Kiểm định khí thải xe cơ giới là giải pháp thiết yếu để giảm thiểu ô nhiễm không khí

Giải pháp giảm khí thải ô nhiễm môi trường

Tình trạng ô nhiễm môi trường không khí tại Việt Nam, đặc biệt là tại các đô thị lớn như TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đang có xu hướng gia tăng đáng báo động. Mức độ ô nhiễm chủ yếu tập trung vào bụi mịn PM2.5 - các hạt bụi đường kính nhỏ, có chiều hướng gia tăng cả về không gian và thời gian, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Một trong những nguyên nhân chính được xác định gây phát sinh bụi và khí thải ô nhiễm môi trường không khí là do số lượng lớn các phương tiện cơ giới tham gia giao thông, trong đó có nhiều phương tiện cũ không còn đảm bảo tiêu chuẩn khí thải để lưu thông.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa phát biểu tại Tọa đàm “Kiểm định khí thải xe cơ giới và vấn đề chống ô nhiễm không khí”. Ảnh: Duy Thông

Nhằm kiểm soát nguồn phát thải từ phương tiện giao thông, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng Dự thảo quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam. Lộ trình này tạo cơ sở pháp lý để từng bước loại bỏ phương tiện không đảm bảo tiêu chuẩn, thúc đẩy việc chuyển đổi sang phương tiện sạch, thân thiện với môi trường.

Việc áp dụng các biện pháp kiểm soát khí thải cũng nhằm thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải khí nhà kính, ứng phó với biến đổi khí hậu, đồng thời hỗ trợ phát triển giao thông đô thị bền vững, hiện đại theo định hướng chiến lược quốc gia, hướng đến giao thông xanh và xây dựng các thành phố thông minh, bền vững.

Trong bối cảnh đó, việc kiểm định khí thải xe cơ giới được xem là một giải pháp cốt lõi. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là khả năng đáp ứng của cơ sở vật chất kỹ thuật kiểm định. Như ý kiến của Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa tại Tọa đàm “Kiểm định khí thải xe cơ giới và vấn đề chống ô nhiễm không khí” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức sáng 25/11 thì Việt Nam là một trong những quốc gia có mật độ sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân cao. Đây là một điểm cần quan tâm khi Chính phủ sắp tới triển khai các giải pháp hạn chế phương tiện phát thải cao nhằm giảm khí thải, giảm thiểu tác động ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, theo Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa, tại các đô thị lớn hiện nay, số lượng phương tiện giao thông cũ, không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật rất lớn. Điều này đòi hỏi phải có các cơ sở kiểm định và thiết bị đo lường hiện đại, đảm bảo tính khả thi và đồng bộ trong quá trình triển khai. Bởi vậy, trước tiên cần tính toán cơ sở vật chất, nhân lực cho việc kiểm định.

Chuyển đổi phương tiện giao thông xanh, phát triển hệ thống giao thông công cộng

Thách thức lớn nhất không chỉ nằm ở khâu kiểm định mà còn ở chính sách đối với các phương tiện không đạt chuẩn. Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, việc thu hồi hoặc cấm lưu hành hàng triệu phương tiện giao thông cũ - phần nhiều do những người có thu nhập thấp sử dụng hàng ngày cần phải đi kèm với các chính sách hỗ trợ chuyển đổi mang tính nhân văn và vĩ mô.

Đại biểu Phạm Văn Hòa quan tâm về chính sách để chuyển đổi các phương tiện giao thông cũ sang các phương tiện thân thiện với môi trường. Ảnh: Duy Thông

Theo đó, Chính phủ cần có chính sách để chuyển đổi từ xe cơ giới có lượng phát thải lớn sang các xe phương tiện giao thông thân thiện với môi trường. Trong bối cảnh Việt Nam có mật độ phương tiện cá nhân cao, vấn đề này cần một lộ trình rõ ràng và dài hạn.

Bên cạnh đó, cần phải tăng cường phát triển hệ thống giao thông công cộng có chất lượng, tiện lợi, và bao phủ rộng khắp, tạo điều kiện cho người dân có lựa chọn thay thế hợp lý.

Kiểm định khí thải xe cơ giới không chỉ là một yêu cầu kỹ thuật mà còn là một chính sách xã hội và môi trường mang tính chiến lược. Để thành công, cần có sự đồng bộ giữa ba yếu tố then chốt: Hệ thống kiểm định kỹ thuật đủ khả năng; chính sách hỗ trợ chuyển đổi và thu hồi phương tiện cũ; lộ trình thực hiện hợp lý, phát triển hạ tầng giao thông công cộng tại Việt Nam.

Việc kiểm soát chặt chẽ nguồn khí thải từ xe cơ giới sẽ góp phần cải thiện đáng kể chất lượng môi trường sống, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đưa Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu phát triển đô thị thông minh, bền vững.

Ngọc Phương