Kỷ niệm 90 năm Ngày truyền thống Dân quân tự vệ (28/3/1935 - 28/3/2025): 'Lá chắn thép' vững vàng từ cơ sở
Không thoát ly sản xuất và công tác, hằng ngày, hằng giờ, lực lượng dân quân tự vệ vẫn âm thầm tham gia thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống tại cơ sở. Là những người con của quê hương, hiểu rõ phong tục, tập quán của bà con nhân dân, lực lượng dân quân tự vệ luôn mang trong mình tinh thần nhiệt huyết, trách nhiệm, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao, tạo thành 'lá chắn thép' vững vàng ở cơ sở.

Lực lượng dân quân tự vệ huyện Đại Từ huấn luyện trên thao trường.
Dân quân tự vệ (DQTV) là lực lượng vũ trang quần chúng, lực lượng chiến lược trong thế trận chiến tranh nhân dân, có nhiệm vụ vừa sản xuất vừa chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu. Xác định rõ điều này, những năm qua, tỉnh Thái Nguyên luôn chú trọng, tập trung thực hiện tốt các biện pháp xây dựng, củng cố, phát triển lực lượng DQTV, góp phần giữ vững an ninh chính trị, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Hằng năm, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh chú trọng tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo cơ quan quân sự địa phương triển khai xây dựng lực lượng DQTV theo hướng “vững mạnh, toàn diện, rộng khắp”, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong tình hình mới, thực sự là lực lượng chính trị tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương.
Thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, DQTV luôn giữ một vị trí quan trọng trong lực lượng vũ trang của tỉnh. Với phương châm “Ở đâu có dân thì ở đó có dân quân, ở đâu có tổ chức đảng và đảng viên thì ở đó có tổ chức DQTV”, những năm gần đây, tỉnh đã xây dựng lực lượng DQTV ngày càng vững mạnh, rộng khắp, đạt tỷ lệ trên 1,6% so với dân số; tỷ lệ đảng viên trong DQTV đạt hơn 25%.
Hiện nay, lực lượng DQTV trên địa bàn tỉnh đã bảo đảm được các yêu cầu về số lượng hợp lý, có chất lượng chính trị tốt, trang bị vũ khí phù hợp; có đầy đủ thành phần binh chủng, xây dựng tổ chức biên chế chặt chẽ, phù hợp với từng địa phương như: trung đội dân quân cơ động, dân quân thường trực địa bàn trọng điểm; trung đội dân quân binh chủng pháo binh, phòng không; đại đội tự vệ pháo phòng không; trung đội dân quân thường trực trực thuộc ban CHQS các huyện, thành phố...

Thời gian qua, lực lượng dân quân tự vệ xã Tân Cương (TP. Thái Nguyên) luôn tích cực tham gia công tác phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn. Ảnh: Thiều Chung (Bộ CHQS tỉnh)
Thực hiện Đề án xây dựng lực lượng DQTV tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016-2025, tầm nhìn đến năm 2035, lực lượng DQTV của tỉnh luôn duy trì nghiêm các chế độ trực sẵn sàng chiến đấu, đặc biệt là lực lượng dân quân thường trực các xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng - an ninh; phối hợp tốt với các lực lượng khác trong bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh… trên địa bàn, là lực lượng chính trị tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân ở địa phương.
Tiêu biểu như ở huyện Đại Từ, với phương châm “lấy chất lượng là chính”, những năm qua, lực lượng DQTV ở địa phương đã không ngừng được củng cố, kiện toàn.
Trung tá Nguyễn Đình Tuyến, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Đại Từ: Không chỉ tích cực tham gia thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, lực lượng DQTV cũng là “lá cờ đầu” trong mọi phong trào ở địa phương. Nhất là trong xây dựng nông thôn mới, màu áo xanh của DQTV có mặt ở tất cả các xóm, xã để thực hiện nhiều phần việc ý nghĩa như tuyên truyền, vận động nhân dân; hỗ trợ giải phóng mặt bằng; xây dựng nhà đại đoàn kết…
Hay như tại huyện Phú Bình, với 30 đầu mối DQTV, trên 2.300 cán bộ, chiến sĩ (chiếm 2,51% so với dân số), địa phương đã chỉ đạo thực hiện tốt công tác huấn luyện, tổ chức chỉ đạo huấn luyện lực lượng thường trực, DQTV, dự bị động viên bảo đảm đúng, đủ nội dung, thời gian, chương trình huấn luyện cho các đối tượng. Cùng với nhiệm vụ huấn luyện, DQTV còn tham gia tích cực trong việc bảo vệ các cơ quan Đảng, Nhà nước, giữ gìn an ninh trật tự tại địa phương, khắc phục hậu quả thiên tai, phòng, chống dịch bệnh…

Công tác huấn luyện hằng năm là một trong những nội dung quan trọng nhằm xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp trên địa bàn tỉnh.
Tính chung trên địa bàn toàn tỉnh, trong năm 2024, lực lượng DQTV đã phối hợp với Công an duy trì trực tuần tra canh gác giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội với 18.428 lần tuần tra và 76.352 lượt dân quân tham gia; phối hợp với Kiểm lâm tuần tra bảo vệ rừng với 1.780 dân quân tham gia; phối hợp khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, dịch bệnh với tổng số 2.671 lượt người tham gia; khắc phục hậu quả sự cố môi trường, với quân số tham gia hơn 760 dân quân và 1.543 ngày công; dân quân làm công tác vận động quần chúng tham gia cơ sở với quân số 14.657 đồng chí, đạt 13.758 ngày công; làm công tác dân vận, vận động quần chúng với 1.690 lượt đồng chí tham gia…
Ngoài ra, lực lượng DQTV cũng tham gia trực sẵn sàng chiến đấu bảo vệ các ngày lễ, Tết, các sự kiện chính trị, văn hóa của đất nước, của địa phương diễn ra trên địa bàn tỉnh theo đúng chỉ thị của cấp trên.
Thượng tá Dương Văn Tuyên, Phó Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh, cho biết: Lực lượng DQTV đã trải qua 90 năm xây dựng và trưởng thành. Đến giai đoạn hiện nay, trước những vận hội và đổi thay của đất nước và của tỉnh, Bộ CHQS tỉnh sẽ tiếp tục chỉ đạo cơ quan quân sự các địa phương chủ động thực hiện nghiêm việc rà soát, đăng ký, quản lý, cho ra và kết nạp DQTV mới bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định; tập huấn nghiệp vụ chuyên ngành cho cán bộ quân sự cơ sở.
Đồng thời, nâng cao chất lượng huấn luyện quân sự, đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục chính trị cho phân đội và chiến sĩ DQTV. - Thượng tá Dương Văn Tuyên
Cùng với đó, chỉ đạo các đầu mối đơn vị DQTV triển khai nghiêm túc, có hiệu quả công tác huấn luyện. Trong đó, bảo đảm quân số tham gia huấn luyện hằng năm luôn đạt trên 96%, bảo đảm chất lượng, đủ nội dung chương trình, thời gian theo quy định. Trong công tác huấn luyện, thực hiện tốt phương châm "Cơ bản, thiết thực, chất lượng", phù hợp với nhiệm vụ tác chiến, bảo vệ an ninh ở cơ sở.
Đặc biệt, coi trọng công tác huấn luyện đối với chiến sĩ DQTV năm thứ nhất… Thêm nữa là phối hợp chặt chẽ với các địa phương để có giải pháp thiết thực chăm lo cho lực lượng DQTV, dành nguồn lực phù hợp bảo đảm chế độ, chính sách, điều kiện làm việc cho DQTV...