Kỳ vọng cơ hội hợp tác mới giữa Việt Nam và Bulgaria

Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1950, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác Việt Nam - Bulgaria không ngừng được vun đắp, có những bước phát triển mới và luôn ủng hộ nhau trên mỗi bước đường phát triển. Đặc biệt, kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai bên tiếp tục duy trì đà phát triển và đã triển khai hợp tác trong lĩnh vực khác như: thành lập ủy ban hợp tác về khoa học, công nghệ, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ sinh học, nông nghiệp, công nghệ thông tin truyền thông, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo và năng lượng xanh.

Vì vậy, chuyến thăm cấp Nhà nước Bulgaria của Tổng Bí thư Tô Lâm kỳ vọng chuyến thăm sẽ mở ra cơ hội hợp tác mới trong các lĩnh vực thương mại - đầu tư thông qua việc mở cửa thị trường cho nhau. Đồng thời, đây cũng là dịp để hai nước xây dựng vững chắc cầu nối tin cậy gắn kết Bulgaria với ASEAN và ngược lại, Việt Nam với EU.

Công nhân đang may sản phẩm xuất khẩu. Ảnh: Trần Việt/TTXVN

*Quan hệ bổ trợ

Theo các chuyên gia thương mại, Bulgaria là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Hai bên thường xuyên duy trì trao đổi đoàn các cấp, trong đó có tiếp xúc cấp cao và triển khai định kỳ các cơ chế hợp tác song phương, hợp tác và ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn đa phương như Liên hợp quốc, đối tác trong khuôn khổ đối tác chiến lược ASEAN - EU, Liên minh Nghị viện thế giới.

Về hợp tác kinh tế thương mại và đầu tư, hợp tác giữa hai bên tiếp tục duy trì đà phát triển và hai bên cũng đã triển khai hợp tác trong các lĩnh vực khác như thành lập ủy ban hợp tác về khoa học, công nghệ, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ sinh học, nông nghiệp, công nghệ thông tin truyền thông, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo và năng lượng xanh.

Dẫn số liệu của Hải quan Việt Nam, Bộ Công Thương cho biết: Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa giữa hai nước đạt 263 triệu USD, tăng 24,4% so với năm 2023, thặng dư thương mại đạt 111 triệu USD; trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Bulgaria đạt 187 triệu USD tăng 32,2% so năm 2023.

Các mặt hàng xuất khẩu chính gồm sợi bông, cà phê hạt, cao su thiên nhiên, gạo, hạt điều, quần áo, túi sách, giày da, giày thể thao, máy tính, điện thoại di động, linh kiện điện tử, bàn ghế văn phòng, sản phẩm nhựa dân dụng, thuốc lá nguyên liệu…

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu của Việt Nam từ Bulgaria đạt 76 triệu USD tăng 7,2% so với năm 2023. Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu vẫn là sắt phế liệu, cao lanh, hóa chất, chế phẩm kích thích tăng trưởng cây trồng, lúa mì, hoa quả khô, thiết bị báo động, hạt hướng dương, dầu thực vật, rượu mạnh, rượu vang, tân dược, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, vải nguyên liệu và phụ liệu.

Trong giai đoạn 2015 – 2024, thương mại song phương giữa 2 nước tăng gần 2,6 lần từ mức 102,5 triệu USD lên 263 triệu USD. Đặc biệt, xuất khẩu của Việt Nam sang Bulgaria tăng gần 4,6 lần từ mức gần 41 triệu USD năm 2015 tăng lên 187 triệu USD năm 2024. Tuy nhiên, những con số trên chưa tương xứng với tiềm năng và quan hệ của 2 nước. Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Bulgaria năm 2024 cũng chỉ tương ứng 0,49% nhập khẩu của Bulgaria, trong khi xuất khẩu Bulgaria vào Việt Nam chỉ chiếm 0,02% kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam.

Trong 9 tháng năm 2025, kim ngạch thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và Bulgaria đạt khoảng 165,9 triệu USD giảm 17% so với cùng kỳ năm 2024; trong đó, xuất khẩu đạt 110,4 triệu USD giảm 21,7% và nhập khẩu đạt 55,5 triệu USD giảm 5,5%.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: Việt Nam - Bulgaria là hai quốc gia có quan hệ truyền thống lâu đời. Hiện nay Việt Nam đang là một trong 40 quốc gia có quy mô nền kinh tế lớn nhất thế giới, là một nền kinh tế vô cùng mở khi sở hữu hàng loạt các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) cũng như quan hệ với gần 70 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Ngoài ra, Việt Nam là cũng là quốc gia có dân số đông với trên 100 triệu người; trong đó 65% người trong độ tuổi lao động. Việt Nam đã và đang là công xưởng của thế giới, vì thế rất cần sự hợp tác với các nước khác để nghiên cứu đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhận lực, đầu tư kinh doanh cùng phát triển...Vì vậy, thông qua Việt Nam, doanh nghiệp Bulgaria có thể tiếp cận đến thị trường khu vực các nước ASEAN, hay các đối tác quốc tế khác mà Việt Nam cũng là thành viên trong các FTA đã ký kết.

Đặc biệt, những năm gần đây, doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu đầu tư ra các nước tại khu vực châu Âu, châu Mỹ trong lĩnh vực công nghệ thông tin, sản xuất xe điện, chế biến sữa và các loại nông sản thực phẩm... Do vậy, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên mong muốn Chính phủ Bulgaria tạo những điều kiện thuận lợi hơn nữa để doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận và thâm nhập sâu hơn vào thị trường Bulgaria.

Nhất trí với những kiến nghị, đề xuất của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Thứ trưởng Bộ Kinh tế và Công nghiệp Bulgaria Nikolay Pavlov khẳng định: Bulgaria là một trong những quốc gia có môi trường đầu tư hấp dẫn doanh nghiệp Việt Nam và luôn dành cho doanh nghiệp Việt Nam những ưu đãi đặc biệt trong quá trình hợp tác, đầu tư. Các doanh nghiệp tại Bulgaria đang có nhu cầu mở rộng quy mô kinh doanh.

Tuy nhiên, lực lượng lao động sẵn có không đáp ứng đủ nhu cầu, do vậy, hợp tác lao động sẽ là lĩnh vực tiềm năng của hai nước. Cùng đó là lĩnh vực nông nghiệp, công nghệ cao, năng lượng...

Nhờ Hiệp định EVFTA ngành da giày duy trì được xuất khẩu vào thị trường EU. Ảnh: Trần Việt/TTXVN

*Còn nhiều dư địa

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp Bulgaria mong muốn tham gia đầu tư thêm các khu chế xuất, khu công nghiệp, tuyến đường cao tốc và ngành chế biến lương thực thực phẩm. Bulgaria có nhiều lợi thế đầu tư các lĩnh vực công nghệ cao, hóa chất, y dược, động cơ ô tô, hàng không vũ trụ, xây dựng giải pháp hạ tầng ứng phó với biến đổi khí hậu, công nghệ chế biến lương thực, thực phẩm…

Hiện Bulgaria đang có nhiều doanh nghiệp công ty hàng đầu thế giới về công nghệ cao như chuyên về xây dựng, vận chuyển, lưu trữ, khai thác, bảo vệ dữ liệu đám mây. Điều này rất thuận lợi nếu Việt Nam đang có chiến lược thu hút đầu tư về lĩnh vực này.

Đặc biệt, Bulgaria luôn coi trọng và mong muốn thúc đẩy hợp tác với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, nhất là trong kinh tế, thương mại và đầu tư với mục tiêu nâng cao kim ngạch thương mại song phương và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước đầu tư vào thị trường của nhau trong lĩnh vực nông nghiệp, dược phẩm, khai khoáng, năng lượng... Với vị trí địa lý của mình, Bulgaria sẵn sàng làm cửa ngõ để hàng hóa Việt Nam thâm nhập vào thị trường châu Âu.

Đưa ra giải pháp thúc đẩy tăng tưởng thương mại, xuất nhập khẩu giữa hai nước Việt Nam - Bulgaria, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị hai bên tăng cường trao đổi để thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp, hóa chất, dược phẩm; xem xét khả năng mở rộng hợp tác phát triển các ngành công nghiệp có tính chất nền tảng như công nghiệp vật liệu, công nghiệp hỗ trợ, chế biến, chế tạo, năng lượng tái tạo...Cùng đó, đẩy mạnh hợp tác phát triển một số ngành mang tính đột phá, phù hợp với xu thế quốc tế như công nghệ xanh, sử dụng năng lượng mới, các lĩnh vực Kinh tế Số với hàm lượng công nghệ cao, thương mại điện tử...

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tin tưởng với những thuận lợi mà EVFTA và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA) đem lại, cùng với nỗ lực của Quốc hội, Chính phủ và doanh nghiệp hai nước, thương mại và đầu tư song phương sẽ tiếp tục được phát triển mạnh mẽ.

Theo ông Vũ Bá Phú- Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), thời gian qua Bộ Công Thương Việt Nam đã chỉ đạo sát sao các cơ quan thuộc Bộ thực hiện có trọng tâm, trọng điểm các hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư trong lĩnh vực công thương với thị trường EU; trong đó, có Bulgaria thông qua đa dạng kênh và hình thức.

Với Bulgaria, Cục Xúc tiến thương mại đã ký 2 biên bản ghi nhớ hợp tác (MoU) với 2 tổ chức là Phòng Thương mại và Công nghiệp Bulgaria (BCCI) và Cục Xúc tiến doanh nghiệp vừa và nhỏ Bulgaria (Bộ Kinh tế Bulgaria). Cục Xúc tiến thương mại luôn sẵn sàng hợp tác với 2 cơ quan này của Bulgaria để tổ chức hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp hai nước gắn kết hợp tác thông qua việc cung cấp thông tin cơ hội kinh doanh, tham gia các sự kiện xúc tiến thương mại quan trọng nổi bật tại Việt Nam.

Theo Bộ Công Thương, cùng với việc mở cửa thị trường, Việt Nam đã nỗ lực hoàn thiện khuôn khổ pháp luật cạnh tranh theo hướng tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, không phân biệt đối xử cho các doanh nghiệp trên thị trường. Đặc biệt, trong quá trình thực thi chính sách và pháp luật cạnh tranh, Việt Nam luôn đặt ra định hướng, mục tiêu tạo lập một môi trường cạnh tranh bình đẳng, thuận lợi cho tất cả doanh nghiệp trên thị trường; từ đó thúc đẩy sự đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ cũng như tăng cường lợi ích cho người tiêu dùng...

Vì vậy, Việt Nam sẽ tăng cường hơn nữa các hoạt động hợp tác với cơ quan cạnh tranh của Bulgaria để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và học hỏi từ nhau. Qua đó, giúp tăng cường môi trường cạnh tranh bình đẳng, hiệu quả và thúc đẩy cơ hội thương mại và đầu tư cho doanh nghiệp hai nước. Đặc biệt, với cơ chế, chính sách về công nghiệp và thương mại của Việt Nam ngày càng thông thoáng, minh bạch và phù hợp với cam kết quốc tế song phương và đa phương, Việt Nam đã và sẽ hoàn thiện cơ chế, chính sách về công nghiệp và thương mại theo hướng thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài nói chung và nhà đầu tư từ Bulgaria nói riêng đến hoạt động sản xuất và kinh doanh tại Việt Nam.

Uyên Hương/BNEWS/vnanet.vn