Kỷ niệm 110 năm Phong trào khởi nghĩa N'Trang Lơng

Lễ kỷ niệm nhằm tôn vinh, ghi nhớ đóng góp to lớn của anh hùng N’Trang Lơng và đồng bào các dân tộc Tây Nguyên trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược.

Ngọn cờ đầu chống Pháp ở Tây Nguyên

Khởi nghĩa N’Trang Lơng (1912-1936) là phong trào đấu tranh tự phát chống thực dân Pháp xâm lược của đồng bào các dân tộc ở Nam Tây Nguyên, do N’Trang Lơng lãnh đạo. Đây là cuộc khởi nghĩa có phạm vi rộng nhất và mức độ quyết liệt nhất trên địa bàn Tây Nguyên kể từ khi thực dân Pháp xâm lược đến thời điểm đó, là ngọn cờ đầu chống Pháp ở Tây Nguyên. Tuy thất bại nhưng khởi nghĩa có ý nghĩa lịch sử sâu sắc đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước của nhân dân ta.

Phối cảnh khu vực tổ chức lễ kỷ niệm 110 năm Phong trào khởi nghĩa N’Trang Lơng và khánh thành Tượng đài N’Trang Lơng và phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc (1912-1936)

“Đối diện với “quân xâm lược nhà nghề”, nắm trong tay nhiều vũ khí hiện đại, nhưng N’Trang Lơng và đội quân của mình vẫn bám chắc vào rừng núi, tìm mọi cách xây dựng, phát triển lực lượng trong suốt 1/4 thế kỷ, để rồi luôn tấn công quân xâm lược với tinh thần chủ động, tích cực, táo bạo, mưu trí”.

Phong trào khởi nghĩa N’Trang Lơng có một vị trí xứng đáng trong lịch sử các dân tộc Đông Dương nói chung và Việt Nam nói riêng. Người anh hùng N'Trang Lơng với chiến thắng Bu Nor - Bu Mêra vang dội vào tháng 7-1914 đã làm cho phong trào phát triển, giải phóng một vùng cao nguyên rộng lớn khỏi ách đô hộ của thực dân Pháp trong nhiều năm. Đồng thời là niềm tin, cổ vũ các phong trào cách mạng ở Trường Sơn suốt thời kỳ Pháp thuộc, thể hiện truyền thống bất khuất của các dân tộc Tây Nguyên.

Tượng đài N’Trang Lơng và phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc (1912-1936) tạo thêm điểm nhấn cho đô thị trẻ Gia Nghĩa

Ngay sau khi cuộc khởi nghĩa N’Trang Lơng kết thúc, núi rừng Tây Nguyên lại ào ào, sôi động với phong trào Nước Xu (1935-1939), rồi từ từ chuyển mình theo con đường đấu tranh cách mạng do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.

Các nhà nghiên cứu lịch sử nhận định, cuộc khởi nghĩa do N’Trang Lơng lãnh đạo giống như khởi nghĩa Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo. Về quy mô có thể khác nhau, nhưng về tính chất và vai trò đối với lịch sử Việt Nam thì phong trào khởi nghĩa N’Trang Lơng kéo dài 24 năm (1912-1936) ở Tây Nguyên có nhiều điểm tương đồng với phong trào khởi nghĩa Yên Thế của Hoàng Hoa Thám, cũng kéo dài 29 năm (1884-1913).

Cuộc khởi nghĩa đã xây dựng được một mặt trận đoàn kết chiến đấu chung giữa cộng đồng người M’nông và người S’tiêng, lôi cuốn cả một bộ phận người Mạ ở trung lưu sông Đồng Nai và một bộ phận người Campuchia.

Tôn vinh giá trị lịch sử, văn hóa các dân tộc

Để khắc ghi chiến công, nêu cao đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, năm 2011, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Nông ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU về việc xây dựng tượng đài Anh hùng N’Trang Lơng và phong trào đấu tranh giải phóng các dân tộc 1912-1936 tại TP. Gia Nghĩa.

Tượng đài N’Trang Lơng và phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc (1912-1936) được tỉnh Đắk Nông làm lễ đặt đá vào ngày 25-7-2012 và khởi công xây dựng vào 19-5-2015, đến nay đã cơ bản hoàn thành.

Tượng đài cao 18,5m, rộng 27m, khối lượng đá phù điêu thành phẩm là 456,30 tấn. Công trình được giới chuyên môn đánh giá cao về tính nghệ thuật, kỹ thuật, mỹ thuật và đã được hội đồng nghệ thuật xếp hạng A - xuất sắc. Tổng mức đầu tư dự án 77,758 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách 59,758 tỷ đồng, vốn huy động, xã hội hóa 18 tỷ đồng.

Phù điêu khắc họa phong trào khởi nghĩa N’Trang Lơng

Việc xây dựng tượng đài Anh hùng N’Trang Lơng mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” đối với những người con ưu tú của đất nước, đã có nhiều đóng góp trong công cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc; là minh chứng thể hiện quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước ta trong việc gìn giữ, phát huy, tôn vinh các giá trị lịch sử, văn hóa của các dân tộc thiểu số.

Việc xây dựng tượng đài Anh hùng N’Trang Lơng góp phần giáo dục lịch sử, truyền thống yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên; khơi dậy khát vọng phát triển, quyết tâm xây dựng Đắk Nông giàu đẹp. Tầm vóc của công trình, với những giá trị cao về mặt nghệ thuật, kiến trúc, tượng đài N’Trang Lơng đã tạo điểm nhấn về kiến trúc đô thị; trở thành điểm sinh hoạt văn hóa, tinh thần của nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.

Đô thị Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông hôm nay

Tượng đài N’Trang Lơng và phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc (1912-1936) góp phần giáo dục lịch sử, truyền thống yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên, khơi dậy khát vọng phát triển, quyết tâm xây dựng quê hương Đắk Nông giàu đẹp

Dịp này, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQVN tỉnh Đắk Nông tiếp tục kêu gọi toàn Đảng bộ, đồng bào các dân tộc phát huy tinh thần và khí thế của Phong trào khởi nghĩa N’Trang Lơng đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, tập trung phát triển mạnh mẽ kinh tế - xã hội gắn với xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, bảo đảm quốc phòng - an ninh vững chắc góp phần tạo nên sức mạnh đoàn kết xây dựng quê hương Đắk Nông ngày càng giàu đẹp.

PV