Lạm dụng thuốc khiến gan và thận kêu cứu

Việc lạm dụng thuốc gây ảnh hưởng xấu tới chức năng gan, thận. Ảnh minh họa: Q.N.

Ngày nay, vì phải chịu nhiều áp lực nên chúng ta rất dễ nổi cáu, lo lắng, mất ngủ vì những chuyện nhỏ nhặt. Những lúc như vậy, đừng sử dụng thuốc bừa bãi để ứng phó với tình trạng bế tắc tạm thời, vì uống thuốc không đúng cách sẽ làm tổn thương gan nghiêm trọng.

Một số người tự kê đơn thuốc cho mình khi cơ thể gặp vấn đề nhẹ, thậm chí nghĩ mình đã trở thành bác sĩ sau thời gian dài mắc bệnh. Thế nhưng họ đâu biết rằng tác hại tiềm ẩn của việc uống thuốc bừa bãi đối với sức khỏe kinh khủng như thế nào.

Một cô gái nọ rất quan tâm đến vẻ bề ngoài, gần đây thường xuyên phiền não vì mặt nhiều mụn. Đồng nghiệp giới thiệu cho cô ấy phương pháp dùng thuốc bắc để điều trị mụn. Uống được hai tuần, cô bắt đầu thấy chướng bụng, buồn nôn, chán ăn, nước tiểu có màu nâu đen. Sau đó cô đến bệnh viện để kiểm tra sức khỏe. Kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số alanine aminotransferase [1] của cô là 1.800IU/ml, bilirubin [2] trong nước tiểu là +++.

Cô được chẩn đoán là suy gan cấp và cần nhập viện điều trị ngay. Sau khi nhập viện, tình trạng bệnh phát triển nhanh chóng, có biểu hiện của hội chững não-gan [3]. Cuối cùng bác sĩ phải tiến hành ghép gan mới bảo toàn được tính mạng cho cô ấy.

Tóm lại, sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây nguy hiểm đến mạng sống của bản thân.

Trên thực tế, dù là thuốc uống hay thuốc tiêm, sau khi vào cơ thể con người đều được gan và thận chuyển hóa, giải độc. Nếu dùng quá liều lượng, hoặc sử dụng thuốc trong thời gian dài sẽ gây tổn thương cho hai cơ quan này. Mức độ tổn thương liên quan đến độc tính và liều lượng của thuốc.

Đặc biệt khi sử dụng sai hai loại thuốc trở lên thì tổn thương càng lớn, có thể dẫn đến hoại tử tế bào gan, tăng alanine aminotransferase huyết thanh. Về mặt lâm sàng, căn bệnh này gọi là viêm gan do thuốc.

Hiện nay có rất nhiều loại thuốc gây tổn thương gan, chủ yếu bao gồm các loại kháng sinh như thuốc chống vi khuẩn, chống nấm, chống lao, thuốc hóa trị khối u, thuốc chống thải ghép cho người ghép tạng, thuốc hạ mỡ máu, thuốc điều trị các bệnh về xương khớp và da, các sản phẩm chức năng…

Với ngày càng nhiều loại thuốc mới, tỷ lệ tổn thương gan do thuốc cũng ngày càng gia tăng. Nếu được phát hiện và điều trị sớm, chức năng gan - thận có thể phục hồi bình thường. Vì vậy, phải đảm bảo uống thuốc đúng cách, đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng, uống thuốc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.

Không nên dùng thuốc quá liều, kể cả là các loại thuốc Đông y và sản phẩm chăm sóc sức khỏe được cho là an toàn. Cố gắng hạn chế sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc, vì càng sử dụng nhiều thuốc, khả năng gây tổn thương gan - thận càng lớn.

Khi uống thuốc, phải theo dõi phản ứng của cơ thể, ngừng dùng thuốc ngay khi phát hiện bất cứ dấu hiệu khác thường nào và đến bệnh viện kiểm tra để điều trị kịp thời.

Trường hợp bắt buộc sử dụng thuốc có hại cho gan, thận do yêu cầu chữa bệnh, phải tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ, dùng liều lượng thích hợp, áp dụng kèm các biện pháp bảo vệ tương ứng. Cả bệnh nhân và gia đình đều cần chú ý theo dõi tình hình sức khỏe trong giai đoạn sử dụng thuốc.

[1] Chỉ số giúp xác định tình trạng tổn thương tế bào gan.

[2] Một sắc tố vàng cam sản sinh do vỡ hồng cầu trong máu, phản ánh tỷ lệ nhiễm các bệnh về gan.

[3] Tình trạng rối loạn ý thức, hành vi và hôn mê do rối loạn chức năng gan gây ra.

Triệu Dung/ Skybooks & NXB Thế giới