Khung pháp lý là yếu tố quan trọng để xây dựng trung tâm tài chính quốc tế

Sáng ngày 20-9, Báo Pháp Luật Việt Nam phối hợp với Trường ĐH Luật TP.HCM (Ulaw) và Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM tổ chức hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Khung pháp lý về Trung tâm Tài chính Quốc tế: Kinh nghiệm nước ngoài và tham khảo cho TP.HCM”.

Học hỏi kinh nghiệm từ quốc tế

Ông Richard D. McClellan, Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam (Đà Nẵng) nhìn nhận, Việt Nam đã đạt những bước tiến vượt bậc trong việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế (IFC) tại TPHCM và Đà Nẵng, với khoảng 70% khung pháp lý và chính sách nền tảng đã được hoàn thiện.

Ông Richard D. McClellan, Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam (Đà Nẵng)

Mô hình quản trị cho IFC dự kiến gồm 3 cơ quan chuyên trách: một cơ quan điều hành, một cơ quan giám sát và một cơ chế giải quyết tranh chấp. Mô hình này lấy cảm hứng từ sự thành công của Trung tâm tài chính quốc tế Dubai (DIFC), nhằm tạo ra một môi trường pháp lý độc lập, đáng tin cậy.

Cạnh đó, hàng loạt chính sách đột phá đã được định hình nhằm thu hút nhà đầu tư quốc tế, nổi bật là: đảm bảo quyền chuyển lợi nhuận về nước, tự do chuyển đổi ngoại tệ, chế độ thuế cạnh tranh, cho phép sử dụng đồng USD, áp dụng tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức, và công nhận cơ chế trọng tài quốc tế. Một "khung pháp lý thử nghiệm" (regulatory sandbox) cho tài sản số và công nghệ tài chính cũng sẽ được triển khai để thúc đẩy đổi mới.

Tuy nhiên, theo vị này vẫn còn nhiều ở phía trước đó. Việt Nam cần giải quyết các yêu cầu của Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính (FATF) để thoát khỏi "danh sách xám" nhằm đảm bảo uy tín quốc tế.

Song song đó, nhà nước cần tiếp tục xây dựng lòng tin lâu dài với nhà đầu tư thông qua sự minh bạch và nhất quán trong chính sách. Đồng thời phải xây dựng một cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả, có thể bao gồm cả thẩm phán nước ngoài, là điều kiện tiên quyết để tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư.

Ông đề xuất có thể học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm từ các TTTC nổi tiếng thế giới như Dubai, Singapore và Hong Kong, những nơi có môi trường pháp lý rõ ràng và bảo vệ lợi ích nhà đầu tư hiệu quả.

Vị này cũng lưu ý TP.HCM và Đà Nẵng nên chủ động chuẩn bị từ sớm về cơ chế và nguồn nhân lực để triển khai trung tâm, không nên chờ đến sát thời điểm vận hành mới bắt đầu. Việc xây dựng TTTC đòi hỏi hàm lượng trí tuệ và đổi mới sáng tạo cao.

Trong khi đó, nhìn từ kinh nghiệm của Pháp trong xây dựng TTTCQT, ông Olivier Vigna, Phó Tổng Giám đốc Điều hành, Bộ phận Vận động và Quan hệ Công chúng Paris Europlace cho rằng, tính hấp dẫn của một TTTCQT chính là đảm bảo thị trường tiêu dùng đủ lớn.

Do đó, Việt Nam cần có thêm chính sách thu hút nguồn tiền lâu dài, quản lý nguồn tài sản, vốn cổ phần tư nhân, và quan tâm hơn nữa đến yếu tố tăng năng suất lao động dựa trên GDP.

Ông cũng bày tỏ, các trường Đại học cần có xếp hạng cao để thu hút nhà đầu tư, cần ưu tiên các nhà đầu tư chiến lược lâu dài bằng chính sách, môi trường sống (nhà ở, trường học…) để họ có thể yên tâm đưa gia đình sang Việt Nam từ đó tập trung cho công việc...

Các đại biểu tham gia hội thảo. Ảnh: BTC

Xây dựng khung pháp lý vững chắc

Sau quá trình nghiên cứu kỹ các mô hình quốc tế để hình thành một trung tâm tài chính, GS.TS. Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam nhấn mạnh: Yếu tố quan trọng nhất để một trung tâm tài chính quốc tế thành công chính là khung pháp lý.

"Các điều kiện địa chính trị, kinh tế hay quy mô phát triển chỉ là yếu tố cần, còn muốn trung tâm bền vững thì pháp luật phải rõ ràng, minh bạch và vận hành hiệu quả. Nếu không, dù có “dọn tổ”, “đại bàng” cũng không đến”- Chủ tịch VIAC nhấn mạnh.

Vị này cho rằng, khung pháp lý cần bao gồm bốn yếu tố: mô hình quản trị phù hợp, luật áp dụng rõ ràng, mức độ gắn kết với tài chính quốc tế, và cơ chế giải quyết tranh chấp minh bạch, kịp thời.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, nhiều yếu tố pháp lý còn chưa rõ ràng. Chúng ta chưa có mô hình quản trị đạt chuẩn quốc tế, chưa xác định được IFC sẽ nằm ở vị trí nào trong hệ thống tài chính - tư pháp quốc gia...

Nếu áp dụng trực tiếp luật quốc gia hiện hành, các IFC sẽ vướng vào sự chồng chéo của các hệ thống như đất đai, thuế, chứng khoán… Vì thế, theo GS. TS Lê Hồng Hạnh, nếu không xây dựng được một khung pháp lý hiện đại và phù hợp, chúng ta khó có thể hình thành IFC đúng nghĩa.

“Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi và vận dụng những nguyên lý cơ bản từ mô hình Cambridge, đặc biệt là tính minh bạch, sự tự do hợp đồng và cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả.

Đây là nền tảng cần thiết để IFC TP.HCM và Đà Nẵng trở thành trung tâm tài chính quốc tế thực sự", ông nói.

THU HÀ