Luật Báo chí sửa đổi: Quản lý hoạt động báo mạng như báo truyền thống

Sáng 4/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Sửa "Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện"

Báo cáo giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn Hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh, qua phiên thảo luận tại hội trường và tại Tổ, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra phối hợp với các bộ, ngành liên quan và các chuyên gia tổ chức nhiều cuộc họp, hội thảo khoa học để nghiên cứu, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn Hóa – Xã hội Nguyễn Đắc Vinh. Ảnh: QH

Cụ thể, về các loại hình báo chí (Điều 2, khoản 1, 3, 4, 5, 6), tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý tên gọi loại hình “báo nói” theo hướng hình thành báo phát thanh và báo truyền hình, bảo đảm chính xác và phù hợp với thực tiễn.

Về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện (Điều 15), tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan soạn thảo thống nhất chỉnh sửa cụm từ “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện”, phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật Báo chí.

Liên quan đến hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 29), ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết, trên cơ sở ý kiến đại biểu, dự thảo luật đã được rà soát, chỉnh lý theo hướng quy định rõ biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng, tương tự như bốn loại hình báo chí truyền thống. Đồng thời, dự thảo luật tích hợp quy định liên quan đến dịch vụ báo chí trực tuyến, bảo đảm nguyên tắc: Nội dung đã đăng phát trên nền tảng số phải tuân thủ các quy định về báo chí quốc gia.

Về cải chính và gỡ bỏ thông tin vi phạm (Điều 34, Điều mới bổ sung), tiếp thu ý kiến của đại biểu và Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cơ quan soạn thảo đã bổ sung một điều mới quy định về gỡ bỏ thông tin vi phạm hoặc thu hồi sản phẩm báo chí in, đồng thời chỉnh lý Điều 35 để thống nhất với Luật Báo chí và quy định pháp luật có liên quan.

Cuối cùng, về các nội dung liên quan đến kinh tế báo chí (Điều 9, 20, 23) sau khi tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo đã được rà soát và chỉnh lý các quy định liên quan đến cơ chế tài chính, cơ chế tự chủ, hoạt động cung ứng dịch vụ và hoạt động kinh doanh hợp pháp của cơ quan báo chí, bảo đảm phù hợp với chủ trương đổi mới đơn vị sự nghiệp công lập và thực tiễn hoạt động báo chí.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: QH

Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị làm rõ khái niệm “nền tảng số báo chí quốc gia” tại khoản 9 và khoản 11 Điều 2. Cụ thể, khoản 9 Điều 2 hiện giải thích “nền tảng số báo chí quốc gia” là một hệ thống công nghệ thông tin phục vụ quản lý và hỗ trợ hoạt động báo chí. Tuy nhiên, tại khoản 11 Điều 2 về sản phẩm báo chí, nội dung lại thể hiện nền tảng số báo chí quốc gia như một loại sản phẩm báo chí.

"Như vậy, hai quy định này chưa đồng nhất về bản chất. Nếu đã là hệ thống công nghệ thông tin thì không thể được xem là sản phẩm báo chí, nếu có cách hiểu khác thì cần được giải thích rõ. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát lại khoản 9 và khoản 11, làm rõ khái niệm và thống nhất cách diễn đạt để tránh mâu thuẫn"- ông Hoàng Thanh Tùng nêu.

Luật Báo chí phải đồng bộ với chuyển đổi số và Luật Trí tuệ nhân tạo

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp,Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã đánh giá cao cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm trong tiếp thu chỉnh sửa nhiều nội dung góp ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đại biểu Quốc hội phát biểu tại hội trường.

Chủ tịch Quốc hội đã chỉ ra 5 nội dung lớn được các đại biểu cho ý kiến đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp thu, giải trình gồm: Cơ chế, chính sách phát triển báo chí; quản lý báo chí trên không gian mạng; bảo vệ an toàn tác nghiệp của nhà báo; điều kiện cấp phép và quản lý đối với cộng tác viên; định nghĩa và địa vị pháp lý.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Ảnh: QH

“Đề nghị Thường trực Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội là cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nghiên cứu trao đổi thống nhất dự kiến nội dung tiếp thu giải trình, đảm bảo thấu tình, đạt lý ý kiến của các đại biểu”- Chủ tịch Quốc hội chỉ đạo.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Luật Báo chí sửa đổi lần này trên tinh thần là thực hiện cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp.

Chủ tịch Quốc hội thống nhất cao việc sửa đổi quy định cụ thể, khả thi về các chính sách hỗ trợ báo chí. Cụ thể liên quan đến quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, theo đó báo chí được hưởng mức thuế suất là 10%, trước đây loại hình báo in được hưởng thuế suất 10%, loại hình báo chí khác phải chịu thuế suất 20%, do vậy cần xem xét để đưa về mức thuế suất 10%.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, về cơ chế hỗ trợ tài chính đối với báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích, dự thảo luật đã quy định cụ thể tại khoản 3 Điều 10, nhằm bảo đảm nguồn lực để các cơ quan báo chí hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

Để bảo vệ quyền tác giả và quyền liên quan, dự thảo cũng đã bổ sung khoản 2 Điều 39, theo đó mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng tác phẩm báo chí đều phải thực hiện việc thỏa thuận với cơ quan báo chí theo đúng quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, liên quan đến đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực báo chí, dự thảo luật tiếp tục hoàn thiện khoản 4 Điều 12 theo hướng tăng cường chuẩn hóa nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp và nâng cao năng lực cho đội ngũ những người làm báo, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác báo chí trong giai đoạn mới…

Toàn cảnh phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 4/12. Ảnh: QH

Đối với khoản 1 và khoản 2 Điều 29, dự thảo luật đã quy định cụ thể đối tượng được xét cấp thẻ nhà báo, đồng thời làm rõ điều kiện, tiêu chuẩn, trình tự và thủ tục cấp thẻ, bảo đảm chặt chẽ và đúng đối tượng theo yêu cầu quản lý.

Tại Điều 39, dự thảo cũng đã bổ sung quy định về việc cơ quan báo chí, tác giả tác phẩm chỉ được sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ hoạt động nghiệp vụ khi tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ và đạo đức nghề nghiệp người làm báo. Cơ quan báo chí có trách nhiệm ban hành các quy định nội bộ về việc sử dụng AI trong quá trình tác nghiệp.

“Đây là nội dung rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh Quốc hội lần đầu tiên ban hành Luật Trí tuệ nhân tạo, và các quy định liên quan phải được kết nối đồng bộ với Luật Báo chí (sửa đổi)”- Chủ tịch Quốc hội chỉ đạo.

Thu Hường