Lệnh áp thuế mới của ông Trump sẽ bịt lỗ hổng được các nhà bán lẻ trực tuyến Trung Quốc khai thác
Lệnh áp thuế mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump quy định rõ rằng miễn trừ de minimis với các gói hàng nhỏ sẽ không còn được áp dụng.
Hôm 1.2, ông Trump đã ký lệnh áp thuế 10% với toàn bộ hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và 25% với hầu hết mặt hàng từ Canada, Mexico. Năng lượng nhập khẩu từ Canada vào Mỹ sẽ bị áp thuế 10%, trong khi mặt hàng này từ Mexico vẫn bị áp thuế 25%.
Lệnh áp thuế mới với Trung Quốc, Canada và Mexico của ông Trump gồm cả động thái nhắm vào thương mại điện tử: Kế hoạch loại bỏ quy định miễn thuế lâu nay với các gói hàng có giá trị dưới 800 USD.
Lệnh này quy định rõ rằng miễn trừ de minimis với các gói hàng nhỏ sẽ không còn được áp dụng. Theo quy định đó, các sản phẩm có giá trị dưới mức 800 USD trước đây có thể vào Mỹ mà không bị đánh thuế, từng là lợi thế lớn cho các nhà bán lẻ thương mại điện tử Trung Quốc, vốn thường xuyên gửi hàng hóa giá rẻ trực tiếp đến người tiêu dùng Mỹ.
Phạm vi đầy đủ của những thay đổi với quy định de minimis (chỉ áp dụng cho thuế quan mới được ban hành hôm 1.2 hay cả các mức thuế thương mại trước đó) vẫn chưa rõ ràng. Một phát ngôn viên Nhà Trắng không trả lời câu hỏi về phạm vi của biện pháp này.
Tuy nhiên, các luật sư thương mại cho biết ngôn ngữ của ông Trump trong việc siết chặt miễn trừ de minimis có thể được áp dụng rộng rãi, thậm chí với các mức thuế hiện hành với Trung Quốc, Canada và Mexico.
Dù vậy, tác động của thay đổi này chủ yếu sẽ ảnh hưởng đến Trung Quốc, cụ thể là các nhà bán lẻ như Alibaba, JD.com, Temu của PDD Holdings và Shein (chuyên về thời trang). Trong 9 tháng đầu năm 2024, người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ đã nhập khẩu khoảng 48 tỉ USD hàng hóa qua kẽ hở này, theo ước tính của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ (CBP).
Alibaba, JD.com, Shein và Temu vẫn chưa đưa ra bình luận ngay lập tức về vấn đề trên.
Lệnh áp thuế mới của ông Trump quy định rõ rằng miễn trừ de minimis với các gói hàng nhỏ sẽ không còn được áp dụng, ảnh hưởng các nhà bán lẻ Trung Quốc như Alibaba, JD.com, Temu Holdings và Shein - Ảnh: Internet
Kẽ hở lớn trong thương mại điện tử
Kẽ hở de minimis đã mang lại lợi thế lớn cho các công ty thương mại điện tử có liên kết với Trung Quốc so với các nhà bán lẻ truyền thống và các nền tảng trực tuyến như Amazon.
Temu đặc biệt phát triển mạnh tại Mỹ bằng cách cung cấp các mức giảm giá sâu cho nhiều sản phẩm, với điều kiện khách hàng sẵn sàng chờ đợi khoảng một tuần để nhận hàng. Sàn thương mại điện tử phổ biến này, mà EMarketer ước tính sẽ bán được 30 tỉ USD sản phẩm cho người mua sắm Mỹ trong năm 2025, đã trở thành một lựa chọn thay thế cho Amazon cũng như các chuỗi bán lẻ như Hobby Lobby, Party City và các cửa hàng giá rẻ.
EMarketer là công ty nghiên cứu thị trường chuyên cung cấp dữ liệu, phân tích và dự báo về xu hướng kỹ thuật số, thương mại điện tử, quảng cáo trực tuyến, truyền thông xã hội và hành vi người tiêu dùng trên toàn cầu. Công ty này thường được các doanh nghiệp, nhà quảng cáo và nhà đầu tư sử dụng để hiểu rõ hơn về thị trường kỹ thuật số và đưa ra quyết định chiến lược.
EMarketer được biết đến với các báo cáo chi tiết về thương mại điện tử, gồm doanh thu, thị phần của các nền tảng như Amazon, Temu, Shein, Alibaba, cùng các xu hướng tiêu dùng trực tuyến.
Hiện nay, EMarketer thuộc sở hữu của Insider Intelligence, công ty chuyên về nghiên cứu và phân tích dữ liệu kinh doanh.
Người tiêu dùng sẵn sàng chờ đợi giao hàng để đổi lấy mức giá rẻ hơn, đi ngược lại mô hình giao hàng nhanh của Amazon. Bằng cách gửi đơn hàng riêng lẻ trực tiếp từ Trung Quốc, họ đã tránh được thuế quan nhờ vào miễn trừ de minimis. Trong khi đó, các chuỗi bán lẻ lớn thường nhập hàng số lượng lớn bằng tàu, khiến họ phải tính thuế vào giá bán cho khách hàng.
Khi giải thích về mức thuế quan mới hôm 1.2, một quan chức cấp cao của chính quyền Trump đã biện minh cho việc chấm dứt miễn trừ de minimis. Ông cho rằng Mỹ mất đi một khoản doanh thu thuế khổng lồ và rằng kẽ hở đó cũng cản trở khả năng của hải quan Mỹ trong việc ngăn chặn fentanyl xâm nhập vào nước này. Thế nhưng, quan chức không nói rõ phạm vi cụ thể của thay đổi.
Các nhà làm luật cảnh báo rằng miễn trừ de minimis khiến fentanyl và các hóa chất tiền chất sản xuất loại thuốc nguy hiểm này dễ dàng vượt qua hải quan, xâm nhập vào Mỹ mà không bị phát hiện.
Fentanyl là một loại thuốc giảm đau opioid tổng hợp cực mạnh, mạnh hơn morphine khoảng 50–100 lần. Ban đầu, fentanyl được sử dụng trong y học để điều trị đau nặng, đặc biệt là cho bệnh nhân ung thư hoặc sau phẫu thuật. Tuy nhiên, do tác dụng mạnh và nguy cơ gây nghiện cao, fentanyl đã trở thành một trong những nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng ma túy và sốc thuốc quá liều trên toàn cầu, đặc biệt là tại Mỹ.
Opioid là một nhóm chất tác động lên hệ thần kinh trung ương, có tác dụng giảm đau mạnh, nhưng cũng có nguy cơ gây nghiện cao. Opioid bao gồm cả chất tự nhiên, bán tổng hợp và tổng hợp.
Lỗ hổng khổng lồ
Các lô hàng có giá trị nhỏ chiếm hơn 1/10 lượng hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ, theo nghiên cứu từ các nhà kinh tế học tại Nomura Holdings.
Nomura Holdings là tập đoàn tài chính và ngân hàng đầu tư đa quốc gia của Nhật Bản, có trụ sở chính tại thủ đô Tokyo. Đây là một trong những tổ chức tài chính lớn nhất Nhật Bản và có ảnh hưởng toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng đầu tư, dịch vụ chứng khoán, quản lý tài sản và nghiên cứu kinh tế.
Tổng khối lượng hàng nhập khẩu theo diện de minimis vào Mỹ đã đạt 1,4 tỉ gói hàng trong năm tài chính 2024, gấp đôi so với 2022, theo Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ. Các nhà bán lẻ giá rẻ trực tuyến như Temu và Shein đã đóng góp đáng kể vào sự gia tăng này.
Nhận thấy khả năng thay đổi, Temu đã bắt đầu vận chuyển hàng loạt sang Mỹ và chịu thuế nhập khẩu để lưu trữ hàng trong kho gần các thành phố lớn, nhằm rút ngắn thời gian giao. Sự điều chỉnh này có thể giúp giảm bớt tác động từ việc thay đổi de minimis, nhưng vẫn sẽ gây áp lực lên mô hình giá rẻ của họ.
Amit Khandelwal, giáo sư thuộc Đại học Yale (Mỹ), cho biết “các lô hàng de minimis quan trọng hơn với người tiêu dùng có thu nhập thấp” và việc loại bỏ miễn trừ này sẽ gây thiệt hại nhiều hơn cho nhóm khách hàng đó.
Các mức thuế mới sẽ có hiệu lực vào lúc 0 giờ 01 sáng theo giờ New York ngày 4.2, như một nỗ lực nhằm trừng phạt Canada, Mexico và Trung Quốc vì theo Tổng thống Trump, họ đã không kiềm chế được dòng chảy fentanyl và người nhập cư bất hợp pháp qua biên giới Mỹ. Ông Trump không nói rõ ba nước này cần làm gì để Mỹ giảm thuế. Nhà Trắng cảnh báo sẽ tăng thêm thuế nếu nước nào dám trả đũa.
Ông Trump dọa sẽ tăng thêm thuế nếu Canada, Mexico và Trung Quốc dám trả đũa - Ảnh: Bloomberg
Áp thuế với hàng hóa của các đối tác thương mại lớn giống như canh bạc. Động thái mới nhất có thể buộc Canada, Mexico lẫn Trung Quốc chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán, đáp ứng yêu cầu từ ông Trump. Tuy nhiên, thuế quan dễ dàng tác động ngược lại nền kinh tế và người dân Mỹ.
80% hàng hóa xuất khẩu của Canada năm 2023 là sang Mỹ. Suốt nhiều thập niên qua, các hãng ô tô xem Mỹ - Canada - Mexico như một thị trường thống nhất, ngay cả ô tô sản xuất tại Mỹ cũng có linh kiện được tạo ra từ hai nước còn lại.
Zhang Weidong, chuyên gia tại Đại học Cornell (Mỹ), ước tính thuế quan có thể khiến GDP Mỹ - Canada - Mexico lần lượt mất 0,3% - 3,6% - 2%, đẩy cả ba vào suy thoái kinh tế.
Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Mỹ) nhận định kế hoạch áp thuế của Tổng thống Trump sẽ buộc người tiêu dùng Mỹ phải trả nhiều tiền hơn cho hầu hết mọi thứ, từ giày thể thao, đồ chơi đến thực phẩm. Chi phí mà mỗi hộ gia đình bỏ ra mỗi năm lên đến hơn 2.600 USD.
Karl Schamotta, chuyên gia kinh tế tại hãng Corpay Cross-Border Solutions, ước tính mức thuế mà ông Trump muốn áp khiến gánh nặng thuế tăng thêm 272 tỉ USD/năm. Song, ngân hàng JPMorgan Chase cho rằng thuế quan dù dẫn đến chút lạm phát, nhưng nếu giải quyết được vấn đề an ninh quốc gia thì mọi người nên chấp nhận.
Trung Quốc đã có sự chuẩn bị tốt hơn cuộc chiến thương mại trước đó do Tổng thống Trump phát động trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông. Cường quốc châu Á này không thiếu biện pháp trả đũa như áp thuế lại, kiểm soát xuất khẩu khoáng sản quan trọng, hạn chế thị trường một cách chọn lọc, tiến hành điều tra chống độc quyền.
Hôm 2.2, Bộ Thương mại Trung Quốc chỉ trích lệnh áp thuế mới từ ông Trump vi phạm nghiêm trọng các quy tắc của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), nên sẽ nộp đơn khiếu nại đồng thời thực hiện biện pháp đáp trả tương ứng nhưng không nêu cụ thể.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố đáp trả bằng thuế suất 25% với 155 tỉ USD hàng nhập khẩu từ Mỹ, trong đó 30 tỉ USD hàng hóa chịu thuế từ ngày 4.2, số còn lại đến 21 ngày sau mới bị đánh thuế để doanh nghiệp Canada có thời gian tìm nguồn cung thay thế. Mặt hàng mà Canada nhắm đến là nông sản, quần áo, giày dép, đồ gia dụng, đồ nội thất, vật liệu…
Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã chỉ đạo Bộ trưởng kinh tế triển khai “kế hoạch B” với cả biện pháp thuế quan lẫn phi thuế quan, nhưng bà không cung cấp thông tin chi tiết.
