Kiến tạo lá chắn yêu thương cho trẻ em

Học sinh trường THCS Phú Lộc (Hậu Lộc) tham gia buổi truyền thông về kỹ năng bảo vệ bản thân và phòng chống bạo lực thể chất trong khuôn khổ Dự án “Nâng cao năng lực cộng đồng trong phòng, chống bạo lực thể chất đối với trẻ em”.

Khi tình yêu thương thay thế đòn roi

Buổi chiều muộn, tại nhà văn hóa thôn 6, xã Hoằng Phong (Hoằng Hóa), tiếng cười của trẻ thơ vang vọng trong ánh nắng cuối ngày. Giữa không gian quen thuộc ấy, một buổi sinh hoạt cộng đồng đặc biệt đang diễn ra. Không phải họp thôn, cũng không phải buổi văn nghệ, mà là cuộc trò truyện thân tình về một chủ đề tưởng chừng đã quá quen: cách yêu thương và dạy dỗ con trẻ.

Chị Nguyễn Thị Lệ, một người mẹ hai con từng nghĩ “thương con thì phải nghiêm, phải răn đe”, nhưng sau khi tham dự những buổi truyền thông của Hội Bảo trợ Người khuyết tật, trẻ mồ côi và Bảo vệ quyền trẻ em tỉnh Thanh Hóa, chị đã bắt đầu thay đổi. “Tôi từng nghĩ đánh vài cái không sao, chỉ là dạy con. Nhưng giờ tôi hiểu, mỗi cái tát, cái mắng là một lần con bị tổn thương. Tôi học được cách nói chuyện với con, lắng nghe nhiều hơn, và con cũng bắt đầu tin tưởng, cởi mở với tôi hơn trước”.

Không chỉ chị Lệ, hàng trăm phụ huynh khác tại 15 xã, phường của TP Thanh Hóa, huyện Hậu Lộc và Hoằng Hóa - nơi triển khai Dự án đang dần thay đổi. Những gì diễn ra là minh chứng cho cách tiếp cận đúng đắn và đầy tính nhân văn của dự án, không áp đặt, không chỉ trích, mà khơi gợi sự đồng cảm, đánh thức tình yêu thương trong mỗi người lớn.

Theo thông tin từ Hội Bảo trợ Người khuyết tật, trẻ mồ côi và Bảo vệ quyền trẻ em tỉnh, sau hơn 1 năm triển khai dự án, đã có đến hơn 70% hộ gia đình tại các địa bàn Dự án được tiếp cận các kiến thức cơ bản về phòng, chống bạo lực thể chất đối với trẻ em, kỹ năng làm cha mẹ tích cực. Điều đáng quý là phần lớn đều bày tỏ mong muốn được tham gia sâu hơn, học nhiều hơn để hiểu con, gần con.

Tại xã Phú Lộc (Hậu Lộc), bà Nguyễn Thị Mai, hội viên Hội Phụ nữ chia sẻ: “Trước đây, nhiều người cho rằng việc đánh mắng con là chuyện riêng trong nhà, không ai được can thiệp. Nhưng giờ, chúng tôi đã biết rằng bảo vệ trẻ là trách nhiệm của cả cộng đồng. Khi chúng tôi cùng lên tiếng, điều đó tạo nên sự thay đổi”.

Không chỉ người lớn, trẻ em cũng được trao quyền và tiếng nói của mình. Em Lê Văn Khánh ở xã Ngư Lộc (Hậu Lộc) kể lại một lần thấy bạn bị cô giáo phạt bằng thước kẻ, em đã mạnh dạn hỏi: “Cô ơi, có cách nào khác mà không phải đánh bạn không?”. Một câu hỏi tưởng chừng ngây thơ, nhưng chứa đựng sự trưởng thành trong nhận thức thành quả của những buổi truyền thông tại trường học nơi em theo học.

Xây dựng môi trường sống an toàn cho trẻ

Một trong những điểm sáng của Dự án chính là việc trang bị kiến thức và kỹ năng thực hành cho cộng đồng, nơi mọi thành viên, từ cha mẹ, thầy cô, đến cán bộ thôn đều được coi là “lá chắn đầu tiên” của trẻ em. Hơn 30 lớp tập huấn (cho cả người lớn và trẻ em) về giáo dục tích cực đã được tổ chức tại các địa phương như Hoằng Hóa, Hậu Lộc, TP Thanh Hóa. Tại đây, người dân không chỉ học Luật Trẻ em, mà còn được hướng dẫn các phương pháp giải quyết mâu thuẫn không dùng đến bạo lực, cách phản ứng khi phát hiện trẻ bị xâm hại, hay cách trò chuyện với trẻ khi con có dấu hiệu khủng hoảng tâm lý.

Không dừng lại ở lý thuyết, Dự án còn đẩy mạnh truyền thông đại chúng qua hệ thống loa truyền thanh, pa nô, áp phích, video clip, mạng xã hội. Mỗi kênh là một mảnh ghép giúp hình thành thói quen ứng xử tích cực trong đời sống hằng ngày. Trẻ em cũng được tổ chức các buổi trò chuyện, hội thi, diễn đàn “Lắng nghe trẻ nói” giúp các em tự tin chia sẻ và biết bảo vệ chính mình.

Chánh Văn phòng Hội Bảo trợ Người khuyết tật, trẻ mồ côi và Bảo vệ quyền trẻ em tỉnh Thanh Hóa Triệu Huy Tạo chia sẻ: “Điều đặc biệt là chúng tôi không chỉ tuyên truyền cho người dân hiểu biết đòn roi, đe nẹt, quát mắng trẻ không làm cho trẻ nên người, chỉ làm cho trẻ bị tổn thương, mà còn giúp họ nhận ra rằng có nhiều cách yêu thương con đúng mực hơn. Dự án thành công là nhờ sự nhập cuộc đồng bộ của toàn xã hội. Chúng tôi không mang đến giải pháp thay thế, mà đồng hành, gợi mở để cộng đồng tự tạo ra thay đổi. Chính người dân mới là “kiến trúc sư” của môi trường sống an toàn cho trẻ”.

Thành công của Dự án không chỉ nằm ở những buổi tập huấn, những lớp học, mà còn là sự thức tỉnh trong từng gia đình, từng cộng đồng. Khi người lớn hiểu rằng bạo lực không phải là cách dạy dỗ trẻ, khi trẻ em biết mình có quyền được yêu thương và được bảo vệ, đó chính là lúc một xã hội an toàn thực sự được hình thành. Và điều ý nghĩa hơn cả là ở những ngôi làng nhỏ, những người nông dân bình dị đang từng ngày vun đắp một “lá chắn yêu thương” cho thế hệ tương lai bằng trái tim ấm áp và sự thấu hiểu. Trẻ em không cần những người lớn hoàn hảo. Các em chỉ cần những người lớn đủ ôn hòa biết yêu thương đúng cách bằng tất cả trái tim để trẻ em được sống trong môi trường an toàn, có cuộc sống an nhiên và trưởng thành hạnh phúc.

Bài và ảnh: Trần Hằng