Lạng Sơn vươn lên thành điểm sáng STEM: Từ chiến lược đồng bộ đến lực đẩy mới từ STEM Innovation Petrovietnam
Lạng Sơn đang khẳng định vị thế một trong những địa phương tiên phong của cả nước trong giáo dục STEM, nhờ chiến lược bài bản từ Sở Giáo dục và Đào tạo tới từng trường vùng sâu, vùng xa. Với hàng ngàn giáo viên STEM được đào tạo, những mô hình thành công tại các địa phương như:Tam Thanh, Tri Lễ và sự đồng hành của cộng đồng chuyên gia, Xứ Lạng đã tạo nền tảng vững chắc cho bước phát triển tiếp theo. Theo kỹ sư Đỗ Hoàng Sơn, thành viên Liên minh STEM Việt Nam, việc ba trường trong tỉnh được khảo sát và triển khai các phòng STEM sẽ trở thành 'lực đẩy mới', đưa giáo dục STEM Lạng Sơn lên một tầm cao mới.
Chuyên gia Đỗ Hoàng Sơn thành viên Liên minh STEM Việt Nam: "Lạng Sơn “rất vui và phấn khởi” khi có các trường được đưa vào danh sách khảo sát của chương trình"
Theo Sở Giáo dục và Đào tạo Lạng Sơn, năm học 2024-2025, toàn bộ 100% trường THCS và THPT trên địa bàn đã triển khai dạy học STEM một cách hiệu quả, trở thành một trong những tỉnh sớm nhất đưa STEM vào hệ thống giáo dục phổ thông như một cấu phần chiến lược. Điểm đáng chú ý là số lượng lớn giáo viên được tập huấn: hơn 1.400 người dạy chủ đề STEM cấp THCS và hơn 620 giáo viên đủ năng lực hướng dẫn học sinh lập trình, điều khiển robot. Với một địa phương miền núi, con số này được xem là “đột phá" về nhân lực, tạo nên mạng lưới hạt nhân lan tỏa tới từng trường, từng lớp học.
Từ những trường trung tâm như THCS Tam Thanh (phường Tam Thanh), nơi chỉ riêng “Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia năm 2025” đã có tới 10 sản phẩm tham gia trưng bày đến các địa bàn vùng khó như xã Tri Lễ, tinh thần đổi mới giáo dục ở Lạng Sơn thể hiện rõ rệt.
Tri Lễ, một xã nghèo thuộc huyện Văn Quan cũ, đã trở thành ví dụ điển hình cho cách một địa phương vùng sâu tiếp cận STEM bằng quyết tâm và chiến lược cụ thể. Tại đây, giáo viên chủ động tự học, tự thiết kế giáo án; phụ huynh dần thay đổi quan niệm khi con em thử sức với công nghệ; chính quyền địa phương ban hành chỉ đạo, tổ chức Ngày hội STEM ngay từ cấp xã, huy động nguồn lực xã hội hóa để mua máy tính, cải thiện đường truyền Internet và hỗ trợ điều kiện học tập cho học sinh dân tộc thiểu số.
Một buổi tập huấn về giáo dục STEM, giáo dục kỹ năng công dân số cho cấp tiểu học do Sở GD&ĐT Lạng Sơn tổ chức
Ông Ngô Văn Hiền, Phó Chủ tịch UBND xã Tri Lễ chia sẻ: "Nhiệm vụ cấp thiết nhất của giáo dục vùng khó là “biến công nghệ thành sân chơi thực sự, để học sinh không còn xem STEM là một thế giới xa lạ". Những chính sách này đã cho thấy hiệu quả rõ rệt: học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Tri Lễ đã xuất sắc giành giải nhất cuộc thi Robot VEX ảo quốc gia năm 2024 - một chiến thắng vượt xa điều kiện kinh tế của địa phương, khẳng định tiềm năng lớn nếu được tiếp cận đúng cách.
Chính sự bền bỉ đó đã giúp Lạng Sơn trở thành một trong những địa phương đầu tiên được khảo sát trong chương trình STEM Innovation Petrovietnam - sáng kiến quốc gia hướng tới xây dựng hệ thống phòng học STEM hiện đại, kết nối giáo dục phổ thông với mạng lưới đổi mới sáng tạo toàn cầu. Theo kỹ sư Đỗ Hoàng Sơn, thành viên Liên minh STEM Việt Nam, người có hàng chục năm đồng hành cùng giáo dục vùng cao, Lạng Sơn “rất vui và phấn khởi” khi có các trường được đưa vào danh sách khảo sát của chương trình. Ông đánh giá đây sẽ là “lực đẩy quan trọng” đưa giáo dục STEM của tỉnh lên một tầm cao mới, bởi STEM Innovation không chỉ hỗ trợ trang thiết bị mà còn chuyển giao mô hình phòng học, phương pháp sư phạm, huấn luyện giáo viên và tạo cơ hội học sinh tiếp cận chuẩn quốc tế.
Nhìn từ góc độ chính sách, sự phát triển của STEM tại Lạng Sơn thể hiện đầy đủ tinh thần của Nghị quyết 57 và 71 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và cải cách giáo dục. Một tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, còn nhiều xã đặc biệt khó khăn nhưng lại có khả năng đi đầu trong STEM, chính là minh chứng rõ ràng rằng đổi mới giáo dục không phụ thuộc vào điều kiện địa lý, mà phụ thuộc vào tầm nhìn của lãnh đạo ngành, sự kiên trì của giáo viên và niềm tin của cộng đồng.
Khi Lạng Sơn chủ động mở rộng mạng lưới STEM tới từng trường, từng xã, từ Tam Thanh đến Tri Lễ, từ học sinh thành phố đến học sinh dân tộc thiểu số, tỉnh đã thực sự xây dựng được nền móng cho một hệ sinh thái giáo dục hướng tới tương lai. Việc được chọn khảo sát trong chương trình STEM Innovation Petrovietnam càng củng cố định hướng ấy, tạo thêm cơ hội để Lạng Sơn kết nối với những mô hình tiên tiến và chuẩn quốc tế.
Con đường từ sân trường miền núi đến những sân chơi công nghệ quốc tế chưa bao giờ rộng mở như hiện nay. Với chiến lược đúng đắn, sự vào cuộc toàn hệ thống và lực hỗ trợ mạnh từ các chương trình quốc gia như STEM Innovation Petrovietnam, Lạng Sơn đang có cơ hội trở thành hình mẫu của giáo dục STEM vùng cao - nơi những ước mơ công nghệ được gieo mầm, nhen lửa và nâng tầm bằng giáo dục khai phóng, sáng tạo và giàu tính nhân văn.
