Kiến nghị loạt dự án BT ký trước 1/1/2021 được tiếp tục thực hiện

Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) vừa có văn bản đề nghị Bộ Kế hoạch Đầu tư xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương rà soát các dự án đầu tư xây dựng theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (hợp đồng BT).

Theo HoREA, hiện điều 3 của luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Quy hoạch, luật Đầu tư, luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (luật PPP), luật Đấu thầu đã sửa đổi, bổ sung một số điều của luật PPP bãi bỏ quy định dừng triển khai dự án mới áp dụng loại hợp đồng BT. Đồng thời quy định các cơ chế để tổ chức, triển khai thực hiện dự án BT kể từ ngày 15/1/2025.

Do đó, HoREA đề nghị Bộ Kế hoạch Đầu tư xem xét trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương rà soát các dự án đầu tư xây dựng theo hình thức hợp đồng BT đã được giao kết hợp đồng hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày 1/1/2021 theo hướng tuân thủ đúng các quy định tại luật PPP.

Dự án BT xây dựng nhà thi đấu Phan Đình Phùng bị UBND TPHCM thu hồi để thực hiện theo phương án đầu tư công.

Đồng thời, không hợp thức hóa các sai phạm để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhà đầu tư và lợi ích công cộng. Không làm thất thu ngân sách nhà nước, không làm thất thoát tài sản công là nguồn lực đất đai.

Bởi lẽ, theo quy định tại luật PPP thì các dự án BT đã được giao kết hợp đồng hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày 1/1/2021 vẫn được tiếp tục triển khai, thực hiện nhưng trên thực tế hầu như các địa phương đều đã dừng triển khai, thực hiện dự án BT.

HoREA cũng đề nghị trường hợp đã phát hành hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu đối với dự án BT thì được tiếp tục thực hiện căn cứ vào hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu và quy định của pháp luật tại thời điểm phát hành hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu theo đúng quy định tại điểm a khoản 5 điều 101 luật PPP.

Trường hợp dự án BT đã có kết quả lựa chọn nhà đầu tư trước ngày luật PPP có hiệu lực thi hành (1/1/2021), cơ quan ký kết hợp đồng có trách nhiệm tổ chức đàm phán, ký kết hợp đồng căn cứ vào kết quả lựa chọn nhà đầu tư, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu và quy định của pháp luật tại thời điểm phát hành hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu theo đúng quy định tại luật PPP.

Nhiều dự án chờ giải cứu

Theo số liệu của UBND TPHCM, trên địa bàn có 13 dự án BT đã ký hợp đồng thực hiện. Không chỉ các dự án đang thực hiện dở dang gặp vướng mắc mà cả các dự án đã hoàn thành và đưa vào khai thác nhiều năm nhưng đến nay vẫn chưa xử lý xong các thủ tục thanh quyết toán.

TPHCM ban hành quy trình thanh toán quỹ đất cho các dự án hợp đồng BT sẽ gỡ vướng cho dự án chống ngập 10.000 tỷ. Ảnh: Duy Anh.

Cụ thể, dự án Xây dựng đường dẫn kết nối cầu Phú Mỹ, dự án Đường D3 kết nối vào cảng Sài Gòn - Hiệp Phước, dự án Nhà máy xử lý nước thải kênh Tham Lương - Bến Cát (giai đoạn I), dự án đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi (nay là đường Phạm Văn Đồng)… Những dự án này đã đưa vào sử dụng nhiều năm trước nhưng chưa hoàn thành việc quyết toán bằng quỹ đất.

Gặp khó về hợp đồng BT, UBND TPHCM ra quyết định dừng thực hiện dự án xây dựng Trung tâm thể dục thể thao Phan Đình Phùng theo hình thức BT để chuyển sang đầu tư công vào cuối tháng 4/2024. Đến nay, TPHCM và nhà đầu tư vẫn chưa thống nhất được số tiền đền bù.

Theo đó, nội dung quan trọng nhất trong chấm dứt thỏa thuận đầu tư với Liên danh Tổng công ty cổ phần Đền bù giải tỏa - Công ty CP Bất động sản Phát Đạt là hoàn trả 171,6 tỷ đồng mà Liên danh nhà đầu tư đề nghị.

Sau khi nhận được yêu cầu từ phía nhà đầu tư, Tổ công tác (gồm nhiều sở, ban ngành do UBND TPHCM thành lập) đã rà soát sơ bộ và nhận thấy có nhiều khoản chi phí do nhà đầu tư liệt kê không thể thanh toán. Vì vậy, Tổ công tác đề nghị liên danh nhà đầu tư cung cấp các hồ sơ, chứng từ liên quan để đối chiếu, rà soát.

Không chỉ dự án nhà thi đấu Phan Đình Phùng, một số dự án đầu tư theo phương thức BT trước đây tại TPHCM cũng đang vướng mắc chưa tháo gỡ được. Tháng 6/2016, dự án giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1) có tổng mức đầu tư gần 10.000 tỷ đồng được khởi công.

Do không thể khai thác đúng thời hạn nên nhiều vấn đề đã phát sinh khi phụ lục hợp đồng BT hết hạn. Do đó, công trình bị dừng lại do không được tái cấp vốn. Hiện dự án đã thi công đạt hơn 90% khối lượng công việc. Các công việc còn lại cần hoàn thiện gồm nhà điều hành, nạo vét thảm đá gia cố lòng sông, cây xanh…

Đường Vành đai 2 TPHCM đang phụ thuộc vào thời gian làm tiếp tiến trình đàm phán, ký phụ lục hợp đồng BT.

Gần chục năm trước, dự án BT đoạn 3 dài 2,7 km từ đường Phạm Văn Đồng về nút giao Gò Dưa thuộc đường Vành đai 2 TPHCM (gồm 4 đoạn với tổng chiều dài khoảng 64 km) được TPHCM ký hợp đồng triển khai theo hình thức BT, bắt đầu xây dựng vào cuối năm 2017.

Dự án làm đoạn 3 có tổng mức đầu tư 2.765 tỷ đồng, gồm giải phóng mặt bằng và xây lắp. Đến năm 2019, sau khi có kết luận của Kiểm toán Nhà nước, đoạn 3 đường Vành đai 2 cần làm một số thủ tục pháp lý để điều chỉnh về tổng mức đầu tư, số liệu tài chính, thời gian hợp đồng.

Sau đó dự án đã tạm ngưng xây dựng khi mới chỉ đạt 43,7% khối lượng. Sở dĩ dẫn đến việc này được chủ đầu tư lý giải là do phải chờ cơ quan chức năng làm các thủ tục điều chỉnh tổng mức đầu tư, điều chỉnh thời gian làm, ký phụ lục hợp đồng BT, thanh toán quỹ đất...

Cuối tháng 1/2024, UBND TPHCM đã ban hành quyết định chính thức phê duyệt điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đoạn 3 đường Vành đai 2. Tuy nhiên, để dự án sớm xây dựng trở lại còn phụ thuộc vào thời gian làm tiếp tiến trình đàm phán, ký phụ lục hợp đồng BT và xây dựng quy trình thanh toán hợp đồng BT (áp dụng cơ chế nghị quyết 98). Từ đó, thanh toán quỹ đất cho nhà đầu tư.

Duy Quang