Lập kế hoạch dự án không sát thực tế, khiến chậm giải ngân và hủy vốn

Đề nghị làm rõ vấn đề cốt lõi

Thực hiện chương trình Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, chiều ngày 11 và sáng 12/11, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội đối với nhóm vấn đề thứ 4 thuộc lĩnh vực kế hoạch và đầu tư.

Phát biểu tranh luận tại hội trường, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam) đặt vấn đề công tác giải ngân vốn đầu tư công chậm trễ, trong đó, có nguyên nhân chủ quan ở khâu tổ chức thực hiện. Làm thế nào để chấn chỉnh, khắc phục ngay tình trạng này bởi nếu để vướng mắc tồn tại nhiều năm như thế sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển của nền kinh tế?

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam).

Quan tâm đến thực trạng này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ - Chủ tọa điều hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn cũng đề nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư có giải trình thêm để làm rõ.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, năm 2020, giải ngân đầu tư công đạt tỷ lệ kỷ lục 98%, nhưng 10 tháng đầu năm 2021, tỷ lệ giải ngân đầu tư công chưa được 50%. Đề nghị phải xác định được nguyên nhân khách quan, chủ quan, nguyên nhân cốt lõi và phải đột phá ở đâu, giải quyết như thế nào?

Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề, cùng môi trường thể chế như nhau nhưng có đơn vị giải ngân cao, đơn vị giải ngân thấp. Doanh nghiệp, người dân đều mong có gói kích thích mới, trong khi tiền có còn chưa tiêu hết, năng lực hấp thu vốn của chúng ta như thế nào? Trách nhiệm nằm ở đâu thì phải nói rõ, tình hình kiểm tra, giám sát và từng nguyên nhân vướng mắc sẽ được giải quyết thế nào, không thể nói chung chung… Đề nghị các cấp, ngành làm rõ những câu chuyện này, không để tình hình kéo dài mãi, trong khi nền kinh tế đang rất thiếu vốn.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành nội dung làm việc.

Lập kế hoạch không sát thực tế nên phải trả lại vốn, hủy vốn

Trả lời vấn về đề này, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, vấn đề hiện nay không nằm ở hệ thống luật pháp. Tất cả những quy định liên quan đến đầu tư công đến nay rất rõ ràng, đầy đủ và trên tinh thần phân cấp triệt để cho các địa phương, không còn nội dung nào phải lên đến Trung ương.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư quản lý tổng hợp chung và giúp cho Chính phủ, Quốc hội quản lý chung thì cũng trên hệ thống công nghệ thông tin. Tất cả các bộ, ngành, địa phương lập kế hoạch xong đưa lên hệ thống là Bộ kiểm soát được ngay. Nếu thấy đúng thì Bộ tổng hợp báo cáo Thủ tướng; nếu thấy không phù hợp thì Bộ yêu cầu các tỉnh làm lại. Như vậy, thể chế đã rất thông thoáng, thuận lợi cho các địa phương.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trả lời chất vấn.

Lý giải cho sự chậm trễ trong giải ngân vốn đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu rõ: Thứ nhất, ở khâu tổ chức thực hiện. Cùng một thể chế nhưng có tỉnh hiện nay đã giải ngân hơn 100% vốn, vượt cả con số được giao. Trong khi đó, còn những tỉnh mới giải ngân 18%, có tỉnh 20 - 30%. Hết tháng 10, tỷ lệ giải ngân chỉ mới đạt 55,8% trên cả nước. Đến cuối năm nay, dự kiến chỉ giải ngân được khoảng 80-85%.

“Đây là thực tế đòi hỏi các địa phương, các bộ, ngành thời gian tới phải nhìn nhận thật nghiêm túc thì mới giải quyết được vấn đề”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nói.

Nguyên nhân thứ hai, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đồng ý với quan điểm của đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ, đó là do công tác lập kế hoạch không sát. Các đơn vị, địa phương đề xuất nguồn, nhu cầu vốn rất lớn nhưng trên thực tế lại không thể giải ngân.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ cũng có một phần trách nhiệm vì nể nang, làm không hết trách nhiệm khi tổng hợp và trình lên Chính phủ. Nếu số vốn không sát thực tiễn, lớn hơn thực tiễn rất nhiều thì sẽ gây áp lực lên tỷ lệ giải ngân, phải điều chuyển vốn, trả lại vốn, hủy vốn, không hiệu quả…

Vấn đề này Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận một phần trách nhiệm trong công tác rà soát kế hoạch vốn mà các bộ, ngành, các địa phương trình lên. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ cố gắng khắc phục vấn đề này trong thời gian tới.

Nguyễn Hường