Kiểu hù dọa trắng trợn của tội phạm ma túy ở Mexico
Đầu tháng 1-2022, thi thể của 8 người đàn ông và 2 phụ nữ chất trong một chiếc xe SUV Mazda đỗ ngay dưới cây thông Noel bên cạnh Dinh Thống đốc ở thành phố Zacatecas, miền Trung Mexico. Đó được coi là lời đe dọa trắng trợn với người đứng đầu bang Zacatecas.
Phát hiện rùng rợn
Các nạn nhân được tìm thấy vào sáng sớm 6-1 có độ tuổi từ 18 đến 45. Ít nhất một người có dấu hiệu bị tra tấn. Bảy người trong số họ đã thiệt mạng do “ngạt thở vì bị siết cổ”. Nhà chức trách Mexico tuyên bố 2 nghi phạm có liên quan đã bị bắt giữ.
Tất cả những điều này đặt ra không ít câu hỏi. Nạn nhân là ai? Sử dụng dấu vân tay, cảnh sát xác định được một số người trong số họ bị bắt trước đó vì các tội danh như buôn bán nhỏ chất ma túy và cướp tài sản. Tất cả đều là công dân của Zacatecas. Tại sao chiếc xe đầy xác chết lại đặt được trước dinh thống đốc? Đây có thể là câu hỏi khiến chính quyền địa phương lúng túng nhất, vì có vẻ như người điều khiển phương tiện đưa xe tới dinh Plaza de las Armas, sau đó bỏ đi mà không gặp phải lực lượng an ninh nào. Nhưng ai đã làm điều đó? Và, quan trọng hơn, tại sao?
Theo giới “xã hội đen” ở thành phố này, đây là hậu quả cuộc thanh trừng giữa 2 băng đảng đối thủ. Tại địa phương này, băng nhóm Jalisco thế hệ mới (CJNG) đang tranh giành quyền lực với băng Sinaloa khét tiếng do Ismael “El Mayo” Zambada điều hành. Zacatecas vẫn là một trong những nơi bạo lực nhất ở Mexico, với 1.050 vụ giết người vào năm 2021. Ngoài CJNG và Sinaloa, ít nhất 3 nhóm tội phạm khác đang đấu tranh để thống trị khu vực, bao gồm cả một nhóm tự xưng là Taliban. Điều này khó hiểu vì thường tội phạm có tổ chức không có mục tiêu chính trị.
Do nằm ở trung tâm giữa hai đường bờ biển của Mexico, đường sá và cao tốc tốt, lại gần biên giới Texas, Zacatecas là nơi lý tưởng cho các nhóm tội phạm có tổ chức vận chuyển tiền chất và ma túy qua Mexico vào Mỹ. Theo tờ El Páis Mexico, tình hình bấp bênh đến mức các sĩ quan cảnh sát bang đã bắt đầu từ chức hàng loạt do lo sợ “bạo lực không kiểm soát được”. Tương tự, ít nhất 9 thành phố trực thuộc bang ở Mexico hiện không có bất kỳ cảnh sát nào túc trực.
Nhưng đằng sau nó, Thống đốc David Monreal Ávila mới chính là mục tiêu của việc này. Thực tế, chính quyền trước đây đã sắp xếp và bảo vệ các băng nhóm tội phạm. Không chỉ người tiền nhiệm của ông Monreal bị cáo buộc tham nhũng, tiếp tay cho tội phạm mà nhiều đời lãnh đạo ở đây cũng đều đi theo con đường ấy. Sau đó, chính quyền mới lên thay và muốn tự điều chỉnh. Vị Thống đốc cho rằng, các thi thể bị bỏ lại bên ngoài dinh thự như gửi một thông điệp: “Hãy làm như cũ hoặc ông hiểu điều gì sẽ xảy ra”.
Đe dọa trắng trợn
Khi lên nắm quyền, Thống đốc Monreal tích cực theo đuổi việc truy quét các băng nhóm bằng cách đề nghị Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador hỗ trợ chống tội phạm. Ông Mike Vigil, cựu Giám đốc khu vực ngoài nước của Cơ quan phòng chống ma túy Hoa Kỳ cho rằng, việc ông Monreal đề xuất lực lượng đặc nhiệm liên bang chống ma túy tới khu vực mình phụ trách có thể là nguyên nhân dẫn đến thông điệp đe dọa đáng sợ nhằm vào ông. Đáp lại đề nghị của ông Monreal, Tổng thống Mexico gần đây đã cử hàng trăm Vệ binh quốc gia và quân đội tới bang này. “10 xác chết trong chiếc xe SUV bị băng đảng Jalisco để lại trước dinh thự là một thông điệp gửi tới Thống đốc rằng, ông có thể bị giết nếu có thêm hành động chống lại chúng”, chuyên gia Mike Vigil nói.
Tương tự, Luis Medina, một nhà báo của tạp chí Zacatecas en Imagen cho rằng, mục đích thực sự của việc để xác người ở nơi công cộng là “nhằm làm suy yếu chiến lược của Tổng thống López Obrador, kích thích sự phẫn nộ của xã hội vào chiến lược được cho là chỉ chuốc lấy thất bại”.
Cùng ngày với phát hiện rùng rợn ở Zacatecas, một chiếc xe gắn lựu đạn đã nổ tung bên ngoài văn phòng Tổng chưởng lý Baja California ở Tijuana. Tại hiện trường còn có thư đe dọa. Đáng nói, chính quyền trung ương đã thiết lập 5 trong số 12 căn cứ và doanh trại mới cho các đơn vị Vệ binh quốc gia ở Baja, đây là điểm trung chuyển chính cho cocaine và các loại ma túy khác đến từ Nam Mỹ.
“Cuộc tấn công bằng lựu đạn vào Baja California hay 10 xác chết được tìm thấy bên ngoài dinh Thống đốc ở Zacatecas nhằm gửi thông điệp của tội phạm ma túy rằng đừng đối đầu hoặc can thiệp vào công việc của chúng”, ông Vigil nói.