Kinh tế Mỹ xuất hiện dấu hiệu đình lạm sớm

Kinh tế Mỹ xuất hiện dấu hiệu đình lạm sớm

Thông thường, tăng trưởng chậm sẽ kéo giá giảm. Theo logic kinh tế cơ bản, khi người lao động mất việc hoặc lo mất việc, họ chi tiêu ít đi, buộc doanh nghiệp phải hạ giá. Nhưng nếu giá cả vẫn tăng trong khi sức mua suy yếu, đó là dấu hiệu cho thấy hệ thống kinh tế có vấn đề nghiêm trọng.

Thực tế, theo số liệu của Bộ Lao động Mỹ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 tăng 0,4% so với tháng trước, tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước - mức cao nhất kể từ tháng 1 và cao so với 2,7% trong tháng 7. Cùng lúc, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp trong tuần kết thúc ngày 6/9 lần đầu tăng vọt lên 263.000 - mức cao nhất trong 4 năm.

“Nguy cơ đình lạm ngày càng rõ rệt”, giáo sư kinh tế Jason Furman (Đại học Harvard) viết trong một bản tin và thêm rằng: “Trong bối cảnh hiện nay, Fed thực sự không có lựa chọn tốt nào”.

Đình lạm là sự kết hợp của đình trệ và lạm phát, một kịch bản ám ảnh đối với bất kỳ nền kinh tế nào.

Nhớ lại giai đoạn lạm phát năm 2022, khi giá cả cao ngất ngưởng nhưng vẫn được nâng đỡ nhờ thị trường lao động bùng nổ, lương tăng và ví tiền người dân được hỗ trợ bởi các gói kích thích. Nhưng khi thị trường lao động suy yếu, người dân phải gánh “cú đúp”, vừa chịu lạm phát, vừa đối mặt với thất nghiệp gia tăng.

Điều này không chỉ gây áp lực lớn cho người tiêu dùng, mà còn đặt Fed vào thế khó. Nhiệm vụ của Fed giống như người lái xe, khi lạm phát quá nóng thì “đạp phanh” bằng cách nâng lãi suất và khi thất nghiệp tăng thì “nhấn ga” bằng cách hạ lãi suất. Nhưng Fed không thể vừa tăng tốc vừa hãm phanh cùng lúc.

Chính vì vậy, cuộc họp chính sách tuần tới của Fed sẽ được theo dõi sát sao hơn bao giờ hết. Một yếu tố khác khiến sự chú ý gia tăng là khả năng ông Stephen Miran, cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Donald Trump, được Thượng viện phê chuẩn vào Ban Thống đốc Fed ngay trước thềm cuộc họp.

Nhiều khả năng, Fed sẽ hạ lãi suất vào tuần tới, đúng như Chủ tịch Jerome Powell đã phát tín hiệu, viện dẫn sự suy yếu rõ rệt trên thị trường lao động. Vấn đề là mức độ cắt giảm sẽ ra sao, 25 điểm cơ bản hay 50 điểm cơ bản, hay liệu quyết định nào mới đủ để xoa dịu yêu cầu hạ lãi suất mạnh tay hơn từ ông Trump.

Đại Hùng