Lễ hội Cúng Dừa là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Cổng vào chùa Mahasal Thatmon - Nơi thực hành các nghi lễ của Lễ hội Thắk Côn

Ngày 3.6.2025, Bộ VHTTDL đã ban hành Quyết định số 1661/QĐ-BVHTTDL công bố và đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với lễ hội truyền thống: Lễ hội Thắk Côn (Cúng Dừa) của người Khmer xã An Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng.

Đây niềm vui và vinh dự của đồng bào Khmer huyện Châu Thành nói riêng và nhân dân tỉnh Sóc Trăng nói chung. Tính đến nay, tỉnh Sóc Trăng đã có 10 di sản được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Các vị chư tăng đọc kinh cầu an, chúc phúc

Các vị sư đang thực hiện nghi lễ khất thực, đặt bát

Lễ hội Thắk Côn được người dân trong vùng xem như là lễ hội cầu an, thường tổ chức vào đầu mùa mưa ở Nam Bộ.

Lễ hội diễn ra trong 5 ngày theo lịch Khmer, từ sáng sớm ngày 13 kớt, tháng pi-sak cho đến ngày 17 rôch tháng pi-sak (tương ứng từ 13.3 đến 17.3 âm lịch), trong đó nghi thức khai hội được bắt đầu từ sáng sớm ngày rằm (15.3).

Tính chất lễ hội nông nghiệp được thể hiện ngay trong các lễ vật dâng cúng, đó là những thứ hoa trái mang đậm dấu ấn bản địa của cộng đồng các dân tộc ở ĐBSCL: trầu cau, hoa sen, hoa cúc, hoa huệ và trái Dừa.

Các thứ hoa trái được thiết kế thành dạng bình bông, mang đặc trưng văn hóa độc đáo của người Khmer, gọi là Slathodon (Bình bông làm bằng trái Dừa).

Các vị A-cha thực hiện nghi thức cúng bái trong lễ thượng kỳ

Người dân chuẩn bị những Slathodon (Bình bông làm bằng trái Dừa) đi lễ viếng chùa

Lễ hội Thắk Côn là nơi sinh hoạt văn hóa của nhân dân trong vùng, thể hiện bản sắc văn hóa đặc trưng của người Khmer vùng ĐBSCL. Đây là lễ hội gắn với tín ngưỡng cầu an mang đậm tính chất nông nghiệp, gắn với nhịp sống lao động của người dân vùng đất này.

Lễ hội phản ánh tư duy của nghề nông ngay từ thời điểm tổ chức, người nông dân bắt đầu đón mùa vụ mới và mừng một mùa thu hoạch, cho đến việc lựa chọn sản vật dâng cúng, với nguyện ước tạ ơn trời đất, thần linh, ông bà phù hộ cho mùa màng tươi tốt hoặc tạ ơn bề trên đã cho một mùa bội thu.

Lễ vật Slathodon (Bình bông làm bằng trái Dừa) được người dân dâng cúng

Người dân thực hiện nghi thức cúng tống tiễn trong Lễ hội Thắk Côn

Ngày nay, Lễ hội Thắk Côn không chỉ bó gọn trong đồng bào Khmer, mà còn có sự tham gia của đồng bào người Việt, người Hoa.

Đồng thời, đối tượng tham dự lễ hội không chỉ bó hẹp trong phạm vi tỉnh Sóc Trăng mà còn có sự tham gia của các cư dân, du khách thập phương; những người dân Sóc Trăng đi làm ăn xa hoặc di cư đến vùng đất khác, đến dịp lễ họ lại trở về cùng hòa mình vào lễ hội.

Đây cũng là dịp để thanh niên nam nữ của các dân tộc ở Sóc Trăng nói riêng và ở Nam Bộ nói chung có dịp giao lưu, kết bạn.

Lễ Thắk Côn không chỉ là di sản văn hóa tâm linh đặc sắc của người Khmer Sóc Trăng, mà còn là nhịp cầu kết nói cộng đồng, gìn giữ và lan tỏa giá trị truyền thống giữa đời sống hiện đại.

Đây còn là dịp để mỗi người con Khmer trở về với cội nguồn, gửi gắm ước nguyện an lành và hun đúc tình yêu quê hương.

VÂN ANH