Loại cây quen thuộc ở Việt Nam, thường trồng dịp Tết, lại có tác dụng đặc biệt được người Trung Quốc hé lộ

Cúc vạn thọ – tên khoa học Tagetes erecta – theo một số chuyên gia làm vườn Trung Quốc, khi nở tiết ra tinh dầu và mùi hương đặc trưng "không hợp" với khứu giác cực nhạy của rắn. Mùi này khiến rắn cảm thấy khó chịu, từ đó hạn chế tiến vào khu vực có trồng cây.

Ảnh minh họa

Tại Việt Nam, cúc vạn thọ không chỉ quen thuộc trong dịp Tết mà còn được trồng phổ biến ở sân vườn, ban công và lối vào nhà. Cây có màu vàng – vàng cam, biểu tượng cho may mắn, trường thọ, thường được người dân gọi với nhiều cái tên như "vạn thọ", "hoàng cúc hoa" hay "khổng tước thảo".

Theo các nhà vườn, cúc vạn thọ là một trong những loài hoa dễ trồng nhất hiện nay. Cây ưa sáng, chịu được nắng mạnh, phù hợp với nền nhiệt 15–30°C – rất thích hợp với khí hậu miền Bắc và miền Nam Việt Nam. Đất trồng chỉ cần thoát nước tốt, tơi xốp; cây có thể trồng từ hạt hoặc cây con.

Kỹ thuật chăm sóc cũng không phức tạp: Tưới nước vừa phải, tránh để úng; bón phân định kỳ mỗi 2–3 tuần để hoa nở đều và giữ màu lâu. Khi trồng ở chậu, người trồng chỉ cần chú ý cắt bỏ hoa tàn để kích thích cây ra nụ mới.

Vạn thọ có mùi hương mạnh hơn nhiều loại hoa khác do chứa lượng tinh dầu đặc trưng. Chính đặc tính này khiến cây thường được dân gian dùng để giảm côn trùng như muỗi, ruồi. Việc côn trùng, sâu bọ giảm quanh nhà cũng gián tiếp khiến khu vực bớt hấp dẫn với rắn – bởi nguồn thức ăn của chúng hạn chế hơn.

Dù được khuyến khích trồng, các chuyên gia làm vườn Trung Quốc đều khẳng định cúc vạn thọ không thể ngăn rắn tuyệt đối. Hiệu quả của cây chủ yếu mang tính hỗ trợ – dựa vào hương đặc trưng và môi trường sống ít côn trùng hơn.

Họ khuyên người dân vẫn cần giữ sân vườn sạch sẽ, không để cỏ cao, đống rác, gỗ mục – nơi rắn thích trú ẩn. Việc bịt kín các khe hở quanh nền nhà, cửa ra vào, khu vệ sinh mới là giải pháp cốt lõi để phòng rắn. Cúc vạn thọ nên được xem như một "lớp bảo vệ mềm", kết hợp cùng việc vệ sinh khu vực sống.

Theo VTC News, được dùng trưng Tết, trang trí làm đẹp cảnh quan ở cả nhà riêng và không gian công cộng nhưng cúc vạn thọ không được dùng làm hoa cúng vì một số lý do.

Hoa cúng dâng lên bàn thờ thể hiện tấm lòng thành kính với tổ tiên, thần linh nên không chỉ phải đẹp, tên hay, ý nghĩa mà còn phải có hương thơm thanh khiết.

Trong khi đó, hoa cúc vạn thọ tuy đẹp nhưng lại có mùi hăng nồng, nếu đặt trong phòng sẽ thành mùi khó chịu. Do mùi đặc trưng này, cúc vạn thọ được cho là không phù hợp để thờ cúng. Nó thường chỉ được trưng bày ở hiên nhà, công viên, cổng chào - những nơi thoáng mát - để khoe sắc vàng rực rỡ.

Ngoài ra, nhiều người cho rằng cúc vạn thọ là loài hoa gắn liền với các đám tang, xuất phát từ thực tế nó hay được sử dụng làm vòng hoa viếng hay trồng bên mộ. Vì thế, với họ, nó gợi liên tưởng đến đám hiếu, ma chay, sự mất mát. Đây có thể là lý do người ta kiêng đặt nó lên ban thờ.

Một số người cho rằng ý nghĩa trường tồn, vĩnh cửu của hai chữ "vạn thọ" cũng có thể dành cho người đã khuất nên nếu làm lễ vật dâng cúng sẽ không đem lại may mắn. Đó cũng là lý do tại sao cúc vạn thọ đẹp, tên ý nghĩa nhưng không được đặt lên bàn thờ.