Kỳ vọng vào sự bứt phá của công nghiệp văn hóa

“Thời cơ vàng” cho thủ công mỹ nghệ

Là đơn vị kinh doanh thủ công mỹ nghệ thành công với sản phẩm OCOP 5 sao, Hợp tác xã Sản xuất kinh doanh thương mại (HTX SXKDTM) đũa gỗ Quảng Thủy (xã Nam Ba Đồn) kỳ vọng những bước tiến mạnh mẽ hơn trong thời gian tới khi ngành CNVH tỉnh nhà được quan tâm, chú trọng.

Ông Lê Thanh Triển, Giám đốc HTX cho biết: HTX có nhiều thế mạnh trong phát triển nghề thủ công mỹ nghệ. Đó là nguồn nguyên liệu gỗ chất lượng cao, bảo đảm sản xuất đũa gỗ an toàn và bền đẹp; kỹ thuật sản xuất truyền thống kết hợp với hiện đại, áp dụng công nghệ sơn ta xuất khẩu, giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm; mẫu mã đa dạng với đũa gỗ, môi, thìa, vá, sạn và bộ đồ dùng nhà bếp sản xuất theo công nghệ sơn ta-sơn ogranic chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó là thị trường xuất khẩu rộng lớn, như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức và đang mở rộng sang các nước tiềm năng khác. HTX còn tích cực kết hợp với du lịch địa phương, tạo ra sản phẩm lưu niệm độc đáo, mở gian hàng trưng bày các sản phẩm OCOP đặc sản, chất lượng và góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam. Đặc biệt, HTX còn tạo việc làm cho những người yếu thế, hộ nghèo, cận nghèo, người khuyết tật nhẹ và tăng thu nhập cho nhiều người dân địa phương, chung sức phát triển kinh tế-xã hội bền vững.

Những sản phẩm nổi bật của HTX SXKDTM đũa gỗ Quảng Thủy - Ảnh: M.N

Thời gian tới, cùng với việc mở rộng thị trường xuất khẩu, HTX đang tập trung cải tiến và nâng cấp máy móc để tạo ra sản phẩm đũa cao cấp, đồ dùng nhà bếp theo tiêu chuẩn sơn ta, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Việc đẩy mạnh công tác nghiên cứu, phát triển các sản phẩm mới, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại để làm quà lưu niệm cho du khách trong, ngoài nước và tích cực tham gia các triển lãm, hội chợ, hoạt động quảng bá giới thiệu sản phẩm, tăng cường nhận diện thương hiệu cũng chính là các giải pháp sẽ được HTX chú trọng. Đồng thời, HTX sẽ nỗ lực phối hợp thử nghiệm triển khai các trải nghiệm du lịch và sản phẩm lưu niệm để thu hút du khách tiềm năng. Với những nỗ lực này, HTX kỳ vọng sẽ góp phần phát triển CNVH tỉnh Quảng Trị và nâng cao đời sống của người dân địa phương.

“HTX mong muốn sẽ được hỗ trợ mở rộng thị trường xuất khẩu cho sản phẩm đũa gỗ, đặc biệt là các thị trường “khó tính”. Tỉnh cần đẩy mạnh đầu tư vào cơ sở hạ tầng, như: Xây dựng kho bãi và đường vận chuyển để hỗ trợ hoạt động sản xuất và xuất khẩu. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ về vốn, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cũng như xây dựng thương hiệu cho sản phẩm đũa gỗ Quảng Thủy nói riêng, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ nói chung”, ông Lê Thanh Triển cho biết thêm.

Không chỉ HTX SXKDTM đũa gỗ Quảng Thủy, nhiều HTX, tổ hợp tác, cơ sở sản xuất thủ công mỹ nghệ khác trên địa bàn tỉnh cũng kỳ vọng đây là “cơ hội vàng” cho sự tạo đà bứt tốc trong phát triển một khi nghị quyết đi vào cuộc sống. Bởi Quảng Trị là “xứ sở” của nhiều nghề thủ công mỹ nghệ tiềm năng, như: Mộc, chạm khắc, đan lát, mây tre, nón lá, dệt thổ cẩm của đồng bào dân tộc thiểu số…

Ðẩy mạnh ứng dụng công nghệ số

Phát huy giá trị di sản bằng công nghệ số được xem là một trong những giải pháp hiệu quả để tạo bứt phá mạnh mẽ cho ngành CNVH. Nắm bắt xu hướng này, trước đó, một số giải pháp thiết thực đã được tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị cũ triển khai. Chẳng hạn tại Quảng Bình, dự án “Bảo tàng số Quảng Bình” đã được triển khai từ năm 2023 với sự phối hợp giữa Sở Văn hóa-Thể thao tỉnh và Mobifone Quảng Bình. Bước đầu, phần mềm “Bảo tàng số Quảng Bình” (đợt 1) đã đưa không gian bảo tàng lên nền tảng số với 3 không gian triển lãm ảo theo các chủ đề.

Còn tại tỉnh Quảng Trị cũ, đề tài “Giải pháp ngân hàng số di sản văn hóa (DSVH) Quảng Trị hỗ trợ du lịch thông minh” do Sở KH-CN thực hiện nhằm số hóa các di sản văn hóa Quảng Trị đã cho thấy những hướng đi đúng đắn và tiên phong nhằm góp phần chuyển đổi số di sản.

Ông Phan Tuấn Anh, nguyên Phó trưởng Phòng Quản lý Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Sở KH-CN tỉnh Quảng Trị cũ, chủ nhiệm đề tài nhận định: Ngân hàng số di sản là hệ thống dữ liệu số hóa toàn diện gồm hình ảnh, bản đồ, video 2D/3D, mô hình thực tế ảo VR-360 và thực tế ảo tăng cường AR về các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, lễ hội đặc sắc trên địa bàn tỉnh. Qua đó, vừa hỗ trợ cho công tác bảo tồn, quy hoạch du lịch, vừa giúp khách tham quan tiếp cận với di sản một cách mới mẻ, hấp dẫn và thuận tiện hơn; đồng thời là công cụ hỗ trợ cho giáo dục.

Nếu được khai thác hiệu quả, nghệ thuật biểu diễn sẽ là thế mạnh của tỉnh Quảng Trị - Ảnh: Regal Group

Tuy nhiên, thực tế cho thấy lộ trình số hóa di sản vẫn còn nhiều khó khăn, đòi hỏi nguồn đầu tư lớn về kinh phí, nguồn nhân lực có chuyên môn về cả lĩnh vực văn hóa và công nghệ số. Đặc biệt, sau sáp nhập, tỉnh mới có hệ thống các di tích văn hóa lịch sử đa dạng, “kho tàng” DSVH phi vật thể phong phú, đòi hỏi quá trình số hóa phải dài hơi, có định hướng và giải pháp rõ ràng. Như vậy, mới có thể khai thác tối đa tiềm năng thế mạnh di sản trong phát triển CNVH. Để giải quyết thách thức này, việc nghị quyết xác định tầm quan trọng của nhiệm vụ phát triển CNVH sẽ mở ra những hướng đi mới, đột phá cho nỗ lực ứng dụng công nghệ số, thành tựu KHCN trong thúc đẩy du lịch văn hóa, công tác bảo tàng, tổ chức triển lãm, điện ảnh…

Cần có nghị quyết chuyên đề về CNVH

Thủ công mỹ nghệ và DSVH là hai trong nhiều lĩnh vực mà ngành CNVH Quảng Trị kỳ vọng sẽ tạo sự bứt phá mạnh mẽ trong thời gian tới ngay khi nghị quyết được triển khai vào cuộc sống. Bên cạnh đó là các lĩnh vực nổi bật khác của ngành CNVH, như: Nghệ thuật biểu diễn, du lịch văn hóa, văn hóa ẩm thực…

Chính vì vậy, Tiến sĩ Trần Tự Lực, Trưởng khoa Kinh tế-Du lịch, Trường đại học Quảng Bình nhấn mạnh: Một trong những việc cần làm ngay hiện nay chính là xây dựng một nghị quyết chuyên đề về phát triển CNVH và xây dựng đề án phát triển ngành công nghiệp này. Trong đó, tập trung tổ chức không gian phát triển, định hướng nguồn nhân lực, cơ chế khuyến khích, tăng cường truyền thông, quảng bá, xây dựng thương hiệu CNVH Quảng Trị…

"Sau sáp nhập với không gian phát triển rộng mở, hầu hết các lĩnh vực của ngành CNVH của tỉnh Quảng Trị đều có tiềm năng phát triển, tạo dấu ấn tại mảnh đất quê hương, góp phần khai thác “mỏ vàng” còn đang bỏ ngỏ", Tiến sĩ Trần Tự Lực khẳng định.

Để phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa, con người Quảng Trị, Chương trình hành động của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể: Thực hiện hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa; đẩy mạnh bảo tồn và phát huy giá trị DSVH gắn với phát triển du lịch; xây dựng chính sách phát triển CNVH; xây dựng “Văn hóa số Quảng Trị” giai đoạn 2026-2030; tiếp tục quy hoạch và bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích…; tăng cường xã hội hóa, khuyến khích tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp đầu tư vào các hoạt động văn hóa, thể thao; phát triển sản phẩm CNVH và dịch vụ thể thao chất lượng cao…

Mai Nhân