Liệu chỉ số acid uric máu cao là mắc bệnh gout?

Nhận được kết quả xét nghiệm máu có chỉ số acid uric 9mg/dL, cao hơn ngưỡng cho phép , anh Nguyễn Thành Nam (42 tuổi, trú tại Ba Đình, Hà Nội) cho hay: "Tôi vốn sức khỏe tốt. Nhưng mới tuần trước đi hiến máu tôi được xét nghiệm miễn phí một số chỉ số, kết quả trả về cho thấy chỉ số acid uric hơi cao và được lưu ý nên khám chuyên sâu. Tìm hiểu thì biết chỉ số này cao là dấu hiệu mắc bệnh gout nên khá lo lắng. Tôi cũng nghe mọi người nói có thể dùng thuốc để hạ acid uric".

Theo khuyến cáo của chuyên gia y tế, "không phải ai có acid uric cao cũng bị gout và không phải lúc nào cũng cần uống thuốc dự phòng" (ảnh minh họa).

Không ít người như anh Nam, vô cùng lo lắng, sợ bị gout khi nhận được kết quả chỉ số acid uric máu tăng cao hơn bình thường, thậm chí có người tự ý đi mua thuốc hạ acid uric uống dự phòng "cho yên tâm".

Làm rõ thêm về mối liên quan giữa chỉ số acid uric tăng với bệnh gout, BS Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai thông tin: Acid uric là sản phẩm cuối cùng của chuyển hóa purin, một chất có trong tế bào, thịt, hải sản và cả bia rượu. Bình thường, cơ thể thải acid uric qua thận (khoảng 2/3) và ruột (1/3). Khi quá trình này trục trặc (hoặc sản xuất quá nhiều, hoặc thải ra quá ít) thì acid uric trong máu tăng lên. Các ngưỡng thông thường ở Nam giới là < 7 mg/dL (420 umol/l) và nữ giới là < 6 mg/dL (360 umol/l). Khi vượt ngưỡng, gọi là tăng acid uric máu.

Tuy nhiên, tăng acid uric máu không triệu chứng tức là chỉ có con số acid uric cao, và không dấu hiệu đau khớp, sưng khớp, hay có sỏi thận urat, đây là giai đoạn yên lặng, trước khi (nếu có) xảy ra các biến chứng thật sự. Nhiều người sống cả đời ở giai đoạn này mà không bao giờ lên cơn gout.

"Thống kê cho thấy 10–20% người trưởng thành có tăng acid uric máu. Nhưng chỉ khoảng 1/3 trong số đó sẽ tiến triển thành gout thật sự", BS Tuấn cho biết.

Ngoài gout, acid uric cao còn liên quan (nhưng chưa chứng minh là nguyên nhân trực tiếp) đến như tăng huyết áp và bệnh tim mạch; gan nhiễm mỡ, rối loạn chuyển hóa hay sỏi uric hoặc suy giảm chức năng thận. Tuy nhiên, BS Tuấn cho rằng, "điều quan trọng là, liên quan không có nghĩa là gây ra. Các nghiên cứu lớn (CKD-FIX, PERL) cho thấy thuốc hạ acid uric không làm chậm suy thận nếu chỉ có tăng uric đơn thuần".

BS Tuấn cũng cho rằng việc tự ý uống thuốc hạ acid uric khi chưa bị gout là không cần thiết và đôi khi gây hại cơ thể, gây dị ứng, độc gan, ảnh hưởng thận. Thực tế, nhiều trường hợp chỉ cần thay đổi lối sống là đủ. Các thuốc như allopurinol hay febuxostat chỉ có chỉ định khi bệnh nhân đã bị gout thật sự (có cơn sưng đau khớp, tophi, tổn thương khớp); có sỏi uric hoặc tổn thương thận do urat hoặc acid uric > 9 mg/dL kéo dài, kèm bệnh thận hoặc tim mạch nặng.

Để kiểm soát chỉ số acid uric máu an toàn, hiệu quả, theo BS Tuấn, cần thay đổi lối sống: Giảm thực phẩm giàu purin như phủ tạng, hải sản, thịt đỏ, bia; tránh nước ngọt có đường fructose; tăng rau xanh, sữa ít béo, trái cây tươi; uống nhiều nước (2–3 lít/ngày nếu không chống chỉ định); duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn; không nhịn đói kéo dài, vì có thể làm tăng acid uric tạm thời.

Ngoài ra, mọi người cần kiểm soát bệnh nền và thuốc đang dùng: Kiểm tra lại thuốc lợi tiểu (thiazide, furosemide), aspirin liều thấp,… vì có thể làm tăng uric; điều trị ổn định tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu.

Đồng thời, theo dõi định kỳ, tái kiểm tra acid uric sau 3–6 tháng thay đổi lối sống. Nếu acid uric vẫn tăng >9 mg/dL hoặc bắt đầu có triệu chứng khớp, hãy khám bác sĩ chuyên khoa Nội Cơ xương khớp để đánh giá kỹ và can thiệp kịp thời.

"Tăng acid uric máu không phải là bệnh, mà là một dấu hiệu cảnh báo. Nếu chúng ta hiểu đúng, điều chỉnh lối sống, và theo dõi hợp lý, đa số sẽ không bao giờ phải dùng thuốc. Uống thuốc "cho yên tâm" đôi khi chỉ khiến gan, thận chịu thêm gánh nặng, mà không đem lại lợi ích gì. Một chế độ ăn điều độ, cơ thể khỏe mạnh, giấc ngủ đủ và vận động hợp lý, có khi đó mới là "thuốc hạ acid uric" an toàn nhất", BS Tuấn lưu ý.

Vũ Vũ