Kỳ vọng tạo cú hích thu hút dòng vốn quốc tế vào Việt Nam

Nghị định dự kiến sẽ tạo lập môi trường pháp lý thuận lợi, áp dụng các chính sách vượt trội nhằm thu hút các định chế tài chính quốc tế, bao gồm ngân hàng, công ty dịch vụ tài chính, sàn giao dịch tiền tệ và hàng hóa, qua đó tối đa hóa dòng vốn quốc tế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.

Dự thảo Nghị định đã xây dựng một khung pháp lý toàn diện về cấp phép thành lập và hoạt động ngân hàng, quản lý ngoại hối, phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Trung tâm tài chính quốc tế, trên cơ sở tham khảo các thông lệ quốc tế và kế thừa quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan.

Đáng chú ý, dự thảo Nghị định đề xuất một số chính sách đặc thù, mang tính vượt trội. Cụ thể, về thủ tục cấp Giấy phép được đơn giản hóa so với quy định hiện hành, cụ thể: Điều chỉnh thủ tục cấp phép từ 02 bước xuống 01 bước, khi đó thời gian cấp phép dự kiến sẽ giảm xuống từ 180 ngày còn 120 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ.

Về cơ cấu tổ chức, về cơ bản dự thảo xây dựng tương tự quy định tại Luật Các TCTD, riêng về quy định nội bộ liên quan đến tổ chức và hoạt động, dự thảo Nghị định quy định theo hướng giao cho NHTM là thành viên quy định cụ thể trong điều lệ. Quy định này tạo sự linh hoạt, thông thoáng cho NHTM là thành viên, giảm bớt thủ tục hành chính phải thực hiện.

Tòa tháp Saigon Marina IFC đánh dấu cột mốc khởi đầu cho tiến trình xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh

Về hoạt động, quy định theo hướng cho phép NHTM, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (NHNNg) là thành viên phát triển hoạt động ngân hàng và các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến hoạt động ngân hàng như nhận tiền gửi, cấp tín dụng, cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản, giao dịch ngoại tệ, cung ứng sản phẩm phái sinh lãi suất, phái sinh giá cả hàng hóa, dịch vụ ngân quỹ... Đồng thời, NHTM, chi nhánh NHNNg là thành viên được thực hiện hầu hết các hoạt động theo chính sách/hướng dẫn của chủ sở hữu, ngân hàng mẹ với tổ chức, cá nhân ở nước ngoài nhằm đảm bảo cho ngân hàng là thành viên không bị ảnh hưởng bởi sự khác biệt về pháp lý khi triển khai nghiệp vụ với khách hàng là tổ chức, cá nhân ở nước ngoài nếu phải áp dụng quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam.

Bên cạnh cơ chế cởi mở, tại Dự thảo Nghị định đưa ra quy định rất chặt chẽ theo thông lệ quốc tế để bảo đảm an toàn hoạt động. Cụ thể quy định theo hướng NHTM 100% vốn nước ngoài, chi nhánh NHNNg áp dụng Chuẩn mực quốc tế về kế toán (IAS/IFRS) được áp dụng chính sách của chủ sở hữu, ngân hàng mẹ đang áp dụng về một số giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn. Đối với NHTM 100% vốn trong nước, áp dụng theo quy định pháp luật Việt Nam. Tại Dự thảo quy định theo hướng nhà đầu tư/ngân hàng mẹ chỉ được phép thành lập 01 hiện diện tại Trung tâm tài chính tại Việt Nam và không được mở rộng mạng lưới, để phù hợp với định hướng tại Nghị quyết về phạm vi địa lý hạn chế cũng như thúc đẩy hoạt động ngân hàng số.

Về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm, dự thảo đề cao nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch, trừ bất động sản sẽ tuân thủ pháp luật của Việt Nam và thông lệ quốc tế. Trong đó, đối với nợ xấu và tài sản bảo đảm, trừ tài sản bảo đảm là bất động sản, việc xử lý tuân theo quy định pháp luật mà các bên lựa chọn áp, phù hợp với quy định tại Nghị quyết 222/2025/QH15 về Trung tâm tài chính (Nghị quyết 222).

Các quy định về quản lý ngoại hối tại Dự thảo Nghị định được xây dựng phù hợp với quy định tại Nghị quyết 222 về chính sách ngoại hối. Cụ thể, đối với trường hợp NHTM 100% vốn trong nước và tổ chức khác do tổ chức trong nước thành lập được cho vay tổ chức cá nhân nước ngoài, việc cho vay ra nước ngoài của nhóm đối tượng này được quản lý theo từng giao dịch (tương tự quy định hiện hành về cho vay ra nước ngoài), tuy nhiên Dự thảo Nghị định quy định nới lỏng hơn theo hướng không yêu cầu tổ chức không phải NHTM, chi nhánh NHNNg phải xin Thủ tướng chấp thuận từng giao dịch như hiện hành; giảm bớt các trường hợp phải đăng ký, đăng ký thay đổi.

Việc đầu tư gián tiếp ra nước ngoài của NHTM, chi nhánh NHNNg là thành viên được quản lý trên cơ sở đáp ứng các điều kiện để cấp Giấy phép thực hiện (tương tự như quy định hiện hành tại Nghị định 135/2015/NĐ-CP và Thông tư 10/2016/TT-NHNN). Tuy nhiên, các điều kiện được xây dựng theo hướng nới lỏng hơn như Chỉ yêu cầu hoạt động có lãi và không có nợ thuế trong năm liền trước (thay vì 03 năm như quy định hiện hành); Chính phủ không phê duyệt Tổng hạn mức đầu tư gián tiếp hàng năm, NHNN không phân bổ hạn mức cho từng tổ chức trên cơ sở phê duyệt Tổng hạn mức của Thủ tướng Chính phủ.

Đối với hoạt động phòng chống rửa tiền, dự thảo quy định một số chính sách đặc thù, vượt trội cho đối tượng báo cáo tại trung tâm tài chính như cho phép áp dụng biện pháp mà ngân hàng mẹ đang thực hiện nếu không trái pháp luật Việt Nam; áp dụng chế độ báo cáo giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế (ngưỡng báo cáo 1.000 USD) đối với các đối tượng báo cáo tại trung tâm tài chính. Ngưỡng này được đề xuất trên cơ sở tham khảo ngưỡng giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế nêu tại Khuyến nghị số 16 - Giao dịch chuyển tiền điện tử của FATF, tính chất các giao dịch chuyển tiền tại Trung tâm tài chính cũng như tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia. Về bản chất, đây không phải là quy định mới vì việc báo cáo các giao dịch chuyển tiền điện tử trong nước và quốc tế và các ngưỡng giao dịch chuyển tiền điện tử phải báo cáo đã được quy định tại Luật Phòng, chống rửa tiền (Luật năm 2012 và Luật năm 2022 và các văn bản hướng dẫn Luật).

Việc ban hành Nghị định này được kỳ vọng sẽ tạo dựng môi trường pháp lý minh bạch, đồng bộ và cạnh tranh, qua đó thu hút mạnh mẽ các định chế tài chính quốc tế, thúc đẩy huy động vốn toàn cầu và góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính khu vực và thế giới.

PV