Lương tối thiểu vùng năm 2026: Tăng bao nhiêu là phù hợp?

Chỉ khi tăng lương người lao động mới đủ sống. Ảnh: L.H.

Thu nhập chưa đủ sống

Thị trường lao động những tháng đầu năm 2025 được đánh giá là khá ổn định khi tỷ lệ có việc làm của người lao động tăng, số việc làm mới liên tục gia tăng ở nhiều lĩnh vực nhưng trong đó nổi bật nhất là ở lĩnh vực sản xuất. Đáng chú ý, thu nhập bình quân tháng của người lao động tăng so với quý trước và tăng so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể theo Cục Thống kê, quý I/2025, thu nhập bình quân tháng của người lao động tiếp tục được cải thiện, đạt 8,3 triệu đồng/tháng, tăng 131.000 đồng so với quý trước và tăng 720.000 đồng so với cùng kỳ năm trước, tương đương với tăng 1,6% và tăng 9,5%.

Tại Hà Nội, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP Hà Nội Nguyễn Huy Khánh cho biết: Hiện nay, Hà Nội có trên 270.000 doanh nghiệp (DN) với khoảng 2,7 triệu lao động. Quý I/2025 dù thu nhập bình quân của người lao động là 7,7 triệu đồng/tháng (tăng 7,35% so với cùng kỳ năm 2024). Tuy nhiên, mức thu nhập này của người lao động vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, nhất là với công nhân lao động đang làm việc ở các khu công nghiệp, khu chế xuất. Nguyên nhân do giá cả tăng cao, trong khi đó đa phần người lao động phải thuê nhà trọ nên đã đẩy chi phí sinh hoạt tăng cao, khiến cuộc sống của người lao động gặp rất nhiều khó khăn.

“Nhà ở cho công nhân hiện nay dù đã được quan tâm nhưng chưa theo kịp sự gia tăng của lực lượng lao động. Một số khu nhà trọ diện tích chật hẹp, an ninh trật tự và vệ sinh môi trường chưa đảm bảo, mức giá thuê trọ và tiền điện, tiền nước cao... Ngoài ra, các trường học công lập cho con công nhân lao động còn thiếu. Điều đó đã gây khó khăn hơn cho người lao động” - ông Khánh cho biết.

Thực tế, theo chia sẻ của nhiều lao động, với mức lương, thu nhập hiện nay phần lớn không đủ giúp người lao động trang trải những chi phí sinh hoạt tối thiểu.

“Cả hai vợ chồng đều là công nhân với tổng mức thu nhập từ 16 đến 18 triệu đồng/tháng. Trong đó riêng tiền thuê nhà và điện nước mỗi tháng đã phải chi từ 4 đến 5 triệu đồng. Tiền học của các con cũng là gánh nặng vì không có hộ khẩu nên không được học trường công. Tháng nào trong gia đình không có người ốm thì vừa đủ chi tiêu còn không thì đều bị thiếu trước hụt sau” - chị Nguyễn Thị Mơ, công nhân khu công nghiệp Thạch Thất (Hà Nội) chia sẻ.

Đề xuất 2 phương án tăng

Xuất phát từ thực tế trên, tại Phiên họp Hội đồng Tiền lương quốc gia mới đây, đại diện phía người lao động - Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề xuất mức tăng lương tối thiểu vùng ở mức 8,3% và 9,2 %.

Lý giải cho đề xuất này, đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, trong thời gian gần đây, giá cả nhiều mặt hàng thiết yếu đã liên tục tăng cao. Đơn cử, giá điện đã điều chỉnh tăng 4 lần trong giai đoạn từ đầu năm 2023 đến tháng 5/2025, với tổng mức tăng hơn 17%, trong khi lương tối thiểu chỉ mới được điều chỉnh 6% trong cùng kỳ.

Về căn cứ tình hình phát triển kinh tế - xã hội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, năm 2024, tốc độ tăng trưởng GDP đạt 7,09%. Năm 2025, Quốc hội đặt mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên và giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát...

Bên cạnh đó, năng suất lao động năm 2024 tăng 5,88% so với năm 2023, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Mục tiêu của chiến lược tăng năng suất lao động đến năm 2030 của Việt Nam là đạt trên 6,5%/năm. Về chính sách hỗ trợ DN trong năm 2025, nhiều chính sách hỗ trợ DN đã và đang được triển khai, tập trung vào việc giảm, giãn, hoãn và miễn thuế, phí, lệ phí, cũng như hỗ trợ tiếp cận đất đai và tài chính.

Đặc biệt, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân; Quốc hội ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân... được đánh giá là những “cú hích” chính sách, tạo động lực cho khu vực kinh tế này phát triển mạnh mẽ. Do đó, đề xuất tăng lương tối thiểu vùng lên 9,2% hoặc 8,3% được đánh giá là vẫn khiêm tốn so với những biến động chi phí sinh hoạt và mục tiêu thu nhập quốc gia.

“Thực tế các quốc gia và nhiều DN cho thấy, việc tăng lương không chỉ mang lại lợi ích cho người lao động, nó còn là động lực giúp tăng năng suất lao động, thúc đẩy DN phát triển nhanh, mạnh, là tiền đề gắn bó giữa người lao động với DN” - Đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhấn mạnh.

Ở chiều ngược lại, đại diện cộng đồng DN, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), kiêm Phó Chủ tịch Hội đồng tiền lương quốc gia đề xuất mức điều chỉnh thấp hơn, trong khoảng 3 - 5%, áp dụng từ ngày 1/1/2026.

Theo ông Phòng, mức tăng vừa phải sẽ giúp DN có thời gian thích ứng, đảm bảo khả năng duy trì sản xuất kinh doanh, đồng thời có điều kiện thưởng thêm cho người lao động có năng suất tốt.

Lan Hương