Lợi nhuận phân hóa mạnh, 5 ngân hàng chiếm đến 50% lãi toàn hệ thống

Lợi nhuận phân hóa mạnh

Trong công bố mới đây của Vietnam Report, ngành ngân hàng Việt Nam đã duy trì được kết quả kinh doanh bền vững trong năm 2024.

Tổng thu nhập hoạt động của các NHTM đạt 747 nghìn tỷ đồng trong năm 2024, tăng 13,9% so với năm trước đó và tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 14,6% giai đoạn 2020-2024.

Lợi nhuận các NHTM tiếp tục ghi nhận kỷ lục hơn 260 nghìn tỷ, tăng 16,8%, trong khi mức tăng trong năm 2023 chỉ vỏn vẹn dưới 4%. Kết quả tích lũy từ lợi nhuận kinh doanh đã ghi dấu ngân hàng thứ 5 gia nhập nhóm ngân hàng có tổng tài sản trên 1 triệu tỷ đồng, và tổng lợi nhuận sau thuế của 5 ngân hàng quy mô lớn nhất thị trường chiếm khoảng 50% trong số các NHTM Việt Nam.

Sự phân hóa lợi nhuận giữa các ngân hàng lớn và nhỏ ngày càng rõ rệt. Trong khi nhóm ngân hàng quy mô trung bình đến lớn vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao nhờ quy mô tín dụng lớn, khả năng huy động vốn tốt và lợi thế khách hàng, thì các ngân hàng nhỏ lại đối mặt với nhiều khó khăn, từ chi phí vốn cao đến gánh nặng nợ xấu gia tăng.

Đáng lưu ý, tổng lợi nhuận sau thuế nhóm ngân hàng có quy mô dưới 300 nghìn tỷ đã tăng trưởng âm 11,5%.

Triển vọng ngành ngân hàng năm 2025 được dự báo tích cực

Bước sang năm 2025, ngành ngân hàng được dự báo tích cực, tiếp tục duy trì tăng trưởng trong bối cảnh các chính sách của Nhà nước đang dồn mọi nguồn lực cho thúc đẩy tăng trưởng, đưa Việt Nam trở thành quốc gia công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030, tiến tới thu nhập cao vào năm 2045.

Theo đó, ngành ngân hàng sẽ có dư địa lớn để phát triển và nổi bật lên 5 cơ hội tăng trưởng của ngành theo khảo sát của Vietnam Report, bao gồm: Đẩy mạnh phát triển các sản phẩm tài chính số; Tăng cường đầu tư chuyển đổi số; Triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam; Các bộ luật được sửa đổi; và Tinh gọn bộ máy quản lý Nhà nước.

Tổng hòa những cơ hội cùng nhận định về sự phát triển ổn định, các NHTM đã có kết quả kinh doanh tốt trong quý I/2025. Xét trong nhóm 27 NHTM đại chúng, tổng thu nhập hoạt động trên 165 nghìn tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế trên 66 nghìn tỷ đồng, tương ứng với mức tăng lần lượt 9,3% và 15,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Điểm sáng của toàn hệ thống khi không ghi nhận ngân hàng lợi nhuận âm, trong khi tại thời điểm cuối năm 2024, con số này là 1 ngân hàng.

Nợ có khả năng mất vốn đạt kỷ lục

Theo báo cáo Vietnam Report, chất lượng tài sản toàn ngành ngân hàng được kỳ vọng tiếp tục cải thiện trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng tốt, áp lực từ nợ xấu giảm đáng kể. Nhìn chung, tỷ lệ nợ xấu tại các NHTM đã đạt đỉnh vào quý III/2023 và đã được kìm hãm một phần khi Thông tư 02/2023/TT-NHNN được ban hành.

Sang năm 2024, nợ xấu bắt đầu hạ nhiệt khi các khoản nợ được cơ cấu, mặt bằng lãi suất ổn định ở mức thấp, và hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp phục hồi, tỷ lệ nợ xấu quanh mức 1,93-2,22%.

Tỷ lệ nợ nhóm 2-5 (nợ cần chú ý và nợ xấu) có xu hướng giảm rõ rệt, từ mức đỉnh 4,72% trong quý II/2023 xuống 3,57% vào quý IV/2024 và 3,75% vào quý I/2025, cho thấy áp lực chuyển nhóm nợ đã được kiểm soát phần nào.

Nợ nhóm 3, 4 (nợ dưới tiêu chuẩn, nợ nghi ngờ) cũng có xu hướng dao động nhưng không vượt qua mức đỉnh của năm 2023.

Tuy nhiên, vẫn cần lưu ý ở một số ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên 4% và cá biệt khi ghi nhận ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên 14% vào quý I/2025, mặc dù con số này đã giảm từ 35,3% vào quý I/2024.

Xét trên giá trị, tổng nợ xấu các NHTM đã vượt 300 nghìn tỷ đồng vào cuối quý I/2025, tăng 16,8% so với cùng kỳ 2024 và tăng 13,4% so với đầu năm.

Tỷ lệ nợ xấu trong quý đầu năm 2025 đã tăng nhẹ so với quý trước đó, nhưng cơ cấu các nhóm trong nợ xấu lại có sự chuyển biến rõ rệt, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) đã đạt kỷ lục chiếm 1,25% tổng dư nợ cho vay khách hàng, trên 176 nghìn tỷ đồng, tăng 10,7% so với đầu năm và cao hơn con số tổng nợ xấu vào cuối năm 2022.

Dù vậy, mức độ gia tăng nợ xấu dự báo sẽ ở mức vừa phải và trong tầm kiểm soát, nhờ các ngân hàng đã chủ động trích lập dự phòng bổ sung một cách thận trọng cho các khoản nợ tiềm ẩn rủi ro.

Tổng dự phòng rủi ro tín dụng của các NHTM trong quý I/2025 là 253 nghìn tỷ đồng, bao phủ 84,4% nợ xấu. Chi phí trích lập đã lên tới 163,2 nghìn tỷ vào năm 2024, tăng 13,1% so với năm trước đó.

Tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) của các NHTM đã tương đối ổn định, tuy nhiên con số đã giảm xuống dưới 100% kể từ quý III/2023 và hiện vẫn chưa phục hồi hoàn toàn để đảm bảo chỉ tiêu lợi nhuận kế hoạch.

Bộ đệm dự phòng cũng có sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm có quy mô khác nhau. Các NHTM có quy mô tài sản trên 1 triệu tỷ luôn có đủ nguồn lực trích lập dự phòng, LLR luôn trên 125% dù không tránh khỏi xu hướng suy giảm.

Ở nhóm quy mô dưới 300 nghìn tỷ đồng, LLR hoàn toàn trái ngược, đã xuống dưới 40% từ năm 2023, đi qua vùng đáy 29% vào quý II/2024 và hiện đã tăng 38%.

Nhật Linh