Kinh tế ảm đạm cản trở NHTW Nhật tăng lãi suất

Kinh tế ảm đạm

Số liệu sửa đổi vừa được công bố hôm 1/7 cho thấy, GDP của Nhật Bản giảm 2,9% so với cùng kỳ năm trước trong quý đầu năm 2024, mức giảm sâu hơn nhiều so với ước tính trước đó là giảm 1,8%. GDP trong quý 3 và 4 năm ngoái cũng được điều chỉnh giảm.

Các sửa đổi, dựa trên dữ liệu sản lượng và tiêu dùng chủ yếu gần đây, có thể ảnh hưởng đến dự báo tăng trưởng hàng quý của BoJ tại cuộc họp chính sách diễn ra trong hai ngày 30-31/7 tới.

Trong khi đó cuộc khảo sát hàng quý "tankan" do BoJ thực hiện cũng cho thấy, các công ty thuộc lĩnh vực dịch vụ kém lạc quan hơn trong tháng 6 so với 3 tháng trước mà nguyên nhân chủ yếu do thị trường việc làm thắt chặt và tiêu dùng yếu đang ảnh hưởng đến tâm lý của các doanh nghiệp. Cụ thể chỉ số tâm lý của các nhà phi sản xuất lớn đã giảm xuống mức +33 trong tháng 6 từ mức +34 trong tháng 3, lần suy giảm đầu tiên trong 2 năm qua.

Tuy nhiên chỉ số tâm lý của các nhà sản xuất lớn đã tăng lên +13 trong tháng 6 từ mức +11 trong tháng 3, vượt dự báo trung bình của thị trường là +12 và là mức cao nhất kể từ tháng 3/2022, phản ánh sự phục hồi của sản lượng ô tô và sự thành công của các nhà sản xuất trong việc vượt qua chi phí nguyên liệu thô ngày càng tăng thông qua việc tăng giá.

Cuộc khảo sát hàng quý "tankan" cũng cho thấy các công ty lớn có kế hoạch tăng chi tiêu vốn thêm 11,1% trong năm tài chính hiện tại kết thúc vào tháng 3 năm 2025, sau khi tăng 10,6% trong năm trước.

Đáng chú ý cuộc khảo sát còn cho thấy dấu hiệu gia tăng áp lực lạm phát khi mà chỉ số giá đầu ra đều tăng đối với cả nhà sản xuất và phi sản xuất. Kỳ vọng về lạm phát của doanh nghiệp trong dài hạn cũng tăng nhẹ, với các công ty dự đoán lạm phát sẽ đạt 2,3% trong 3 năm kể từ bây giờ và 2,2% trong 5 năm tới.

Trụ sở NHTW Nhật Bản

Bài toán khó đối với BoJ

BoJ đã chấm dứt lãi suất âm vào tháng 3 với quan điểm rằng mục tiêu lạm phát 2% đã được duy trì. Thống đốc Kazuo Ueda đã phát tín hiệu về khả năng tăng lãi suất nhiều hơn nếu lạm phát cơ bản hướng tới mức 2% như dự kiến.

Nhiều người tham gia thị trường kỳ vọng BoJ sẽ tăng lãi suất một lần nữa trong năm nay và một số người đặt cược vào khả năng BoJ tăng lãi suất tại cuộc họp chính sách tháng 7. Kỳ vọng này càng được củng cố sau khi kết quả cuộc khảo sát "tankan" được công bố.

Bình luận về kết quả cuộc khảo sát "tankan", Ko Nakayama - Nhà kinh tế trưởng tại Okasan Securities cho biết, kỳ vọng lạm phát của doanh nghiệp dường như được neo ở mức 2%. “Tankan là một cơn gió thuận lợi cho BoJ trong việc bình thường hóa chính sách tiền tệ”, nhà kinh tế này nhận định.

Trong khi theo Toru Suehiro - Nhà kinh tế trưởng tại Daiwa Securities, sự cải thiện về tâm lý kinh doanh có thể đã đạt đến đỉnh điểm, đặc biệt đối với những người không thuộc ngành sản xuất. "Dữ liệu này không nhất thiết giúp BoJ đưa ra lý do về việc tăng lãi suất sớm”, ông nói. Tuy nhiên theo nhà kinh tế này, "kỳ vọng lạm phát của doanh nghiệp tăng nhẹ, điều này có thể sẽ giúp thị trường duy trì kỳ vọng về việc tăng lãi suất trong ngắn hạn”.

Mặc dù vậy, không ít chuyên gia kinh tế lại nhận thấy những trở ngại đối với việc BoJ hành động sớm như vậy, nhất là khi dữ liệu sửa đổi cho thấy GDP của Nhật Bản suy giảm sâu hơn ước tính ban đầu trong quý đầu năm.

Theo Yoshiki Shinke - Chuyên gia kinh tế tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life, việc điều chỉnh GDP sẽ khiến dự báo tăng trưởng trong năm tài chính này bị hạ thấp đáng kể. “Tôi tự hỏi liệu BoJ có thể cắt giảm việc mua trái phiếu và tăng lãi suất đồng thời vào tháng 7 hay không, khi có sự suy giảm tăng trưởng cho thấy nền kinh tế đang ở trong tình trạng tồi tệ hơn người ta nghĩ”, ông nói.

Hoàng Nguyên