Kinh nghiệm sản xuất và thương mại nông sản không gây mất rừng

Các đại biểu thảo luận tại phiên họp. Ảnh: Đinh Tùng

Phiên họp do Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) phối hợp với Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) tổ chức nhằm trao đổi các biện pháp can thiệp phù hợp từ đó áp dụng được các chính sách và tiến trình hiện có ở mỗi quốc gia nhằm đáp ứng các quy định về sản xuất và thương mại hàng hóa không gây mất rừng.

Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp, Bộ NN&PTNT cho biết, canh tác nông nghiệp được nhận định là một trong những ngành sử dụng đất ở quy mô lớn. Việc mở rộng diện tích đất nhằm phát triển nông nghiệp hiện nay trên trên thế giới là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến mất rừng, thu hẹp diện tích đất rừng.

Trong bối cảnh đó, 141 quốc gia chiếm 90% diện tích rừng toàn cầu cũng là các bên ký kết Tuyên bố Glasgow về sử dụng đất và rừng, cam kết “ngăn chặn và đảo ngược” tình trạng mất rừng và suy thoái đất vào năm 2030 đồng thời “mang lại sự phát triển bền vững và thúc đẩy quá trình chuyển đổi nông thôn bao trùm”.

Sản xuất và thương mại hàng hóa nông sản do đó cũng cần phải được định hướng phát triển bền vững theo chuỗi giá trị, không mở rộng diện tích nhưng tăng chất lượng và giá trị sản phẩm cũng như tăng cường sinh kế cho cộng đồng.

Để cụ thể hóa các cam kết “ngăn chặn và đảo ngược” tình trạng mất rừng và suy thoái đất, Châu Âu thông qua các dự luật nhằm cấm nhập khẩu các mặt hàng liên quan đến nạn phá rừng. Theo đó, các công ty xuất, nhập khẩu sẽ phải truy xuất nguồn gốc các sản phẩm nhập khẩu bán trên thị trường Châu Âu có sản xuất tại các khu vực bị mất rừng hay không.

Ông Patrick Haverman, Phó trưởng Đại diện thường trú UNDP Việt Nam nói: “Với các quy định và bối cảnh quốc tế gần đây về sản xuất và thương mại bền vững, và chuỗi cung ứng không gây mất rừng, UNDP sẵn sàng làm việc với các đối tác chính phủ và khối tư nhân để xây dựng một môi trường thuận lợi cho chuỗi cung ứng nông sản không gây mất rừng và hỗ trợ các mô hình thương mại và sản xuất không gây mất rừng, vì lợi ích của môi trường và con người, đăc biệt là nông hộ nhỏ và các cộng đồng dễ bị tổn thương.”

Ông Rui Ludovino, Tham tán thứ nhất, phụ trách Chính sách về Khí hậu, môi trường, việc làm và các vấn đề xã hội - Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, cho hay theo kế hoạch, vào khoảng tháng 12/2024 hoặc tháng 1/2025 dự luật cấm nhập khẩu những mặt hàng nông sản có quy trình sản xuất làm giảm diện tích rừng sẽ có hiệu lực.

Ông Rui Ludovino cho rằng, ngành gỗ và cà phê sẽ bị tác động lớn bởi quy định của EU. Do đó, các quốc gia cần có hệ thống theo dõi để đảm bảo sản phẩm nông sản được sản xuất không gây mất rừng.

Ông Rui Ludovino đánh giá: “Việt Nam là quốc gia không có nguy cơ quá cao về mất rừng nhờ các chính sách bảo vệ rừng. Nhưng Việt Nam cần tăng cường hơn nữa trong chuỗi cung ứng để sản phẩm nông sản Việt Nam tiến sâu hơn vào thị trường EU”.

Từ góc độ hiệp hội ngành hàng, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) thảo luận về nỗ lực và đóng góp của Việt Nam trong các sáng kiến quốc tế như REDD+, và các chính sách quốc gia như cấm khai thác gỗ, chi trả dịch vụ môi trường rừng và các chương trình phục hồi rừng. Ông cũng chia sẻ quan điểm của mình về năng lực của các doanh nghiệp và hộ sản xuất gỗ và lâm sản ngoài gỗ của Việt Nam trong việc theo kịp các quy định mới và sắp ban hành về các sản phẩm không gây mất rừng.

Ngoài ra, câu chuyện về những nỗ lực nhằm đảo ngược trình trạng mất và suy thoái rừng, đồng thời thúc đẩy sản xuất không gây mất rừng của Colombia cũng được chia sẻ tại phiên họp.

Bích Nguyên