Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV: Đề xuất trưởng và phó công an cấp xã được khởi tố một số tội danh

Trưởng Công an xã có thể được khởi tố, điều án vụ án hình phạt đến 7 năm tù

Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Trình bày tờ trình, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung 112 trong tổng số 510 điều của bộ luật hiện hành. Trong đó, có 106 điều luật liên quan đến sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan có liên quan.

Luật này sửa đổi, bổ sung các điều luật liên quan đến sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan liên quan.

Trên cơ sở đề nghị của Bộ Công an, dự thảo luật bổ sung quy định điều tra viên trung cấp trở lên (của cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh) là trưởng công an, phó trưởng công an cấp xã được thủ trưởng cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh phân công có thẩm quyền tiến hành khởi tố, điều tra vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã.

“Việc sửa đổi này để đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi không tổ chức Công an cấp huyện” - ông Nguyễn Huy Tiến cho biết.

Dự luật sửa đổi một số vấn đề liên quan đến thẩm quyền tố tụng của hệ thống Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân từ 4 cấp còn 3 cấp. Đồng thời, sửa đổi tên gọi, bộ máy của hải quan, kiểm lâm, kiểm ngư khi tiến hành một số hoạt động điều tra trong Bộ luật Tố tụng hình sự.

Dự luật cũng sửa đổi các quy định liên quan việc không tổ chức nhà tạm giữ, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện…

Bên cạnh đó, dự luật quy định Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền xét xử sơ thẩm đối với vụ án hình sự về các tội phạm mà mức cao nhất của khung hình phạt đến 20 năm tù, trừ một số trường hợp án nghiêm trọng, phức tạp thuộc thẩm quyền truy tố, xét xử của Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Thẩm tra nội dung bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là trưởng công an cấp xã (hoặc phó trưởng công an cấp xã), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, việc dự thảo luật đề xuất bổ sung quy định này là rất cần thiết nhằm chỉ đạo, giải quyết kịp thời các vụ việc, vụ án về tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã.

Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, nội dung quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là trưởng công an cấp xã (hoặc phó trưởng công an cấp xã) tại dự thảo luật có nhiều nội dung chưa phù hợp, mâu thuẫn với các nội dung khác của Bộ luật Tố tụng hình sự và mâu thuẫn ngay trong dự thảo luật, do đó sẽ phát sinh vướng mắc và không khả thi khi triển khai trên thực tế.

Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự để sửa đổi, bổ sung các nội dung liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên thuộc cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh được bố trí là trưởng công an cấp xã (hoặc phó trưởng công an cấp xã), bảo đảm chặt chẽ, thống nhất, khả thi, đáp ứng yêu cầu giải quyết kịp thời các vụ việc, vụ án xảy ra trên địa bàn cấp xã.

Có thể kết luận điều tra khi bị can bỏ trốn, việc truy nã không có kết quả

Dự thảo luật cũng bổ sung quy định cơ quan điều tra có thể kết luận điều tra đề nghị truy tố, Viện Kiểm sát có thể quyết định truy tố bị can khi đã có đủ căn cứ và bảo đảm quyền bào chữa cho bị can trong 2 trường hợp sau: Một là, bị can bỏ trốn và việc truy nã không có kết quả. Hai là, bị can đang ở nước ngoài mà không thể triệu tập để phục vụ các hoạt động điều tra hoặc phục vụ các hoạt động nhằm quyết định việc truy tố.

Dự thảo luật giao Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành các quy định này.

Cơ quan thẩm tra đánh giá, việc bổ sung quy định cơ quan điều tra kết luận đề nghị truy tố, Viện Kiểm sát quyết định truy tố bị can trong 2 trường hợp nêu trên là phù hợp. Dự thảo còn quy định các trường hợp này phải bảo đảm đầy đủ quyền bào chữa cho bị can theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, như vậy là bảo đảm chặt chẽ.

Dự luật cũng sửa đổi trình tự, thủ tục thi hành án tử hình theo hướng bổ sung thời hạn xem xét quyết định ân giảm và thời hạn tòa án quyết định hoãn thi hành án 2 năm khi có căn cứ…

Về thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành, cơ quan thẩm tra đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao tiếp tục rà soát nhằm bảo đảm quy định chặt chẽ thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao bám sát nội dung tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự cũng đang được trình Quốc hội xem xét, dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (có nhiều nội dung sửa đổi liên quan đến hình phạt tử hình) nhằm bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Xuân Tùng (TTXVN)