Lễ tịch điền tại xã Bình Minh: Nét văn hóa cội nguồn, khởi đầu vụ mùa thắng lợi

Nghi lễ khởi đầu vụ mùa

Lễ tịch điền là nghi lễ nông nghiệp cổ truyền, có từ lâu đời, nhằm khuyến khích sản xuất nông nghiệp, mở đầu vụ mùa mới. Tại xã Bình Minh, nghi lễ này được tổ chức trang trọng tại cánh đồng trước Đền Nội - nơi xưa kia được xem là điểm dừng chân đầu tiên của Quốc tổ và các con trong hành trình mở mang bờ cõi. Đây là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tâm linh và thực tiễn sản xuất, thể hiện sự tôn kính đối với nghề nông, mong ước sung túc, đủ đầy...

Không gian diễn ra Lễ tịch điền trước Đền Nội, xã Bình Minh - nghi lễ cổ truyền có ý nghĩa văn hóa lớn. Ảnh: Thành Đạt

Theo các cụ cao niên trong làng, khác với các vùng trồng lúa khác Lễ tịch điền nơi đây được người dân tổ chức vào tháng 6 hoặc tháng 7 (âm lịch) tùy điều kiện. Với sự kiện chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động, xã Bình Minh báo cáo các cụ trong làng xin được tổ chức vào thời điểm mới - vận hội mới của chính quyền và nhân dân.

Theo đó, ngày 5-7 (tức ngày 11 tháng 6 âm lịch), Lễ tịch điền chính thức diễn ra trong không khí trang nghiêm, phấn khởi. Ông Nguyễn Văn Quân, người chủ tế nghi lễ năm nay chia sẻ ý nghĩa sâu sắc của lễ hội: "Lễ tịch điền mang theo hy vọng về mùa màng no đủ, người dân an khang, thịnh vượng. Đây không chỉ là nghi lễ nông nghiệp, mà còn là nét văn hóa gắn bó con người với thiên nhiên, với đất đai. Lễ tịch điền thể hiện sự biết ơn, hòa mình vào tự nhiên trong lao động của cha ông"...

Đại diện UBND xã Bình Minh thắp hương tại đền Nội trước khi Lễ tịch điền diễn ra. Ảnh: Thành Đạt

Nghi lễ trồng cây nêu, cấy lúa tại thửa ruộng trước cửa đền Nội. Ảnh: Thành Đạt

Bức tranh sinh động vùng quê lúa nước

Ngay sau phần lễ trang trọng tại đền Nội, các cụ bô lão cùng nhân dân cùng nhau tiến ra đồng thực hiện nghi thức cày ruộng, cấy lúa. Đây là khoảnh khắc ý nghĩa nhất của Lễ tịch điền. Cây nêu được kéo cao tại khu vực đền Nội - biểu tượng của sự may mắn, thịnh vượng, xua đuổi tà khí...

Cấy lúa - một phần trong nghi thức Lễ tịch điền. Ảnh: Thành Đạt

Tiếp đó, tiếng trống chiêng vang vọng, âm thanh rộn ràng của trống chiêng tạo không khí lễ hội như lời hiệu triệu, thúc giục bà con hăng hái lao động sản xuất. Rồi đến nghi thức nông dân xuống đồng cấy - đây cũng là thời điểm toàn xã Bình Minh gieo cấy lúa mùa. Hình ảnh nông dân cần mẫn, khéo léo, thoăn thoắt cấy từng nhánh mạ xanh non xuống lòng đất thể hiện sự chăm chỉ, tinh thần lao động và niềm tin vào vụ mùa bội thu. Mỗi nhánh mạ là một ước nguyện về sinh sôi, phát triển...

Bà con tham gia cấy lúa - mong một mùa bội thu, nhân dân no ấm. Ảnh: Thành Đạt

Tất cả những hình ảnh này hòa quyện vào nhau, tạo nên bức tranh sinh động, tràn đầy sức sống của vùng quê lúa nước, tái hiện nghi lễ cổ xưa, minh chứng cho tiếp nối truyền thống, tinh thần lao động cần cù, khát vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc của người dân trong vùng.

Điều đáng trân trọng, trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, Lễ tịch điền tại xã Bình Minh thể hiện cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, là nguồn động lực tinh thần quan trọng giúp địa phương giữ gìn bản sắc văn hóa, tăng tình đoàn kết, tương thân tương ái. Lễ tịch điền còn nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm bảo tồn, phát huy di sản quý cha ông truyền lại. Ông Nguyễn Văn Chinh (người trông giữ hương nhang tại Đền Nội) xúc động chia sẻ: "Chúng tôi gìn giữ Lễ tịch điền không chỉ để tưởng nhớ tiền nhân, mà còn để con cháu hiểu rằng, hạt lúa là lương thực, là kết tinh của văn hóa, tinh thần cộng đồng và đạo lý uống nước nhớ nguồn".

Hình ảnh Tế chủ cùng các cụ bô lão, nhân dân trong Lễ tịch điền. Ảnh: Thành Đạt

Đặc biệt, Lễ tịch điền còn góp phần quan trọng trong quảng bá hình ảnh nông nghiệp truyền thống, thu hút du khách, tạo cơ hội phát triển du lịch văn hóa. Việc duy trì và phát huy nghi lễ truyền thống như Lễ tịch điền, không chỉ bảo tồn di sản văn hóa, mà còn góp phần xây dựng cộng đồng văn minh, giàu bản sắc của nền văn minh lúa nước...

"Lễ tịch điền tại xã Bình Minh là nét văn hóa truyền thống mang ý nghĩa sâu sắc về tâm linh, nông nghiệp và cộng đồng. Thông qua nghi lễ này, người dân thể hiện lòng thành kính với thần linh, tổ tiên; củng cố tình đoàn kết, giáo dục thế hệ trẻ về giá trị của cội nguồn và tinh thần lao động; đồng thời, khẳng định vị thế của nông nghiệp và văn hóa nông nghiệp trong dòng chảy phát triển của đất nước. Đặc biệt, Lễ tịch điền diễn ra khi chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động là dấu hiệu tích cực của kỷ nguyên phồn thịnh của xã Bình Minh đang bắt đầu", Bí thư Đảng ủy xã Bình Minh Nguyễn Khánh Bình nhấn mạnh.

Đỗ Minh