Liên hợp quốc cảnh báo về 'vòng luẩn quẩn' gây tổn thương cộng đồng quốc tế
Theo báo cáo mới đây của Liên hợp quốc, bất bình đẳng và đại dịch đã tạo thành mối quan hệ tuần hoàn, như một vòng luẩn quẩn tác động nghiêm trọng tới sức khỏe cộng đồng và kinh tế thế giới.
Mức độ bất bình đẳng tại mỗi nước và giữa các quốc gia đang khiến thế giới dễ bị tổn thương hơn trước đại dịch. Ảnh minh họa. (Nguồn: Getty Images)
Ngày 3/11, các nhà kinh tế, chuyên gia y tế hàng đầu và Liên hợp quốc đã công bố báo cáo trước thềm hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20), dự kiến diễn ra vào ngày 22 và 23/11 tại Nam Phi.
Báo cáo dựa trên kết quả 2 năm nghiên cứu của các chuyên gia Hội đồng toàn cầu về bất bình đẳng, AIDS và đại dịch thuộc Chương trình Phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS).
Báo cáo chỉ ra rằng sự gia tăng mức độ bất bình đẳng tại mỗi nước và giữa các quốc gia đang khiến thế giới dễ bị tổn thương hơn trước đại dịch, gây gián đoạn và thiệt hại nhiều hơn về mặt kinh tế, đồng thời khiến đại dịch kéo dài hơn. Ở chiều ngược lại, đại dịch nới rộng tình trạng bất bình đẳng, tạo ra vòng luẩn quẩn.
Hội đồng soạn thảo báo cáo do các chuyên gia hàng đầu như kinh tế học đoạt giải Nobel Joseph Stiglitz, cựu Đệ nhất phu nhân Namibia Monica Geingos và nhà dịch tễ học nổi tiếng Sir Michael Marmot. Họ dẫn chứng "vòng xoáy bất bình đẳng - đại dịch" có thể được nhìn thấy trong các cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu gần đây như đại dịch Covid-19, AIDS, Ebola, cúm hay dịch đậu mùa khỉ.
Các chuyên gia ví dụ đại dịch COVID-19 đã đẩy 165 triệu người vào cảnh nghèo đói, trong khi những người giàu nhất thế giới lại tăng thêm hơn 25% tài sản. Họ nhận định rằng việc không giải quyết được các bất bình đẳng và các yếu tố xã hội then chốt kể từ sau Covid-19 đã khiến thế giới cực kỳ dễ bị tổn thương và không được chuẩn bị cho đại dịch tiếp theo.
"Bất bình đẳng là lựa chọn chính trị và là một lựa chọn nguy hiểm, đe dọa sức khỏe của tất cả mọi người", cựu Đệ nhất phu nhân Namibia Monica Geingos nhấn mạnh trong một thông cáo báo chí.
Báo cáo kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới tăng cường chuẩn bị ứng phó với đại dịch bằng cách đầu tư vào các cơ chế bảo trợ xã hội trong nước, đồng thời giải quyết bất bình đẳng toàn cầu, bao gồm cả việc tái cơ cấu nợ cho các nước đang phát triển.
Theo nhà kinh tế học đoạt giải Nobel Joseph Stiglitz, đại dịch không chỉ là khủng hoảng y tế mà còn là khủng hoảng kinh tế, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng nếu các nhà lãnh đạo đưa ra những lựa chọn chính sách sai lầm. Bởi khi những nỗ lực ổn định nền kinh tế bị ảnh hưởng sau đại dịch được tài trợ qua lãi suất vay nợ cao và các biện pháp thắt lưng buộc bụng, hệ thống y tế, giáo dục và an sinh xã hội sẽ bị suy yếu. Ông nhấn mạnh điều này khiến các xã hội kém khả năng chống chịu và dễ bị tổn thương hơn trước các đợt bùng phát dịch bệnh.
Báo cáo cũng kêu gọi khả năng tiếp cận bình đẳng hơn với các phương pháp điều trị và công nghệ y tế giữa các quốc gia giàu và nghèo, đề nghị tăng tài trợ cho sản xuất địa phương và khu vực, đồng thời tạm thời gỡ bỏ quyền sở hữu trí tuệ để các nước cũng có thể sản xuất nhanh chóng các vật tư y tế khi đại dịch xảy ra.
