'Kim chỉ nam' khi đơn độc trong hành trình làm cha mẹ

Người mẹ mạnh mẽ và lạc quan sẽ mang lại cho con cái một cuộc sống hạnh phúc. Ảnh: S.N.

Người ta thường nói trẻ em trong gia đình nghèo phải trưởng thành sớm. Điều này có nghĩa là khi kinh tế gia đình khó khăn, con cái sẽ trở nên hiểu chuyện hơn và tự giác chia sẻ gánh nặng với cha mẹ. Trên thực tế, không chỉ trẻ em trong gia đình nghèo mà nhiều trẻ em trong gia đình đơn thân cũng thể hiện sự ngoan ngoãn đến mức khiến người khác cảm thấy xót xa.

Sự trưởng thành sớm của trẻ không phải là do bản thân chúng hiểu chuyện, mà là kết quả của việc phải đối mặt với những khiếm khuyết trong gia đình. Điều này khiến khả năng tự nhận thức của trẻ phát triển nhanh hơn, dẫn đến sự trưởng thành hơn so với độ tuổi của chúng.

Từ góc độ tâm lý học, trải nghiệm cuộc sống trong thời thơ ấu và quá trình trưởng thành sẽ định hình tính cách và tương lai của một người, từ đó ảnh hưởng đến cách họ tương tác với thế giới. Vì vậy, cha mẹ cần phải cân nhắc nghiêm túc về hôn nhân, không nên xem đó là trò đùa.

Nghiên cứu của các nhà tâm lý học cho thấy rằng trẻ nhỏ trải qua biến cố gia đình như cha mẹ ly hôn sẽ chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các trải nghiệm này trong suốt cuộc đời. Trẻ có thể cảm thấy như có một đám mây đen che phủ cuộc sống của mình, khiến chúng khó có thể thoát khỏi những tổn thương và cảm xúc tiêu cực. Hệ quả là những đứa trẻ này có thể gặp khó khăn trong việc xây dựng các mối quan hệ lành mạnh và phát triển sự tự tin trong tương lai.

Để mang đến cho con một tổ ấm trọn vẹn, nhiều bậc cha mẹ chọn cách duy trì cuộc hôn nhân tạm bợ. Tuy nhiên, điều này thực sự không cần thiết. Bởi nếu cuộc sống hôn nhân không hạnh phúc, con cái cũng sẽ cảm nhận được điều đó và không thể vui vẻ trong quá trình trưởng thành của mình.

Chúng ta cần cân nhắc kỹ lưỡng khi bước vào hôn nhân, nhưng khi tình yêu đã phai nhạt và không thể tiếp tục duy trì, hãy chia tay một cách hòa bình. Trở thành một ông bố đơn thân hoặc bà mẹ đơn thân hạnh phúc có thể mang lại cho con một tuổi thơ tuyệt vời. Đây chính là điều mà cha mẹ nên nỗ lực thực hiện.

Tất nhiên, mỗi gia đình đơn thân có những hoàn cảnh riêng, và các ông bố hoặc bà mẹ đơn thân cần phải tìm cách giải quyết những tình huống đó một cách thích hợp.

Đậu Đậu từng có một gia đình hạnh phúc, được cha mẹ yêu thương. Thế nhưng, một tai nạn ôtô đã cướp đi sinh mạng của cha cô bé. Nhìn thấy nỗi đau khổ trên khuôn mặt mẹ, Đậu Đậu vừa đau lòng vừa tuyệt vọng. Khi đó, Đậu Đậu mới bảy tuổi, trong khi nhiều đứa trẻ khác cùng độ tuổi vẫn còn nép mình trong vòng tay cha mẹ và vô tư vui đùa.

Nhìn thấy mẹ nằm trên giường mấy ngày không muốn ăn uống gì, Đậu Đậu lần đầu tiên tự nấu cháo loãng, cho đường vào, rồi cẩn thận múc ra bát và mang đến bên giường cho mẹ. Thấy gương mặt non nớt của Đậu Đậu, mẹ vừa húp cháo vừa rơi lệ. Từ đó, với vai trò là trụ cột duy nhất trong gia đình, mẹ Đậu Đậu quyết tâm vực dậy tinh thần.

Trước đây, sau khi kết hôn, mẹ cô bé không đi làm, và cha là người kiếm tiền nuôi cả nhà. Vì vậy, giờ đây mẹ buộc phải tìm được việc làm để nuôi sống bản thân và Đậu Đậu. Do trình độ học vấn không cao và đã ở tuổi trung niên, tìm việc làm rất khó khăn, cuối cùng mẹ cô bé cũng chỉ kiếm được một công việc phục vụ bàn trong một nhà hàng.

Ca làm ở nhà hàng kéo dài nên mẹ không thể đón con gái. Mẹ hỏi Đậu Đậu: “Con có thể tự về nhà sau giờ học không? Con có thể tự làm bài tập không?” Đậu Đậu gật đầu, rồi mẹ tiếp tục hỏi: “Mẹ sẽ về muộn lắm, con có thể tự hâm nóng cơm, ăn, tắm rửa rồi đi ngủ không?” Đậu Đậu lại gật đầu.

Ngày đầu tiên đi làm, mẹ Đậu Đậu rất lo lắng, không biết con gái có thể tự chăm sóc bản thân hay không. Trong giờ nghỉ, mẹ tận dụng thời gian mở phần mềm camera trong nhà để quan sát con gái. Thấy hình ảnh nhỏ bé của Đậu Đậu cố gắng làm từng việc mà mẹ đã dặn, lòng mẹ chỉ biết chua xót, cố gắng nuốt nước mắt vào trong.

Sau một thời gian rèn giũa, Đậu Đậu đã dần quen với việc tự chăm sóc bản thân và tiếp tục trưởng thành mỗi ngày. Đậu Đậu vốn được mẹ chăm sóc rất chu đáo, nhưng sau khi cha cô bé qua đời đột ngột, mẹ phải ra ngoài làm việc, và Đậu Đậu chỉ còn cách tự chăm sóc bản thân.

Cha mẹ thường không nỡ để con cái tự lập, nhưng trong hoàn cảnh khó khăn, họ buộc phải buông tay dù lòng đầy xót xa. Trong trường hợp của Đậu Đậu, cô bé phải nhanh chóng trưởng thành; dù không thể giúp mẹ về mặt tài chính, ít nhất cô cũng muốn giảm bớt gánh nặng cho mẹ.

Nhiều bậc cha mẹ đơn thân luôn ghi nhớ những vất vả trong việc nuôi dạy con cái và cảm thấy mình nợ con rất nhiều. Tuy nhiên, bất kể trải nghiệm trưởng thành đó ra sao, chính những bài học và kỷ niệm ấy lại trở thành tài sản quý giá nhất trong cuộc đời mỗi đứa trẻ.

Những trải nghiệm này không chỉ giúp trẻ phát triển sự tự lập mà còn dạy chúng về giá trị của nỗ lực, lòng kiên nhẫn và tình yêu thương từ cha mẹ, góp phần hình thành nhân cách và tâm hồn của trẻ trong tương lai.

Phàn Tổ An/ Skymomy & NXB Dân trí