Làm sớm để tránh lãng phí

Trước đó, tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội, đề nghị cho phép tiếp tục chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Về vấn đề này, Trung ương đã thông qua với tỷ lệ thống nhất cao tại Hội nghị hôm 25/11.

Trong Tờ trình gửi Quốc hội, thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình cho biết, Chính phủ cho rằng việc khởi động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận sẽ góp phần cung cấp đủ điện gắn với chuyển dịch năng lượng xanh, sạch, đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Như vậy, dự án này khi hoàn thành, đưa vào sử dụng, hòa cùng lưới điện quốc gia được kỳ vọng sẽ đáp ứng mục tiêu kép góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển kinh tế xã hội và góp phần vào mục tiêu sử dụng năng lượng xanh, sạch, bảo vệ môi trường. Quyết định chủ trương tái khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận trong bối cảnh nguồn điện than, điện khí của ta được khuyến cáo có hạn chế trong tương lai là một chủ trương kịp thời.

Còn nhớ dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 41 ngày 25/11/2009, xác định quy hoạch xây dựng Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 đặt tại xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam và Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 đặt tại xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải. Tổng diện tích quy hoạch xây dựng nhà máy là 1.642,22ha, ảnh hưởng, tác động đến gần 4.000 người/1.100 hộ.

Báo cáo của lãnh đạo tỉnh Ninh Thuận trong cuộc làm việc của Tổng Bí thư Tô Lâm với tỉnh này cho biết, ngày 26/11/2016, Quốc hội dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận dẫn đến làm thay đổi các kịch bản tăng trưởng và phát triển của tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Việc dừng dự án đồng nghĩa với cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội và các công trình phúc lợi công cộng trên địa bàn 2 xã Phước Dinh, Vĩnh Hải và vùng lân cận xuống cấp do không được đầu tư chờ bàn giao chuyển đi nơi ở mới. Người dân trong vùng dự án gặp khó khăn, trải qua thời gian dài chờ đợi, mong mỏi sớm được về nơi ở mới, ổn định đời sống và sản xuất. Đây chính là một sự lãng phí nguồn lực lớn.

Có lẽ chính vì thế, khi tái khởi động dự án điện hạt nhân, Chính phủ đã đề xuất lựa chọn lại địa điểm đầu tư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận cũ, vì cho rằng vị trí này đã được các tư vấn trong và ngoài nước khảo sát, đánh giá kỹ. Đây là 2 địa điểm tốt nhất, đáp ứng các tiêu chí khắt khe của quốc tế, phù hợp để xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam. Mặc dù dự án dừng thực hiện, nhưng địa điểm này vẫn được quy hoạch làm đất dự trữ chiến lược lâu dài cho năng lượng. Mục tiêu là để xây dựng các nhà máy điện hạt nhân khi có chủ trương tái khởi động nên vẫn đang được quản lý tốt.

Tại cuộc làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Thuận mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh đến nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam hết sức cấp thiết được dự báo vẫn tiếp tục tăng cao. Việc phát triển nguồn điện hạt nhân sẽ giúp đa dạng nguồn cung, bảo đảm an ninh năng lượng và chuyển dịch năng lượng xanh, giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào 2050 theo cam kết tại COP26. Bên cạnh đó, làm dự án điện hạt nhân này còn là cơ hội để nước ta phát triển nhân lực chất lượng cao, nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ quốc gia, tham gia vào chuỗi cung ứng công nghiệp điện hạt nhân toàn cầu, có thể học hỏi và làm chủ công nghệ hạt nhân của thế giới sau này.

Việc tái khởi động dự án không chỉ là cơ hội để nước ta phát triển nhân lực chất lượng cao, nâng cao tiềm lực khoa học - công nghệ quốc gia, tham gia chuỗi cung ứng công nghiệp điện hạt nhân toàn cầu, có thể học hỏi và làm chủ công nghệ hạt nhân của thế giới sau này; mà còn giúp bảo đảm an ninh năng lượng, chuyển dịch năng lượng xanh. Thế nên giờ là lúc chỉ bàn làm, không bàn lùi, và làm cho được để từng đồng vốn bỏ vào dự án phát huy tốt nhất hiệu quả.

Hoàng Mai