Kỳ 1: Phát hành trái phiếu 'khống' gây hậu quả đặc biệt lớn cho 35.824 nhà đầu tư

Liên quan đến sai phạm trong việc phát hành trái phiếu "khống" của Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông, thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, hành vi lừa đảo tài sản đã gây hậu quả đặc biệt lớn về tài sản cho hàng chục ngàn nhà đầu tư. Mở rộng điều tra vụ án, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã phát hiện và khởi tố để điều tra, xử lý đối với Trương Mỹ Lan và 87 bị can khác về 7 hành vi phạm tội.

Che giấu nguồn tiền

Theo Cơ quan CSĐT Bộ Công an, ngày 07/10/2022, căn cứ kết quả điều tra và tài liệu chứng cứ đã thu thập, Cơ quan CSĐT Bộ Công an ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", khởi tố bắt tạm giam Trương Mỹ Lan - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (viết tắt Tập đoàn VTP) và đồng phạm về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", liên quan đến sai phạm trong việc phát hành trái phiếu "khống" của Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông thuộc Tập đoàn VTP, gây hậu quả đặc biệt lớn về tài sản cho hàng ngàn nhà đầu tư; đồng thời ra Quyết định bổ sung Quyết định khởi tố bị can đối với Trương Mỹ Lan và đồng phạm về tội "Rửa tiền", về hành vi sử dụng tiền và che giấu nguồn gốc tiền do chiếm đoạt mà có.

Bản án hình sự sơ thẩm ngày 11/4/2024 tuyên phạt Trương Mỹ Lan tử hình

Mở rộng điều tra vụ án, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã phát hiện và khởi tố để điều tra, xử lý đối với Trương Mỹ Lan và 87 bị can khác về 7 hành vi phạm tội "Tham ô tài sản, Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng trong việc thao túng, chi phối hoạt động để chiếm đoạt tiền của Ngân hàng SCB dẫn đến Ngân hàng SCB hoàn toàn mất thanh khoản, dư nợ tín dụng đặc biệt lớn không thể thu hồi, âm vốn chủ sở hữu 443.769 tỉ đồng; Đưa hối lộ nhằm mua chuộc, đối phó, che giấu các cơ quan quản lý Nhà nước; Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của các cán bộ cơ quan quản lý Nhà nước, tạo điều kiện cho Trương Mỹ Lan và đồng phạm thực hiện hành vi phạm tội và "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" của Nguyễn Cao Trí, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Tập đoàn Capella Holdings trong việc hợp tác kinh doanh với Trương Mỹ Lan.

Ngày 12/11/2023, Cơ quan CSĐT Bộ Công an ban hành Bản kết luận điều tra vụ án (giai đoạn 1), đề nghị truy tố bị can Trương Mỹ Lan và 85 bị can trước pháp luật; Đồng thời tách vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Rửa tiền" để tiếp tục điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật (giai đoạn 2). Ngày 13/12/2023, Viện KSND Tối cao ban hành cáo trạng truy tố 86 bị can và chuyển hồ sơ đến TAND TPHCM thụ lý xét xử. Ngày 11/4/2024, TAND TPHCM ban hành Bản án hình sự sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Trương Mỹ Lan (án tử hình) và 85 bị cáo khác theo các tội danh đã kết luận và đề nghị truy tố với các mức án tương xứng.

Ngoài các hành vi đã kết luận điều tra, truy tố và xét xử giai đoạn 1 vụ án, quá trình điều tra giai đoạn 2, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã điều tra và kết luận 3 hành vi phạm tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" trong việc phát hành 25 gói trái phiếu "khống" (308.169.388 trái phiếu) không có tài sản đảm bảo, mất khả năng thanh toán của 4 pháp nhân, gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông, Công ty Cổ phần Đầu tư Quang Thuận, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Sunny World và Công ty Cổ phần Dịch vụ - Thương mại TPHCM với tổng giá trị hơn 30.869 tỉ đồng. Đến nay, còn dư nợ hơn 30.081 tỉ đồng của 35.824 nhà đầu tư. Hành vi "Rửa tiền" đối với số tiền hơn 445.747 tỉ đồng (trong đó có hơn 415.666 tỉ đồng từ nguồn tiền do phạm tội tham ô tài sản của Ngân hàng SCB và hơn 30.081 tỉ đồng từ nguồn tiền do phạm tội lừa đảo chiếm đoạn tài sản) và hành vi "Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới" đối với số tiền hơn 4,5 tỉ USD (tương đương hơn 106.730 tỉ đồng).

Trương Huệ Vân (cháu ruột Trương Mỹ Lan) liên quan phát hành trái phiếu Công ty An Đông

Trương Mỹ Lan biến ngân hàng scb thành công cụ huy động tiền gửi

Là Chủ tịch HĐQT Tập đoàn VTP, Trương Mỹ Lan mặc dù không trực tiếp giữ chức vụ tại Ban quản trị, Ban điều hành Ngân hàng SCB, nhưng thông qua nhiều pháp nhân, cá nhân đứng tên hộ sở hữu cổ phần đã nắm giữ số lượng rất lớn, chiếm gần tuyệt đối cổ phần Ngân hàng SCB (trên 90% số cổ phần SCB); Bố trí người thân tín của mình giữ các chức vụ chủ chốt để nắm quyền điều hành, chi phối, chỉ đạo toàn bộ hoạt động của ngân hàng này, biến SCB trở thành công cụ để Trương Mỹ Lan tổ chức huy động tiền gửi, vay vốn, chạy dòng tiền, đối phó, che giấu hành vi phạm tội của mình và đồng phạm.

Công ty Cổ phần Chứng khoán Tân Việt (TVSI), giai đoạn 2018 - 2020, vốn điều lệ là 1.089 tỉ đồng, Trương Mỹ Lan nắm phần lớn cổ phần thông qua 11 cá nhân và 1 công ty đứng tên hộ, sở hữu 96.086.963 cổ phần (chiếm tỷ lệ 88,23% vốn điều lệ) đến 96.633.834 cổ phần (chiếm tỷ lệ 88,73% vốn điều lệ) của Công ty Chứng khoán TVSI. Trong giai đoạn 2021 đến khi bị khởi tố bắt giam, Trương Mỹ Lan tăng vốn cho Công ty Chứng khoán TVSI từ 1.089 tỉ đồng lên 2.639 tỉ đồng. Trong số 92 cổ đông của Công ty Chứng khoán TVSI có 6 cá nhân và 4 công ty đứng tên hộ Trương Mỹ Lan sở hữu 241.584.580 cổ phần, chiếm tỷ lệ 91,54% vốn điều lệ Công ty Chứng khoán TVSI. Từ năm 2018 - 2020, dưới sự chỉ đạo của ông Nguyễn Tiến Thành (nguyên Chủ tịch, Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán TVSI) đã cung cấp dịch vụ tư vấn, phát hành thành công 25 gói trái phiếu không có tài sản đảm bảo cho 4 tổ chức phát hành là An Đông, Sunny World, Quang Thuận và Setra.

Liên quan hoạt động phát hành trái phiếu

Năm 2018, Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Vạn Thịnh Phát (viết tắt là Tập đoàn Đầu tư VTP) là trái chủ sơ cấp mua 4.691.388 trái phiếu ADC-2018.09 của Công ty An Đông, trị giá 470,3 tỉ đồng. Ngoài ra, Tập đoàn Đầu tư VTP cũng thành lập Văn phòng HĐQT Tập đoàn Đầu tư VTP (gọi tắt là Văn phòng HĐQT) có vai trò quan trọng trong việc thành lập hàng ngàn doanh nghiệp, quản lý thông tin doanh nghiệp, cá nhân sở hữu cổ phần, tài sản, hứa chuyển nhượng cổ phần... để phục vụ cho các hoạt động tài chính của Tập đoàn Đầu tư VTP.

Các bị cáo bị xét xử tại đại án Vạn Thịnh Phát ở phiên tòa hình sự sơ thẩm (giai đoạn 1)

Công ty Cổ phần Tập đoàn Sài Gòn Peninssula (viết tắt là Công ty SPG) là trung tâm của Tập đoàn VTP trong việc thành lập, quản lý hàng ngàn công ty "ma" (không có bộ máy nhân sự, không có hoạt động thực tế), hàng ngàn cá nhân thuê và bộ phận kế toán quản lý các công ty để phục vụ cho các hoạt động tài chính của Tập đoàn (vay vốn, phát hành trái phiếu, mua bán, chuyển nhượng cổ phần, tài sản...). Ngoài ra, Công ty SPG còn có hoạt động chuyển tiền quốc tế với giá trị lớn.

Năm 2018 - 2019, Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông (viết tắt là Công ty An Đông) thông qua Công ty Chứng khoán TVSI phát hành 3 mã trái phiếu ADC-2018.09, ADC-2018.09.1 và ADC-2019.01 không có tài sản đảm bảo, tổng khối lượng 249.691.388 trái phiếu, tổng trị giá trái phiếu và dư nợ hiện tại là hơn 24.969 tỉ đồng. Ngoài ra, Công ty An Đông còn có hoạt động chuyển tiền quốc tế với giá trị lớn.

Công ty Cổ phần đầu tư và Phát triển Sunny World (viết tắt là Công ty Sunny World), năm 2018 thông qua Công ty Chứng khoán TVSI phát hành 2 lô trái phiếu (có thư bảo lãnh của Ngân hàng SCB nhưng đã hết hiệu lực) với tổng khối lượng 31 triệu trái trái phiếu, trị giá 3.100 tỉ đồng, hiện còn dư nợ hơn 1.612 tỉ đồng. Chưa hết, các công ty như Công ty Cổ phần Đầu tư Quang Thuận cũng thông qua Công ty Chứng khoán TVSI phát hành 15 triệu trái phiếu không có tài sản đảm bảo và dư nợ hiện tại lên đến 1.500 tỉ đồng. Hay Công ty Cổ phần Dịch vụ - Thương mại TPHCM (Công ty Setra) thông qua Công ty Chứng khoán TVSI phát hành 20 mã trái phiếu và dư nợ hiện tại lên đến 2.000 tỉ đồng.

Trong vụ án này, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát do Trương Mỹ Lan làm Chủ tịch HĐQT, không tham gia phát hành trái phiếu, nhưng Trương Mỹ Lan là người chủ thực sự, nắm quyền quyết định đối với các công ty, tổ chức phát hành và các công ty có liên quan Tập đoàn Vạn Thịnh Phát.

(Còn tiếp...)

VĂN TOÀN