Khủng hoảng niềm tin đe dọa vị thế của đô la

Đó dấu hiệu cho thấy vị thế thống trị toàn cầu của đồng bạc xanh có thể đang bị xói mòn vì trước đây, trong những thời điểm thị trường hoảng loạn, nhà đầu tư có xu hướng đổ xô trú ẩn ở đô la Mỹ.

Vị thế thống trị của đô la sẽ trở nên không chắc chắn nếu nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục bán các tài sản của Mỹ. Ảnh: oeconomico.com

Đô la bị bán mạnh

Trong phiên giao dịch hôm 3-4, chỉ số đồng đô la (DXY), thước đo giá trị của đồng bạc xanh so với một rổ sáu ngoại tệ mạnh, giảm 1,7%. Đây là mức giảm giá hàng ngày lớn nhất của đô la kể từ tháng 11-2022 sau khi Tổng thống Donald Trump công bố thuế đối ứng với tất cả đối tác thương mại.

Cổ phiếu ở Phố Wall cũng lao dốc vì thuế quan làm dấy lên lo ngại về nguy cơ kinh tế Mỹ suy thoái.

Diễn biến này trái ngược với xu hướng thường thấy trong lịch sử là đô la sẽ tăng giá mạnh khi thị trường chứng khoán bất ổn.

Nhiều nhà đầu tư và nhà phân tích chỉ ra sự bất thường này là do chính sách bảo hộ của chính quyền Tổng thống Donald Trump làm đảo lộn trật tự kinh tế toàn cầu kể từ sau Thế chiến thứ hai. Bên cạnh đọ, khối nợ ngày càng tăng của chính phủ Mỹ cũng làm giảm sức hấp dẫn của đô la.

Theo những người này, nếu không được kiểm soát, cuộc khủng hoảng niềm tin vào đồng đô la cũng có thể làm suy yếu vị thế của đồng tiền này như là đồng tiền dự trữ của thế giới.

“Những gì chúng ta thấy ngày hôm nay là một dấu hiệu nữa cho thấy cấu trúc và bản chất mối quan hệ giữa đồng đô la Mỹ với thị trường toàn cầu đã thay đổi, thể hiện qua vai trò đang thay đổi của Mỹ trên thế giới”, Thierry Wizman, nhà chiến lược tỷ giá và ngoại hối toàn cầu của ngân hàng Macquarie ở New York bình luận.

Bất kỳ sự xói mòn nào đối với vị thế nơi trú ẩn an toàn của đồng đô la đều là tin xấu đối với các nhà đầu tư và nhà hoạch định chính sách, ít nhất là trong ngắn hạn.

Đô la mất giá sẽ dẫn đến chi phí nhập khẩu hàng hóa của Mỹ tăng lên, gây áp lực lạm phát, khiến lãi suất của Mỹ duy trì ở mức cao trong thời gian dài hơn dự kiến.

Phát biểu tại một sự kiện ở London (Anh) hôm 1-4, Per Jansson, Phó Thống đốc Ngân hàng trung ương Thụy Điển cho rằng, sự mất giá gần đây của đô la cho thấy mối lo ngại về vị thế của đồng tiền này đã để lại dấu ấn trên thị trường tài chính.

“Nếu vị thế của đô la suy yếu, điều đó sẽ tạo ra sự thay đổi lớn đối với nền kinh tế thế giới, và về cơ bản sẽ gây ra tình trạng hỗn loạn”, ông nói.

Bất chấp nhiều dự báo bi quan, cho đến nay, đô la vẫn giữ vững vị thế là đồng tiền dự trữ hàng đầu thế giới. Tổng thống Donald Trump đã nói là muốn duy trì tình trạng thống trị này và cảnh báo sẽ trừng phạt những nước tìm cách làm suy yếu vị thế của đô la.

Đô la Mỹ có những lợi thế cạnh tranh khó sánh kịp. Đồng tiền này được hỗ trợ bởi nền kinh tế lớn nhất thế giới, nơi có thị trường vốn lớn nhất và pháp luật được thiết lập chặt chẽ. Không có giải pháp thực sự có thể thay thế cho vai trò của đô la trong nhiều năm nữa.

Ngoài ra, đà giảm giá của đô la trong năm nay có thể chậm lại nếu ông Trump thay đổi cảm nhận về nền kinh tế thông qua các chính sách thúc đẩy tăng trưởng như cắt giảm thuế doanh nghiệp và bãi bỏ bớt các quy định quản lý.

Dòng tiền tháo chạy khỏi Mỹ, đe dọa vị thế đồng bạc xanh

Brad Setser, học giả cao cấp của Hội đồng Quan hệ đối ngoại, tổ chức tư vấn chính sách ở Washington ghi nhận, sức hấp dẫn của Mỹ như một điểm đến đầu tư đã giảm nhưng hướng đi của đồng đô la phần lớn sẽ được quyết định bởi cách nền kinh tế Mỹ phản ứng với cú sốc thuế quan của ông Trump. Hơn nữa, lợi suất cao hơn từ trái phiếu chính phủ Mỹ so với trái phiếu của các chính phủ khác vẫn quan trọng đối với nhà đầu tư.

Dù vậy, sự suy yếu của đồng đô la, với mức giảm khoảng 6% so với các ngoại tệ mạnh trong năm nay là diễn biến đáng chú ý.

Hồi đầu năm, nhà đầu tư kỳ vọng chính sách thương mại và kinh tế của ông Trump sẽ thúc đẩy kinh tế Mỹ, giúp đô la tăng giá. Họ cho rằng thuế quan của Mỹ sẽ gây tổn hại nhiều hơn cho các nền kinh tế ở nước ngoài trong khi khiến giá cả trong nước tăng cao, buộc Fed duy trì lãi suất cao, qua đó củng cố súc mạnh đồng đô la.

Kỳ vọng đó đã không thành sự thật. Thuế đối ứng của Mỹ áp dụng rộng rãi và cao đến mức khiến nhà đầu tư lo ngại nền kinh tế sẽ chịu thiệt hại nhiều nhất khi giá cả trong nước đắt đỏ hơn và tăng trưởng chậm lại. Một số ngân hàng đầu tư đã nâng dự báo xác suất suy thoái của Mỹ.

Tâm lý tiêu cực đang làm đảo ngược dòng tiền chảy vào Mỹ, làm giảm nhu cầu mua đô la. Dữ liệu chính thức của Mỹ cho thấy, tổng giá trị tài sản của Mỹ mà nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ tăng vọt lên 62 ngàn tỉ đô la vào năm 2024, từ mức 13 ngàn tỉ đô la cách đây một thập niên.

Thế nhưng, trong một dấu hiệu cho thấy tiền đang di chuyển khỏi tài sản của Mỹ sang các thị trường nước ngoài, chỉ số S&P 500 ở Phố Wall giảm 8% trong năm nay, trong khi đó, các chỉ số chứng khoán ở Đức và Hong Kong tăng khoảng 12%.

Mỹ cũng có thể không còn là nơi hấp dẫn để đầu tư như trước đây. Hôm 4-4, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi các công ty châu Âu tạm dừng kế hoạch đầu tư vào Mỹ đáp trả mức thuế đối ứng 20% mà Mỹ áp lên Liên minh châu Âu (EU)

"Ba trụ cột hỗ trợ giúp đồng đô la là sức mạnh ngoại lệ của kinh tế Mỹ, lãi suất cao và dòng vốn đầu tư mạnh. Cả ba trụ cột này đều đã suy yếu nghiêm trọng và có khả năng bị đổ gãy do hàng loạt thông báo áp thuế quan của chính phủ Mỹ”, Paresh Upadhyaya, giám đốc chiến lược tiền tệ và thu nhập cố định của Amundi, công ty quản lý tài sản lớn nhất châu Âu bình luận.

Đầu tuần qua, ngân hàng Deutsche Bank cảnh báo về nguy cơ khủng hoảng niềm tin vào đồng tiền Mỹ. Trong khi đó, Pimco, một trong công ty đầu tư trái phiếu lớn nhất thế giới cho biết đang thận trọng hơn với đồng đô la.

Matt King, người sáng lập hãng tư vấn Satori Insights dự báo, dòng vốn sẽ tiếp tục bị rút ra khỏi các tài sản của Mỹ, đặc biệt là cổ phiếu và đô la. Kết quả là, vị thế thống trị của đô la trên thị trường ngoại hối toàn cầu trong tương lai đột nhiên trở nên không chắc chắn.

Theo Reuters

Khánh Lan