Làm rõ thu nhập chịu thuế, quản lý chặt chuyển nhượng bất động sản và vàng

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Siết thuế chuyển nhượng, minh bạch hóa thu nhập chịu thuế

Đối với phạm vi thu nhập chịu thuế, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) đề nghị quy định cụ thể ngay trong luật, không giao Chính phủ quy định vì đây là nội dung liên quan trực tiếp đến quyền lợi người dân và doanh nghiệp.

Về thuế với chuyển nhượng vàng miếng, đại biểu đồng tình việc đánh thuế với người đầu cơ nhưng cho rằng mức thuế 0,1% là quá thấp, không đủ điều tiết thị trường. Ngược lại, các hộ gia đình mua vàng để tích lũy hoặc dự phòng sinh hoạt thì cần được miễn thuế vì không mang mục đích kinh doanh.

Ở nhóm thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản và vốn, nhiều đại biểu nêu rõ tình trạng kê khai giá thấp hơn thực tế để giảm thuế, trong khi cơ quan thuế lại áp bảng giá đất hoặc giá ấn định, dẫn đến tranh chấp và phản ánh từ người dân. Các đại biểu đề nghị xây dựng cơ chế tính thuế dựa trên giá thị trường, đồng thời hoàn thiện cơ sở dữ liệu để minh bạch hóa giao dịch.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp). Ảnh: Quochoi.vn

Riêng với bất động sản thừa kế, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) nhận định cần xem xét đánh thuế do đây là khoản thu nhập bất thường, không hình thành từ lao động, và việc đánh thuế giúp tăng công bằng xã hội, hạn chế tình trạng tích lũy tài sản qua nhiều thế hệ.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường cũng nhấn mạnh cần nghiên cứu đánh thuế chênh lệch đối với hoạt động mua đi - bán lại bất động sản để hạn chế đầu cơ, nhất là trong bối cảnh dữ liệu đất đai đang được số hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý.

Mở rộng ưu đãi để hướng dòng tiền vào sản xuất - đầu tư

Đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hiển (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) ghi nhận các dự án luật thuế trình Quốc hội lần này đã bám sát chủ trương hoàn thiện hệ thống chính sách thuế, đặc biệt dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân có nhiều điểm mới liên quan đến mức giảm trừ gia cảnh, thu nhập chịu thuế và các khoản miễn, giảm.

Đại biểu đánh giá cao việc dự thảo bổ sung các khoản giảm trừ cho chi phí y tế, giáo dục, bảo hiểm bắt buộc, đóng góp quỹ hưu trí, bảo hiểm nhân thọ… Đây là những điều chỉnh quan trọng, góp phần khuyến khích tiết kiệm dài hạn và bảo đảm an sinh xã hội.

Tuy nhiên, theo đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hiển, nếu chỉ dừng ở đây thì chính sách mới chỉ hỗ trợ mục tiêu an sinh, chưa tạo được động lực mạnh mẽ cho đầu tư mạo hiểm, khởi nghiệp sáng tạo, phát triển khu vực tư nhân, hay thúc đẩy các quỹ đầu tư - những nội dung được nhấn mạnh tại nhiều nghị quyết của Bộ Chính trị.

Đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hiển (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) ghi nhận các dự án luật thuế trình Quốc hội lần này đã bám sát chủ trương hoàn thiện hệ thống chính sách thuế, đặc biệt dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân có nhiều điểm mới liên quan đến mức giảm trừ gia cảnh, thu nhập chịu thuế và các khoản miễn, giảm. Ảnh: Quochoi.vn

Dẫn kinh nghiệm một số nước, đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hiển cho biết nhiều quốc gia cho phép giảm trừ trước thuế đối với các khoản tiền lương sử dụng để đầu tư vào doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp, các quỹ phát triển hạ tầng, quỹ y tế tự nguyện… Mục tiêu là khuyến khích hành vi tiết kiệm và đầu tư dài hạn, từ đó tạo dòng vốn cho thị trường.

Từ thực tiễn đó, đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hiển đề nghị bổ sung cơ chế ưu đãi có mục tiêu, có điều kiện đối với phần thu nhập dùng để: Góp vốn vào doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; Mua bảo hiểm y tế tư nhân ngoài phần bắt buộc; Mua và nắm giữ dài hạn các sản phẩm tài chính như quỹ đầu tư hạ tầng, quỹ khởi nghiệp sáng tạo, quỹ mạo hiểm...

Ngoài ra, đại biểu cũng đề xuất đặt giới hạn trần ưu đãi theo tỷ lệ phần trăm thu nhập, thời gian nắm giữ tối thiểu (3-5 năm hoặc đến tuổi nghỉ hưu đối với quỹ hưu trí), kết hợp ứng dụng công nghệ số để quản lý, giảm gian lận. Việc thiết kế ưu đãi này, theo ông, vừa bảo đảm tính trung lập của thuế, vừa tạo động lực đưa tiền lương của người dân trở thành nguồn lực phát triển đất nước.

Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh và thu nhập kinh doanh cho sát thực tế

Liên quan mức giảm trừ gia cảnh, đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh: đây là nội dung tác động trực tiếp đến hàng chục triệu người nộp thuế nên thẩm quyền điều chỉnh cần thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bảo đảm linh hoạt nhưng vẫn đúng thẩm quyền. Do đó, cần quy định nguyên tắc mức giảm trừ không được thấp hơn tốc độ tăng của chỉ số giá hoặc mức tăng thu nhập bình quân, nhằm giữ sự tương quan thực tế.

Với bất động sản thừa kế, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) nhận định cần xem xét đánh thuế do đây là khoản thu nhập bất thường, không hình thành từ lao động, và việc đánh thuế giúp tăng công bằng xã hội, hạn chế tình trạng tích lũy tài sản qua nhiều thế hệ. Ảnh: Quochoi.vn

Về biểu thuế lũy tiến, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, việc giảm từ 7 bậc xuống 5 bậc tuy dễ quản lý nhưng tạo khoảng cách thuế suất quá lớn giữa các bậc, dẫn đến cảm giác "bước sang bậc mới là tăng gánh nặng đột ngột". Ông đề nghị vẫn duy trì 7 bậc với chênh lệch đều 5% để tạo sự hợp lý và hỗ trợ người nộp thuế có thu nhập cao nhưng ổn định.

Nội dung thu nhập từ kinh doanh cũng được nhiều đại biểu cùng quan tâm, đặc biệt về ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng/năm để miễn thuế. Cả đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) và đại biểu Hoàng Văn Cường đều cho rằng mức này không phù hợp thực tế, bởi nhiều hộ kinh doanh nhỏ - từ bán tạp hóa, đồ ăn sáng đến cắt tóc - có doanh thu vượt mức này nhưng lợi nhuận thực tế chỉ vài triệu đồng, thấp hơn mức giảm trừ gia cảnh.

Từ đó, các đại biểu đề nghị: Nâng ngưỡng doanh thu tối thiểu để xác định đối tượng phải nộp thuế, có thể lên 400-500 triệu đồng hoặc cao hơn tùy ngành nghề; Phân loại theo đặc thù kinh doanh: bán hàng đại lý, kinh doanh dịch vụ, hoạt động có chi phí thấp… Tránh quy định quá thấp khiến người kinh doanh nhỏ bị gánh thuế không tương xứng thu nhập.

Đại biểu Hoàng Văn Cường đề xuất: người bán hàng đại lý chỉ nên chịu thuế khi doanh thu từ 1,5 tỷ đồng; ngành dịch vụ tối thiểu 500 triệu đồng; các ngành sản xuất - kinh doanh khác từ 1 tỷ đồng trở lên. Đồng thời lưu ý việc áp dụng máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế sẽ giúp hộ kinh doanh dễ quản lý doanh thu, giảm lo ngại sai sót và hạn chế tình trạng trốn thuế do khai không đủ.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp chiều 19/11. Ảnh: Quochoi.vn

Về quản lý thuế, các đại biểu thống nhất cần giảm gánh nặng thủ tục cho hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, việc bắt buộc khai thuế hàng năm sẽ gây khó khăn vì đa số hộ không có thói quen ghi chép. Do đó, nếu áp dụng rộng rãi máy tính tiền kết nối dữ liệu, cơ quan thuế có thể chủ động tổng hợp doanh thu, gửi thông báo nghĩa vụ thuế cuối năm cho hộ kinh doanh, thay vì yêu cầu họ tự kê khai.

Các ý kiến thảo luận cho thấy sự đồng thuận cao về mục tiêu sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân: công bằng - minh bạch - đơn giản - khuyến khích phát triển. Những đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, phân loại thu nhập kinh doanh, bổ sung ưu đãi có điều kiện cho đầu tư dài hạn và siết quản lý thuế bất động sản, vàng… đều nhằm hướng tới một hệ thống thuế vừa đảm bảo nguồn thu, vừa tạo động lực cho người dân và doanh nghiệp đóng góp vào tăng trưởng bền vững.

Hồng Thái