Lỗ hổng pháp lý trong thỏa thuận hàng trăm tỷ USD giữa Mỹ và Ukraine

Thỏa thuận khung giữa Mỹ và Ukraine, dự kiến được ký kết trong cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy vào ngày 28/2 (giờ miền Đông), nhằm tạo điều kiện để Washington tiếp cận nguồn tài nguyên khoáng sản của Kyiv.

Thỏa thuận nói trên cũng đề xuất thành lập "Quỹ Đầu tư Tái thiết" do hai nước đồng quản lý, song nhiều điều khoản quan trọng vẫn chưa được xác định, Reuters đưa tin.

Theo nội dung dự thảo, Ukraine sẽ đóng góp 50% doanh thu từ việc thương mại hóa tài nguyên khoáng sản thuộc sở hữu nhà nước vào quỹ. Tuy nhiên, thỏa thuận không nêu rõ số tiền cụ thể, khung thời gian hay cơ chế quản lý quỹ, để ngỏ nhiều điểm cần thương thảo trong tương lai.

Dù không có các cam kết an ninh rõ ràng, thỏa thuận này đánh dấu bước thay đổi trong lập trường của ông Trump khi từ bỏ yêu cầu Ukraine bồi hoàn 500 tỷ USD viện trợ quân sự. Tổng thống Zelenskiy thừa nhận thỏa thuận chưa đáp ứng mong đợi của Kyiv về đảm bảo an ninh, nhưng nhấn mạnh kết quả cuối cùng sẽ phụ thuộc vào đàm phán trực tiếp với Washington.

Văn bản cũng đề cập đến cam kết của Mỹ trong việc hỗ trợ tài chính dài hạn nhằm phát triển một Ukraine ổn định và thịnh vượng. Tuy nhiên, nội dung này không xác định cụ thể hình thức hỗ trợ hay mức độ cam kết từ phía Washington, đặt ra nhiều câu hỏi về tính ràng buộc pháp lý của thỏa thuận.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters.

Một điểm đáng chú ý khác là việc Mỹ cam kết không cản trở Ukraine trên con đường gia nhập Liên minh châu Âu (EU). Điều này thể hiện sự ủng hộ chính trị dành cho Kyiv, dù Washington ngày càng có lập trường cứng rắn với EU, theo Reuters.

Giới chuyên gia pháp lý cảnh báo về những khoảng trống trong thỏa thuận, bao gồm việc thiếu cơ chế giải quyết tranh chấp và sự không chắc chắn về thẩm quyền của chính phủ Mỹ trong quản lý phần vốn.

Giáo sư Tim Meyer thuộc Đại học Duke cho rằng nếu thỏa thuận tiến tới giai đoạn thực thi, khả năng cao Quốc hội Mỹ sẽ phải tham gia phê chuẩn.

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, động thái của Washington không chỉ nhằm thu hồi viện trợ đã cung cấp cho Kyiv mà còn giảm sự phụ thuộc vào khoáng sản từ Trung Quốc.

Với việc Ukraine sở hữu 22 trong số 34 loại khoáng sản quan trọng mà EU xác định, thỏa thuận này có thể tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đại Hoàng