Kiến nghị bổ sung 3 khoản chi tiền lương, tiền công không phải chịu thuế
Đại biểu Đỗ Đức Hiển kiến nghị bổ sung ba khoản chi từ tiền lương, tiền công được giảm trừ khỏi thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân, giúp hướng dòng tiền vào thị trường vốn thay vì tài sản thụ động.
Chiều 19-11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).
Đại biểu (ĐB) Đỗ Đức Hiển (đoàn TP.HCM) đánh giá dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) có nhiều điểm mới như tháo gỡ các vướng mắc về mức thu nhập chịu thuế, mức giảm trừ gia cảnh và biểu thuế suất lũy tiến.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nhiều quy định về miễn, giảm thuế TNCN phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, góp phần thu hút nhân lực công nghệ cao, thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh và bền vững.
Đại biểu Đỗ Đức Hiển (đoàn TP.HCM). Ảnh: QH
Giảm trừ thu nhập chịu thuế để đầu tư dài hạn
Nêu góp ý sau đó, ông Hiển nói chính sách thuế TNCN của Việt Nam hiện nay đang tập trung chủ yếu vào điều tiết thu nhập, đảm bảo động viên một cách hợp lý thu nhập dân cư, khuyến khích minh bạch các nguồn thu nhập của cá nhân…
Đáng chú ý, dự thảo Luật sửa đổi đã bổ sung quy định cho phép giảm trừ thu nhập chịu thuế đối với một khoản tiền lương, tiền công chi cho y tế, giáo dục – đào tạo, tham gia bảo hiểm bắt buộc, đóng góp vào quỹ hưu trí bổ sung, mua bảo hiểm hưu trí tự nguyện, bảo hiểm nhân thọ.
“Đây là bước tiến quan trọng, tạo cơ chế khuyến khích tiết kiệm dài hạn, bảo đảm an sinh xã hội, giảm gánh nặng cho nhà nước”, theo đại biểu đoàn TP.HCM.
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng nếu chỉ dừng lại ở đây thì chính sách thuế thu nhập cá nhân chưa thực sự trở thành động lực mạnh mẽ cho đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế tư nhân, hình thành các doanh nghiệp khởi nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ phát triển hạ tầng. Đây là những nội dung mà theo ông Hiển cả Nghị quyết 57 và Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đều nhấn mạnh.
Dẫn chứng kinh nghiệm quốc tế, ông Hiển cho biết tại một số quốc gia phát triển, thuế TNCN ngoài chức năng thu ngân sách và phân phối lại thu nhập, còn là công cụ khuyến khích tiết kiệm dài hạn và đầu tư vào các ngành chiến lược.
Chẳng hạn, Mỹ, Canada, Úc cho phép giảm trừ trước thuế với khoản tiền lương đóng vào Quỹ hưu trí tự nguyện. Pháp, Anh, Úc, Singapore áp dụng giảm trừ cho khoản tiền đầu tư vào doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp (startup).
Hay như Úc cho phép giảm trừ khi người có thu nhập cao mua bảo hiểm y tế tư nhân (bảo hiểm sức khỏe) với mục đích giảm tải cho bệnh viện công; một số nước cho phép giảm trừ nếu tiền lương được sử dụng để đầu tư vào các công trình hạ tầng chiến lược...
“Đầu tư dài hạn được xem là hành vi có lợi cho nền kinh tế nên các quốc gia này khuyến khích thông qua giảm trừ mà không phải là miễn thuế đối với thu nhập, lợi tức có được từ đầu tư. Mô hình này đã phát huy hiệu quả khi kích thích tiết kiệm dài hạn, tăng dòng vốn cho thị trường vốn, khuyến khích người dân tích lũy và đầu tư có kỷ luật”, ông Hiển nói thêm.
Các đại biểu tham dự phiên thảo luận chiều 19-11. Ảnh: QH
Bổ sung ưu đãi với tiền lương sử dụng đầu tư vào lĩnh vực chiến lược
Từ thực tiễn trên, ĐB Đỗ Đức Hiển kiến nghị bổ sung ba nhóm khoản chi được giảm trừ khỏi thu nhập chịu thuế nhằm hướng dòng tiền cá nhân vào thị trường vốn thay vì các tài sản thụ động. Điều này cũng góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số và đưa Việt Nam trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045.
Cụ thể ba nhóm gồm: Thứ nhất, phần tiền lương, tiền công dùng để góp vốn vào doanh nghiệp nhỏ và vừa, khởi nghiệp sáng tạo. Thứ hai, tiền lương, tiền công để mua bảo hiểm y tế tư nhân (ngoài bảo hiểm y tế bắt buộc).
Thứ ba, tiền lương, tiền công dùng để mua và nắm giữ dài hạn các sản phẩm tài chính được cơ quan nhà nước cho phép thành lập và giám sát (như quỹ đầu tư phát triển hạ tầng, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, quỹ đầu tư mạo hiểm…).
Để tránh trục lợi chính sách, ĐB Hiển nhấn mạnh cần quy định điều kiện chặt chẽ. Chẳng hạn, giới hạn mức giảm trừ tối đa theo tỉ lệ phần trăm thu nhập chịu thuế và/hoặc mức trần tuyệt đối theo năm; quy định thời gian nắm giữ tối thiểu đối với khoản góp vốn, chứng chỉ quỹ.
Riêng đối với quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện thì thời hạn nắm giữ tới tuổi nghỉ hưu, nếu rút trước hạn hoặc trước tuổi nghỉ hưu thì phải truy thu thuế và tiền chậm nộp…
Bên cạnh đó, ông kiến nghị cần ứng dụng công nghệ số, cơ sở dữ liệu thuế để kê khai, đối chiếu tự động giữa cơ quan thuế và tổ chức quản lý quỹ, doanh nghiệp nhận vốn góp nhằm hạn chế gian lận.
