Lộ trình tăng thuế TTĐB cần phù hợp để hỗ trợ doanh nghiệp
Ngày 18-3, tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo 'Tham vấn hoàn thiện dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt'.
Phát biểu tham luận tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Rượu - Bia - Nước giải khát Việt Nam, cho biết trong dự thảo luật sửa đổi, với các sản phẩm rượu, bia, dự thảo đề xuất 2 phương án tăng thuế TTĐB cao và tăng liên tục nghiêng về phương án 2 (tăng ngay năm 2026 từ 65% lên 80% và 5% liên tục đến 2030 đến 100%).
Với nước giải khát, dự thảo bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường hàm lượng trên 5g/100ml theo tiêu chuẩn Việt Nam vào đối tượng chịu thuế TTĐB với thuế suất dự kiến áp mức 10%.
Việc ban hành chính sách thuế cần cẩn trọng, hỗ trợ doanh nghiệp, không cản trở động lực tăng trưởng kinh tế, bởi ngành đồ uống có vai trò đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước, thúc đẩy dịch vụ, du lịch; giải quyết hàng triệu lao động trực tiếp và gián tiếp trong chuỗi cung ứng.
Tuy nhiên, những năm gần đây, nhất là sau dịch Covid-19, ngành đồ uống đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Do đó, ông Nguyễn Văn Việt đề xuất, với ngành bia, rượu, cần lùi hiệu lực tới năm 2028 và tăng thuế theo phương án 1 (tăng thuế từ năm 2026, tăng theo từng năm và mỗi năm tăng 5% để tới năm 2030 thuế suất thuế TTĐB đối với bia là 90%).
Trong khi đó, bà Vũ Lan Hương, đại diện Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, ủng hộ chủ trương tăng thuế TTĐB đối với mặt hàng thuốc lá để giảm lượng tiêu thụ mặt hàng này, hướng đến mục tiêu bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Tuy nhiên, cần cân nhắc về bước tăng thuế không tạo độ sốc cho doanh nghiệp và thị trường.
Ở góc độ chuyên gia, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, cho rằng, đối với mặt hàng bia rượu, thuốc lá, áp thuế không giảm được hành vi, vì người tiêu dùng có xu hướng chuyển sang các sản phẩm bất hợp pháp.
Đồng quan điểm, TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, cũng nhận xét việc tăng thuế TTĐB đối với đồ uống chưa chắc đã tác động đúng đối tượng điều chỉnh hành vi và dự thảo còn mang tính cào bằng đối với đồ uống có nồng độ cồn khác nhau. Do đó, nên áp thuế suất theo nồng độ cồn, hàm lượng đường, tránh cào bằng.
Theo TS. Cấn Văn Lực, cần tính toán thuế, thời điểm và lộ trình tăng thuế phù hợp, khả thi để tránh hiện tượng “khó chồng khó". Đồng thời, cân nhắc phương án tối ưu là giãn thực hiện từ ngày 1-1-2028 và cân nhắc áp dụng tăng thuế theo phương án 1 để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị, đổi mới công nghệ.
