Làm rõ phương án huy động và khả năng cân đối vốn cho Dự án đường sắt tốc độ cao

Ngày 15/10, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có Thông báo số 84/TB-BKHĐT về kết luận phiên họp Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (phiên họp lần thứ 2).

Thông báo nêu: Chiều ngày 14/10/2024, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch Hội đồng thẩm định đã chủ trì phiên họp Hội đồng thẩm định Nhà nước (TĐNN) thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Tham dự phiên họp có Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Danh Huy, cùng đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương là thành viên Hội đồng.

Phiên họp lần thứ 2 Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, ngày 14/10/2024.

Sau khi nghe báo cáo của đại diện Bộ Giao thông vận tải, Báo cáo kết quả thẩm tra của Liên danh tư vấn thẩm tra Công ty TNHH Tư vấn và Xây dựng Đại học Giao thông vận tải - Công ty TNHH Evo mc - Công ty Ove Arup & Partners Hong Kong Limited - Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng và Thương mại Hưng Phú (Tư vấn thẩm tra), Báo cáo kết quả thẩm định của Tổ chuyên gia thẩm định liên ngành (Tổ CGTĐLN), Hội đồng TĐNN đã thảo luận và kết luận:

Hồ sơ Dự án đường sắt tốc độ cao sau hoàn chỉnh thay đổi so với nội dung trình trước đây

Thực hiện Quyết định thành lập Hội đồng TDNN, trên cơ sở hồ sơ Dự án (theo phương thức PPP) trình thẩm định gửi kèm theo Tờ trình số 1281/TTr-BGTVT ngày 14/02/2019, Hội đồng TĐNN đã tổ chức phiên họp thẩm định (lần 1) Báo cáo NCTKT Dự án và có Thông báo kết luận số 2956/TB-KHĐT ngày 18/4/2023 đề nghị Bộ Giao thông vận tải tiếp thu, giải trình bổ sung, hoàn chỉnh hồ sơ Báo cáo NCTKT Dự án.

Trong quá trình thẩm định Báo cáo NCTKT Dự án, Bộ Giao thông vận tải đã lập Đề án chủ trương đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam báo cáo Ban cán sự Đảng Chính phủ trình Bộ Chính trị và Ban chấp hành Trung ương thông qua chủ trương đầu tư Dự án, trước khi Hội đồng TĐNN hoàn thành việc thẩm định như các dự án quan trọng quốc gia khác và đã được Bộ Chính trị và Ban Chấp hành trung ương đã có ý kiến thống nhất chủ trương đầu tư Dự án với các nội dung lớn của Dự án. Đây là định hướng cho việc thẩm định Báo cáo NCTKT Dự án.

Ngày 04/10/2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Cơ quan thường trực Hội đồng TĐNN) nhận được hồ sơ Dự án (theo phương thức đầu tư công) gửi kèm theo Tờ trình số 10625/TTr-BGTVT ngày 02/10/2024 của Bộ Giao thông vận tải, trong đó, hồ sơ Dự án sau hoàn chỉnh thay đổi cơ bản so với nội dung trình trước đây đã được Hội đồng TĐNN và Tư vấn thẩm tra cho ý kiến, cụ thể:

(i) Kết quả dự báo nhu cầu vận tải (tăng nhu cầu vận tải hành khách);

(ii) Phương thức vận tải (chuyển từ vận tải hành khách sang vừa vận tải hành khách vừa chở hàng hóa);

(iii) Tải trọng trục (nâng từ 17 tấn/trục thành 22,5 tấn⁄trục);

(iv) Tổng mức đầu tư (nâng từ 58 tỷ USD thành 67,34 tỷ USD);

(v) Thay đổi mô hình quản lý vận hành khai thác;

(vi) Phương thức đầu tư (chuyển từ đầu tư theo phương thức PPP sang đầu tư công);

(vii) Tiến độ đầu tư (giảm 10 năm);

(viii) Bổ sung các cơ chế đặc biệt...

Hội đồng TĐNN đề nghị Bộ Giao thông vận tải chịu trách nhiệm toàn diện về nội dung, tính chính xác các số liệu trong hồ sơ Dự án và các nội dung của Đề án trình Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII; đồng thời, tiếp tục hoàn thiện hồ sơ Dự án theo các nội dung được nêu. Đánh giá cao báo cáo của Tư vấn thẩm tra; báo cáo thẩm định của Tổ CGTĐLN đã phản ánh đầy đủ các nội dung và chất lượng. Các thành viên Hội đồng TĐNN đều thống nhất với Báo cáo kết quả thẩm định do Tổ CGTĐLN dự thảo.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch Hội đồng thẩm định chủ trì phiên họp lần thứ 2 Hội đồng thẩm định Nhà nước (TĐNN) thẩm định Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đảm bảo tiến độ, chất lượng

Về việc hoàn thiện báo cáo NCTKT Dự án, để bảo đảm tiến độ, chất lượng Báo cáo NCTKT Dự án, Hội đồng TĐNN đề nghị Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu kỹ Báo cáo kết quả thẩm định của Tổ chuyên gia TĐLN, Báo cáo thẩm tra của Tư vấn thẩm tra, ý kiến của các thành viên Hội đồng, ý kiến thẩm định của các Bộ, ngành liên quan, tiếp thu tối đa và khẩn trương hoàn thiện Hồ sơ Báo cáo NCTKT Dự án. Trong đó, lưu ý tập trung vào các nội dung sau:

(1) Về hồ sơ Dự án, trên cơ sở các Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành trung ương và Thường trực Chính phủ, để nghị Bộ Giao thông vận tải tiếp thu, rà soát kỹ và bổ sung đầy đủ trong nội dung hồ sơ Dự án bảo đảm chất lượng và hiệu quả.

(2) Về dự báo nhu cầu vận tải: rà soát kỹ về số liệu dự bảo nhu cầu vận tải (hành khách, hàng hóa) trên hành lang Bắc -Nam bảo đảm sự tin cậy và phù hợp, tương đồng với các dự án trên thế giới.

(3) Về giải pháp kỹ thuật chính:

Về hướng tuyến, vị trí của nhà ga, giải trình rõ việc tiếp thu chỉ đạo của Thường trực Chính phủ (Thông báo số 458/TR-VPCP ngày 06/10/2024) đặc biệt là các yếu tố về kỹ thuật hướng tuyến phải thẳng nhất có thể để giảm chi phí (đặc biệt là đoạn tuyến qua tỉnh Nam Định), bảo đảm tốc độ khai thác cho các đoàn tàu, tạo không gian phát triển mới, tránh các khu dân cư, đô thị lớn nhưng phải có phương án kết nối phù hợp, thuận tiện để kết nối ngắn nhất đến sân bay, cảng biển lớn; thuận tiện liên kết hành lang Đông - Tây và kết nối với các tuyến đường sắt Trung Quốc, Lào, Campuchia; đồng thời, trong bước tiếp theo tiếp tục phối hợp với các địa phương có tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua rà soát, điều chỉnh hướng tuyến, vị trí nhà ga của Dự án, nhất là các vị trí có lợi thế kết nối với các đầu mối giao thông lớn, các khu kinh tế...

Vẻ tốc độ khai thác, thuyết minh kỹ các yêu cầu kỹ thuật của tuyến đường với tốc độ thiết kế 350kmuh trong việc khai thác tàu hàng container.

Về quy mô nhà ga, thuyết mình làm rõ quy mô nhà ga đáp ứng các nhu cầu hoạt động phụ trợ như bãi đỗ xe, kết nối với các phương tiện giao thông khác... diện tích tối thiểu theo thông lệ quốc tế, các ga phải tính toán, xác định diện tích đủ lớn phù hợp, bảo đảm tầm nhìn chiến lược lâu dài để phát triển đầy đủ dịch vụ, hiện đại, khai thác hiệu quả tối đa nguồn lực đất đai và không gian phát triển mới...; ngoài ra, xem xét không xác định quy mô tối đa của nhà ga theo ý kiến của một số địa phương.

(4) Về sơ bộ TMĐT, rà soát TMĐT trên cơ sở nguyên tắc tính đúng, tính đủ và phù hợp với quy định của pháp luật tại bước lập Báo cáo NCTKT.

(5) Về phương án đầu tư và hiệu quả của Dự án:

Về phương án đầu tư: làm rõ các thông số về quy mô đầu tư các hạng mục Dự án trên cơ sở phân tích, đánh giá sự tuân thủ khung tiêu chuẩn áp dụng cho Dự án, thực tiễn các dự án tương đồng trên thế giới và phù hợp với hoàn cảnh, các điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của nước ta hiện nay.

Về hiệu quả của Dự án: rà soát lại nội dung đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội và hiệu quả tài chính của Dự án cho phù hợp (đặc biệt là số liệu tính toán hiệu quả tài chính).

(6) Về nguồn vốn, khả năng cân đối vốn, thuyết minh làm rõ phương án huy động và khả năng cân đối vốn cho Dự án bảo đảm khả thi và đúng quy định pháp luật.

(7) Về cơ chế chính sách đặc biệt, rà soát tổng thể các nhóm cơ chế chính sách đặc biệt nêu trong hồ sơ, tài liệu Dự án; rà soát kỹ lưỡng, làm rõ các cơ chế, chính sách thật sự cần thiết đối với Dự án để báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định, bảo đảm hiệu lực pháp lý và tính khả thi thực hiện. Làm rõ các đề xuất cơ chế chính sách về hỗ trợ doanh nghiệp chuyển giao công nghệ; tìm kiến vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài có chi phí thấp. Nghiên cứu, xem xét các đề xuất của Thành viên Hội đồng, trong đó có để xuất cơ chế, chính sách đặc biệt cho phép trong bước tiếp theo điều chỉnh quy hoạch đô thị, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch khác có liên quan.

(8) Các nội dung khác:

Rà soát tổng thể số liệu nêu trong hồ sơ Báo cáo NCTKT Dự án với các tài liệu (Tờ trình của Bộ Giao thông vận tải, Báo cáo thẩm định nội bộ...); Làm rõ, tăng cường khả năng nội địa hóa, làm chủ công nghệ đường sắt tốc độ cao; ngoài ra, tiếp tục nghiên cứu, đánh giá lợi thế của hình thức đầu tư công so với các hình thức khác, nhất là đối với các đoạn không có ưu thế phát triển đường sắt; Làm rõ tính khả thi của việc thực hiện Dự án theo đúng tiến độ, thời gian thực hiện Dự án.

Rà soát, cập nhật bổ sung phương án thiết kế bảo đảm tuân thủ các yêu cầu quy định tại Quyết định số 891/QĐ-TTg ngày 22/8/2024 của Thủ tướng Chính phù phê duyệt quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trong đó yêu cầu: “Quy hoạch đô thị lớn gắn với giao thông công cộng (TOD), chú trọng khai thác không gian ngâm, phát triển các đô thị vệ tinh giảm tải cho đô thị trung tâm”; và các yêu cầu quy định tại Quyết định số 1769/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Hội đồng TĐNN giao Bộ Giao thông vận tải khẩn trương hoàn thiện Hồ sơ Dự án trên cơ sở giải trình tiếp thu tối đa các ý kiến; ý kiến của các thành viên Hội đồng bằng văn bản và tại phiên họp Hội đồng TĐNN này; ý kiến tư vấn thẩm tra nêu tại Báo cáo số 5 ngày 10/10/2024 và gửi về Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Cơ quan thường trực Hội đồng TĐNN).

Cơ quan thường trực Hội đồng TĐNN hoàn thiện dự thảo Báo cáo kết quả thẩm định trên cơ sở hồ sơ giải trình bổ sung, hoàn thiện của Bộ Giao thông vận tải và gửi xin ý kiến biểu quyết của các thành viên Hội đồng; các thành viên Hội đồng TĐNN khẩn trương nghiên cứu, có ý kiến gửi về Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước 12h ngày 17/10/2024.

Trên cơ sở ý kiến biểu quyết của Hội đồng, Cơ quan thường trực Hội đồng hoàn thiện Báo cáo kết quả thẩm định của Hội đồng, trình Chủ tịch Hội đồng ký trình Chính phủ trong ngày 17/10/2024.

Việt Hằng