Loạt dự án điện mặt trời Xuân Thiện và Long Thành ở Đắk Lắk dính sai phạm
Thanh tra Chính phủ (TTCP) chỉ ra loạt dự án nhà máy điện mặt trời của Tập đoàn Xuân Thiên xây dựng không phù hợp với quy hoạch, không có đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Ngoài ra, UBND tỉnh Đắk Lắk đã thông qua quyết định đầu tư cho dự án Nhà máy điện mặt trời Long Thành 1 chồng lên quy hoạch thủy lợi. Một số sai phạm đã được TTCP chuyển Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an.
Dự án Nhà máy điện mặt trời Long Thành 1 trùng với hồ thủy lợi
Theo kết luận thanh tra của TTCP, UBND tỉnh Đắk Lắk chấp thuận chủ trương đầu tư cho cụm 5 dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 1,2,3,4,5, trong khi vị trí khu đất thực hiện các dự án này không phù hợp với quy hoạch. Đối với Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Ea Súp 4, chủ đầu tư chưa đưa ra báo cáo đánh giá tác động môi trường hạng mục đường dây 500 kV theo quy định, và địa điểm thực hiện dự án đã thay đổi mà không có báo cáo đánh giá tác động môi trường.
Ngoài ra, UBND tỉnh Đắk Lắk đã đồng ý chủ trương đầu tư cho dự án Nhà máy điện mặt trời Long Thành 1 tại xã Ia Lốp, huyện Ea Súp, với diện tích 60 ha do Công ty TNHH Đầu tư Long Thành làm chủ đầu tư. Tuy nhiên, vị trí của dự án không tuân theo quy hoạch thủy lợi. Mặc dù Sở NN&PTNT đã có ý kiến thẩm định dự án, nhưng diện tích đất thực hiện dự án vẫn trùng với diện tích khu tưới của dự án Hồ chứa nước Ia Mơr, theo quy hoạch đã được Bộ NN&PTNT phê duyệt.
Tuy nhiên, tính đến thời điểm thanh tra, Bộ NN&PTNT chưa có ý kiến về các nội dung liên quan đến quy hoạch vùng tưới Hồ chứa nước Ia Mơr, nhưng UBND tỉnh Đắk Lắk đã quyết định phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2018 của huyện Ea Súp.
Cụ thể, UBND tỉnh Đắk Lắk đã ra quyết định số 2454 ngày 5/10/2018, cho phép Công ty TNHH Đầu tư Long Thành Đắk Lắk 1 thuê 60 ha đất và chuyển mục đích sử dụng đất sang đất công trình năng lượng để triển khai dự án Nhà máy điện mặt trời. Quyết định này cũng đã chồng lấn lên đất quy hoạch vùng tưới Hồ chứa nước Ia Mơr, làm vi phạm khoản 3 Điều 12 Luật Đất đai năm 2013; vi phạm quy định tại khoản 8 Điều 35 Luật Đất đai năm 2013 và khoản 1 Điều 11 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014 của Chính phủ.
Ngoài ra, UBND tỉnh Đắk Lắk chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Trang trại điện mặt trời BMT mặc dù vị trí khu đất thực hiện dự án không phù hợp với Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ cuối (2016-2020) của tỉnh Đắk Lắk. Đặc biệt, khu đất thuộc đất thủy lợi và không đủ điều kiện cho thuê đất để thực hiện dự án theo quy định tại Điều 52 Luật Đất đai năm 2013.
Đối với dự án Nhà máy điện gió Ea Nam do Công ty CP điện gió Trung Nam Đắk Lắk 1 làm chủ đầu tư, UBND tỉnh Đắk Lắk đã chủ trương đầu tư mà chưa phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, làm vi phạm quy định.
UBND tỉnh Đắk Lắk cũng đã quyết định chủ trương đầu tư 4 dự án Nhà máy điện gió (Krông Búik 1, Krông Búik 2, Cư Né 1, Cư Né 2 do Công ty TNHH Đầu tư năng lượng tái tạo Cư Né làm chủ đầu tư) mà vị trí khu đất thực hiện dự án không phù hợp với kế hoạch sử dụng đất năm 2021 của huyện Krông Buk...
Bên cạnh đó, UBND tỉnh Đắk Lắk đã chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Nhà máy điện gió Trang trại phong điện Tây Nguyên do Công ty Giải pháp năng lượng gió HBRE làm chủ đầu tư, trước khi chấp thuận bản đăng ký cam kết bảo vệ môi trường và quyết định phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường, cũng là vi phạm quy định.
5 nhà máy điện Xuân Thiện-Ea Súp không tuân thủ quy hoạch
TTCP đã chỉ ra nhiều vi phạm trong việc chuyển mục đích sử dụng đất và cho thuê đất thực hiện các dự án. Kế hoạch sử dụng đất cho dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện-Ea Súp 1, 2,3, 4, 5 không tuân thủ quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Ea Súp, được UBND tỉnh phê duyệt là không đúng quy định.
Ngoài ra, UBND tỉnh Đắk Lắk đã cho thuê đất để thực hiện dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Ea Súp 4 với diện tích và công suất vượt quá giới hạn quy định, làm vi phạm quy định.
Về việc này, TTCP cũng yêu cầu tỉnh Đắk Lắk và các cơ quan liên quan xem xét, xử lý việc thu hồi diện tích đất cho thuê vượt định mức quy định, đặc biệt là việc tăng diện tích 13,2 ha đất đối với dự án Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Ea Súp 4.
Các dự án Nhà máy điện mặt trời Srêpốk 1, Quang Minh, Jang Pông cũng đã chuyển mục đích sử dụng đất từ đất trồng cây lâu năm sang đất xây dựng công trình năng lượng và cho thuê đất trong khi vị trí các khu đất này đang thuộc quy hoạch rừng sản xuất, là vi phạm quy định.
Đối với dự án Trang trại điện mặt trời BMT (30 MWp), Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk đã ký hợp đồng cho Công ty CP năng lượng tái tạo BMT thuê 34,8 ha đất gắn với kết cấu hạ tầng Hồ thủy lợi Krông Búk Hạ để triển khai dự án. Tuy nhiên, điều này không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, và mục đích sử dụng đất Hồ thủy lợi Krông Búk Hạ đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, do đó là vi phạm quy định.
Tổng TTCP đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Đắk Lắk tiến hành kiểm điểm và xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức và cá nhân có liên quan đến các vi phạm trên. Đồng thời, UBND tỉnh Đắk Lắk được giao nhiệm vụ chỉ đạo Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk nộp toàn bộ tiền thu từ việc cho thuê quyền khai thác 34,82 ha đất trong phạm vi vùng phụ cận công trình Hồ thủy lợi Krông Búk Hạ vào ngân sách Nhà nước.
TTCP đã chuyển hồ sơ vụ án về việc vi phạm pháp luật trong quản lý đất đai của Công ty TNHH Đầu tư Long Thành 1 đến Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an.