Kinh tế phục hồi vững, song đường 'về đích' còn gian nan

Giải ngân đầu tư công tăng tốc, vốn FDI thực hiện cao nhất 5 năm

Tình hình kinh tế năm 2025 tiếp tục chịu ảnh hưởng lớn từ những biến động phức tạp của thị trường thế giới. Cùng với đó, thiên tai, bão lũ liên tục những tháng qua đã gây thiệt hại nặng nề cả về người và tài sản.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Tài chính, toàn hệ thống chính trị đã kiên định, quyết tâm hoàn thành khối lượng công việc rất lớn, phức tạp; ứng phó hiệu quả với tình hình, kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh. Nhờ đó, tình hình kinh tế - xã hội 10 tháng năm 2025 tiếp tục đạt nhiều kết quả nổi bật, toàn diện, được thế giới đánh giá cao.

Nguồn: Cục Thống kê. Đồ họa: Phương Anh

Số liệu được Cục Thống kê công bố ngày 6/11 cho thấy, sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục ổn định, dù chịu tác động từ bão lớn trong quý III. Sản xuất công nghiệp là điểm nhấn nổi bật, khi chỉ số IIP tháng 10 tăng 10,8% so với cùng kỳ và tăng 9,2% trong 10 tháng. Ngành chế biến, chế tạo vẫn là động lực chính, tăng 10,5% và đóng góp 8,5 điểm phần trăm vào mức tăng chung.

Các động lực tăng trưởng truyền thống tiếp tục được thúc đẩy. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 10 tháng đạt 762,44 tỷ USD, tăng 17,4%; trong đó xuất khẩu đạt 391 tỷ USD, tăng 16,2%; nhập khẩu tăng 18,6%. Cán cân thương mại xuất siêu 19,56 tỷ USD. Nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm 88,7% tổng xuất khẩu, tiếp tục khẳng định vai trò mũi nhọn của nền kinh tế.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,3% so với cùng kỳ, phản ánh sức mua và niềm tin thị trường được duy trì.

Đầu tư công tiếp tục được đẩy mạnh, với vốn thực hiện 10 tháng từ nguồn ngân sách đạt 640.200 tỷ đồng, tăng tới 27,8% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng cao nhất trong nhiều năm. FDI thực hiện đạt 21,3 tỷ USD, là mức 10 tháng cao nhất trong 5 năm qua.

Thu ngân sách nhà nước 10 tháng đạt 2,145 triệu tỷ đồng, bằng 109,1% dự toán và tăng 28,5%. Trong khi đó, chi ngân sách tăng 47,1% so với cùng kỳ, đáp ứng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và chi đầu tư phát triển.

Đáng chú ý, số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động đạt gần 256 nghìn doanh nghiệp, tăng 26,5%, gấp 1,3 lần số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường - một tín hiệu tích cực cho khu vực kinh tế tư nhân.

Trong khi đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 10 tăng 0,2% so với tháng trước, 10 tháng tăng 3,27% so với cùng kỳ, phản ánh nỗ lực kiểm soát lạm phát trong bối cảnh giá năng lượng và lương thực toàn cầu biến động.

Bên cạnh phát triển kinh tế, các chính sách xã hội, an sinh và phòng chống thiên tai được đặc biệt quan tâm. Đời sống dân cư tiếp tục được cải thiện, khi 96,1% hộ gia đình đánh giá thu nhập ổn định hoặc tăng so với cùng kỳ năm trước.

Bộ Tài chính cho hay, từ đầu năm đến nay đã hỗ trợ 4.164 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương và 7.960 tấn gạo cho các địa phương để khắc phục hậu quả thiên tai, nhất là các cơn bão số 10, 11 và 12.

Các ngân hàng thương mại đã giảm lãi suất cho vay 0,5 - 2%/năm trong 3 - 6 tháng cho các khách hàng bị thiệt hại bởi thiên tai, bão lũ. Ngân hàng Chính sách xã hội đang báo cáo Thủ tướng Chính phủ giảm 2% lãi suất trong 3 tháng cho 3 triệu khách hàng ở 20 địa phương, với quy mô dư nợ tín dụng được hỗ trợ giảm lãi suất đạt khoảng 243.000 tỷ đồng.

Thiệt hại do thiên tai làm giảm khoảng 0,2% tăng trưởng GDP cả nước

Dù vậy, nhiệm vụ tăng trưởng năm 2025 còn rất nhiều thách thức. Từ các con số cho thấy, xuất khẩu mặc dù tăng trưởng tích cực, nhưng tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, rủi ro từ sự biến động, bất ổn của thị trường.

Tăng trưởng tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng mới đạt dưới hai con số, chưa đạt mục tiêu 10 - 12%. Mục tiêu đón 25 triệu lượt khách quốc tế đòi hỏi hai tháng cuối năm phải thu hút thêm khoảng 8 triệu lượt khách.

Đầu tư cũng chưa thật sự bứt phá khi giải ngân vốn đầu tư công còn cách xa mục tiêu. Vốn FDI đăng ký mới giảm 7,6% so với cùng kỳ, đạt gần 14,1 tỷ USD. Việc tháo gỡ các dự án tồn đọng chưa đáp ứng yêu cầu, các địa phương còn thiếu chủ động, quyết liệt trong rà soát, báo cáo và xử lý theo thẩm quyền.

Trong khi đó, việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng năm 2025 của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước còn nhiều thách thức. Tổng doanh thu 9 tháng chỉ tăng 5% so với cùng kỳ, trong khi mục tiêu theo Nghị quyết 226 là khoảng trên 10%.

Thiên tai, bão lũ tiếp tục là rủi ro lớn, với 35 kỷ lục lượng mưa ghi nhận trong tháng 10 gây ngập lụt diện rộng ở miền Bắc và miền Trung. Thiệt hại do thiên tai ước tính trên 35.000 tỷ đồng, làm giảm khoảng 0,2% tăng trưởng GDP cả nước.

Bảo đảm mục tiêu tăng trưởng năm 2025 đạt 8% trở lên

Trước tình hình này, ngày 4/11, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 86/NQ-CP, yêu cầu các bộ, ngành và địa phương rà soát lại toàn bộ kịch bản tăng trưởng, đánh giá đầy đủ tác động của thiên tai và tình hình thế giới. Từ đó, có giải pháp hiệu quả bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên và năm 2026 đạt 10% trở lên.

Một nhiệm vụ quan trọng được Nghị quyết nêu rõ là tăng cường kỷ luật, kỷ cương công tác thu ngân sách nhà nước, phấn đấu tăng ít nhất 25% so với dự toán; giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công.

Cùng với đó, tăng tốc triển khai, bảo đảm đủ điều kiện khởi công xây dựng dự án thành phần 1 - Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào ngày 19/12/2025; Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; đẩy nhanh tiến độ dự án sân bay Gia Bình, các dự án phục vụ Hội nghị APEC 2027, cảng Hòn Khoai…

Nghị quyết cũng đề cao nhiệm vụ khai thông ba động lực tăng trưởng truyền thống, đi cùng với hình thành các động lực mới, hoàn thiện thể chế thị trường dữ liệu và tài sản mã hóa. Một trong các nhiệm vụ được giao cho Bộ Tài chính là khẩn trương hoàn thiện Đề án phát triển kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và hồ sơ trình Bộ Chính trị trong tháng 11; trình Chính phủ ban hành các Nghị định hướng dẫn Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam trước ngày 15/11/2025.

Để kịp thời nắm bắt tình hình, trực tiếp tháo gỡ những điểm nghẽn, Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương liên quan tổ chức đoàn kiểm tra về rà soát, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án giao thông trọng điểm; làm việc với các địa phương về tình hình sản xuất, kinh doanh, đầu tư công, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, nhà ở xã hội, việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp…

Với những chỉ đạo mạnh mẽ, chi tiết từ Nghị quyết 86 cùng diễn biến khả quan của nền kinh tế trong 10 tháng qua, Việt Nam có cơ sở để tin tưởng vào việc hoàn thành cao nhất các mục tiêu năm 2025, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho năm 2026 và giai đoạn tiếp theo.

Hoàng Yến