ ảnh hưởng đến các tuyến thương mại đường biển quan trọng.

Dầu thô chảy sang Ấn Độ, Trung Quốc

Các nguồn tin từ Trung Quốc cho biết dòng dầu chảy vào Trung Quốc không bị ảnh hưởng nhiều bởi biến động ở Biển Đỏ, vì rất ít hàng hóa đến Trung Quốc theo tuyến đường đó.

"Căng thẳng ở Biển Đỏ có ít tác động đến hoạt động nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc. Phần lớn dầu thô nhập khẩu từ Biển Đỏ của Trung Quốc đến từ Nga, và các tàu và hàng hóa của Nga không phải là mục tiêu chính của các cuộc tấn công ở giai đoạn này. Các loại dầu thô khác đi theo tuyến đường Biển Đỏ, như từ Tây Bắc Âu và Địa Trung Hải, chỉ chiếm một phần nhỏ trong danh mục nhập khẩu tổng thể của Trung Quốc,” ông Yao Mengbi, nhà phân tích cấp cao của bộ phận nghiên cứu và phân tích hạ nguồn của S&P Global, cho biết.

Một nhân viên Sinopec kiểm tra thiết bị nhà máy lọc dầu ở Hoài An, tỉnh Giang Tô (Nguồn: China Daily)

Về mặt xuất khẩu, “dầu tinh luyện của Trung Quốc chủ yếu hướng tới khu vực châu Á – Thái Bình Dương, do đó căng thẳng ở Biển Đỏ chỉ có tác động hạn chế”, ông Mengbi nói thêm.

Tác động lên dòng dầu của Nga tới Ấn Độ cũng thấp và cho đến nay chưa có chuyển hướng lớn nào được ghi nhận.

Theo dữ liệu của S&P Global, Nga đóng góp hơn 35% tổng lượng dầu thô nhập khẩu của Ấn Độ vào năm 2023, lên tới 1,7 triệu thùng/ngày.

Theo các nguồn thương mại và nhà phân tích, mặc dù một loạt các cuộc tấn công vào hoạt động vận tải biển ở Biển Đỏ đã buộc các thương nhân và nhà cung cấp phải tìm các tuyến đường thay thế qua Mũi Hảo Vọng, các chuyến hàng dầu thô từ Nga đến Ấn Độ cho đến nay vẫn không bị ảnh hưởng.

S&P Global cho rằng căng thẳng ở Biển Đỏ có thể sẽ hỗ trợ nhu cầu nhiên liệu ở châu Á trong Quý 1. Việc định tuyến lại các tuyến tàu qua Mũi Hảo Vọng có thể kéo dài thời gian hành trình và thời gian vận chuyển hàng hóa tích lũy thêm vài tuần, cũng như dẫn đến yêu cầu nhiên liệu và chi phí tổng thể cao hơn.

Tàu chở dầu Sonangol Cabinda (Nguồn: Bloomberg)

Lo lắng về lợi nhuận thay vì nhu cầu

Châu Á không nhất thiết phải lo ngại về nguồn cung dầu thô chua Trung Đông cho năm 2024, vì các nhà cung cấp lớn, bao gồm Saudi Aramco và Công ty Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi, hoàn toàn tôn trọng nhu cầu của khách hàng châu Á bất kể cam kết cắt giảm sản lượng của họ, theo các nhà quản lý nguyên liệu tại các nhà máy lọc dầu ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Thái Lan.

Tuy nhiên, tính kinh tế cho quá trình cracking dầu thô chua Trung Đông đang xấu đi do chi phí vận chuyển để đưa các thùng dầu từ Vịnh Ba Tư đến Viễn Đông ngày càng tăng do các chủ hàng yêu cầu phí bảo hiểm rủi ro, trong khi chi phí bảo hiểm tàu chở dầu cũng có xu hướng cao hơn, các nhà quản lý cho biết thêm.

Giá vận chuyển tàu chở dầu Suezmax tuyến Vịnh Ba Tư-Đông Á có xu hướng tăng lên (Nguồn: S&P Global Commodity Insights)

S&P Global Platts tính toán giá vận chuyển của tàu Suezmax 130.000 tấn của tuyến Vịnh Ba Tư-Viễn Đông ở mức trung bình 33,11 USD/tấn tính đến thời điểm hiện tại trong tháng 1, thiết lập mức cao nhất theo tháng kể từ mức 34,49 USD/tấn được ghi nhận vào tháng 4 năm 2023.

"Vào năm 2024, việc cắt giảm của OPEC+ không gây ra nhiều mối đe dọa cho chúng tôi vì chúng tôi rất chắc chắn rằng Aramco và ADNOC sẽ tiếp tục tôn trọng nhu cầu của châu Á như họ vẫn luôn làm như vậy, nhưng chi phí hậu cần là mối lo ngại vì căng thẳng địa chính trị đang làm tăng phí giao hàng và cuối cùng làm tổn hại đến lợi nhuận lọc dầu của châu Á,” một giám đốc vận hành nhà máy lọc dầu và nguyên liệu thô tại ENEOS của Nhật Bản cho biết.

Logo của Saudi Aramco được chụp lại tại một cơ sở dầu mỏ ở Abqaiq, Ả Rập Xê-út (Nguồn: Reuters)

Kế hoạch B

Một số nhà quản lý nguyên liệu cho biết thêm, các nhà máy lọc dầu châu Á thậm chí có thể xem xét cắt giảm khối lượng hợp đồng kỳ hạn ở Trung Đông và tìm các lựa chọn khác như dầu thô châu Phi, Mỹ và Nam Mỹ để tối đa hóa lợi nhuận.

Dầu thô Mỹ ngày càng trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà máy lọc dầu châu Á do giá dầu thô WTI nhẹ hơn và ngọt hơn gần ngang bằng với các loại dầu thô có hàm lượng lưu huỳnh cao ở Vịnh Ba Tư, các thương nhân và nhà quản lý nguyên liệu châu Á cho biết.

Một máy bơm dầu ở Midland, Texas (Nguồn: Bloomberg)

Chênh lệch giá hoàn toàn giữa dầu WTI MEH (Magellan East Houston), trên cơ sở CFR Châu Á và dầu thô Dubai tiêu chuẩn của Trung Đông, trên cơ sở giao hàng ở Châu Á, đạt trung bình 31,4 cent/thùng trong nửa cuối năm 2023, so với 1,11 USD/thùng trong nửa cuối năm 2023 và 3,83 USD/thùng trong nửa đầu năm 2022, dữ liệu của S&P Global cho thấy.

“Khi dầu thô Mỹ chất lượng cao hơn nhiều có thể được mua với chi phí tương tự như các loại có hàm lượng lưu huỳnh cao ở Trung Đông, đó là điều mà nhóm giao dịch và các nhà phân tích mô hình lập trình tuyến tính sẽ phải thảo luận nghiêm túc”, một nguồn tin tại Cosmo Oil cho biết.

Đỗ Khánh

S&P Global