Làm mới sản phẩm OCOP - 'hạ tầng mềm' cho phát triển bền vững

Thực tiễn quá trình phát triển sản phẩm OCOP cho thấy, nếu chỉ dựa vào hỗ trợ sản xuất hoặc các điểm bán lẻ đơn lẻ sẽ khó phát triển bền vững, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt. Do đó, sản phẩm OCOP cần 1 hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện, nơi sản phẩm được thiết kế lại, được kể câu chuyện, được kết nối với thị trường và được đặt trong mối liên hệ chặt chẽ với văn hóa địa phương.

Là địa phương có nhiều tiềm năng lợi thế rất thuận lợi để triển khai thực hiện chương trình OCOP, từ năm 2019 đến nay Hà Nội đã đánh giá, phân hạng được 3.317 sản phẩm OCOP (chiếm 21,3% của cả nước), trong đó có 6 sản phẩm 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao; là địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP.

Từ năm 2019 đến nay, Hà Nội đã đánh giá, phân hạng được 3.317 sản phẩm OCOP

Theo Sở Công Thương Hà Nội, trong 2 năm 2023 và 2024, thành phố Hà Nội đã phát triển được 16 Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch. Riêng trong năm 2025, Sở Công Thương Hà Nội đã tổ chức nhiều triển lãm về các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề tại các Trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP.

Theo Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội - ông Nguyễn Đình Thắng Các Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm OCOP đã từng bước khẳng định vai trò như một cách tiếp cận mới trong phát triển OCOP của Hà Nội. “Các trung tâm không chỉ hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, mà còn góp phần thay đổi tư duy phát triển từ chạy theo số lượng sang chú trọng chất lượng, từ sản xuất thuần túy sang tiếp cận thị trường và từ giá trị vật chất sang giá trị sáng tạo, văn hóa...”, ông Thắng khẳng định.

Cũng theo ông Thắng, trong chiến lược phát triển kinh tế nông thôn của Thủ đô, Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm OCOP được xác định là một “hạ tầng mềm” quan trọng. Thông qua hoạt động của Trung tâm, các nguồn lực về con người, văn hóa, sản phẩm và sáng tạo được kết nối, từ đó tạo ra giá trị gia tăng cho kinh tế nông thôn.

“Sản phẩm OCOP khi được đưa vào hệ thống Trung tâm không chỉ được nâng cao giá trị thương mại, mà còn góp phần tạo thêm việc làm trong các lĩnh vực thiết kế, truyền thông, du lịch và dịch vụ. Điều này giúp kinh tế nông thôn không còn phụ thuộc hoàn toàn vào sản xuất truyền thống, mà từng bước mở rộng sang các ngành nghề mới gắn với kinh tế sáng tạo”, ông Thắng cho biết.

Sản phẩm OCOP của làng nghề xã Phượng Dực, TP Hà Nội

Một điểm khác biệt trong cách tiếp cận sản phẩm OCOP của Hà Nội, từ mô hình Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm OCOP, đó là giữ vai trò quan trọng trong phát triển du lịch làng nghề và du lịch nông thôn. Trung tâm trở thành điểm dừng chân, điểm khởi đầu hoặc kết thúc của các tour du lịch, nơi du khách có thể tìm hiểu tổng thể về sản phẩm, văn hóa và đời sống địa phương. Việc kết nối Trung tâm với làng nghề, điểm du lịch nông thôn giúp hình thành chuỗi trải nghiệm liền mạch, gia tăng thời gian lưu trú và mức chi tiêu của du khách.

Ông Vũ Văn Đình, Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Phú Chuyên (xã Chuyên Mỹ) chia sẻ, người dân mong muốn khách du lịch khi đến làng nghề không phải đi từng ngõ trong thôn mới có thể trải nghiệm về sản phẩm làng nghề, chỉ cần đến Trung tâm thiết kế, sáng tạo sẽ có đủ các sản phẩm để lựa chọn cũng như trải nghiệm với nghề truyền thống.

“Trung tâm tạo điều kiện để thu hút lực lượng lao động trẻ quay trở lại làng nghề, tham gia vào quá trình đổi mới sản phẩm, truyền thông và xây dựng thương hiệu. Đây là yếu tố then chốt để bảo đảm sự kế thừa và phát triển bền vững của các làng nghề truyền thống trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng”, ông Đình cho biết.

Livestream giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP tại các Trung tâm thiết kế, sáng tạo

Từ những kết quả đạt được, yêu cầu đặt ra của Sở Công Thương Hà Nội trong thời gian tới là phát triển hệ thống Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm OCOP theo hướng đồng bộ, có tính liên kết và tầm nhìn dài hạn. Các Trung tâm không hoạt động rời rạc, mà được đặt trong một mạng lưới chung, gắn với vùng sản xuất, làng nghề trọng điểm và các tuyến du lịch nông thôn của Thủ đô.

Ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội nhìn nhận, việc xây dựng hệ thống Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm OCOP đồng bộ sẽ giúp phát huy hiệu quả đầu tư, tạo điều kiện để sản phẩm OCOP tiếp cận thị trường một cách linh hoạt hơn, không chỉ trong phạm vi Hà Nội, còn hướng tới thị trường trong nước và quốc tế.

Song song với đó, việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, truyền thông và kết nối thị trường sẽ là yếu tố then chốt để các Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm OCOPvận hành hiệu quả, phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại.

“Trong dài hạn, Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu quảng bá và bán sản phẩm OCOP không chỉ là không gian trưng bày hay bán hàng, sẽ từng bước trở thành điểm đến văn hóa - sáng tạo của Thủ đô, nơi hội tụ tinh hoa làng nghề, sáng tạo đương đại và trải nghiệm du lịch. Mô hình này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, mà còn tạo ra sự thay đổi căn bản về tư duy và cách tiếp cận trong phát triển sản phẩm OCOP”, ông Thắng tin tưởng.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN