Mèo và truyền thuyết
Mèo là con vật nuôi gần gũi với con người.Loài mèo thường được khắc họa trong nhiều nền văn hóa, truyền thuyết và thần thoại.
Mèo là con vật nuôi gần gũi với con người. Loài mèo thường được khắc họa trong nhiều nền văn hóa, truyền thuyết và thần thoại. Có những nơi mèo được cho là mang lại điềm lành. Thỉnh thoảng bị coi là ma quỷ. Người Việt thường nói “Mèo đến nhà thì khó, chó đến nhà thì sang”.
Nhiều nguồn khảo cứu cho rằng mèo được thuần hóa trong thời kỳ Ai Cập cổ đại. Một nghiên cứu năm 2007 chỉ ra rằng tất cả mèo nhà có thể xuất phát từ mèo hoang châu Phi tự thuần hóa vào khoảng 8000 năm trước CN. Gần đây, khảo cổ tìm thấy thi thể một con mèo con được chôn với chủ của nó cách đây 9.500 năm tại Síp.
Hình tượng con mèo tượng trưng cho sức dẻo dai, sự nhanh nhẹn, tinh khôn. Trong quan niệm của người Trung Quốc, mèo là con vật đứng thứ tư trong 12 con giáp với tên gọi là Mão. Giờ Mão tương ứng với thời gian từ 5 đến 7 giờ sáng. Các quan niệm về nèo đã ảnh hưởng sâu rộng đến các nền văn hóa ở các nước phương Đông, như Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản, Triều Tiên, Hàn Quốc.
Để tính ngày, tháng, năm thì 12 chi kết hợp với 10 can. Theo đó, Mão ứng với 5 trong số 10 can đó là Ất, Đinh, Kỷ, Tân, Quý. Vì 10 can ứng với 10 số hàng đơn vị từ 0 đến 9 nên nếu quy đổi năm âm lịch sang năm dương lịch thì các năm Mão gắn với Ất là số 5 (1975, 2035...), với Đinh là số 7 (1987, 2047...), với Kỷ là số 9 (1939, 1999...), với Tân là số 1 (1951, 2011...) và với Quý là số 3 (1963, 2023...)...
Tại Trung Hoa cổ đại, mèo được coi là con vật báo điều lành. Ở Ấn Độ, người ta tìm thấy tượng những con mèo khổ hạnh biểu thị cho phúc lạc của thế giới động vật. Đối với dân da đỏ Pawnees ở Bắc Mỹ, mèo rừng là biểu tượng của sự khôn khéo, tài tình, là kẻ quan sát thông minh, bình tĩnh và bao giờ cũng đạt được mong muốn, cho nên mèo được coi là con vật linh thiêng, chỉ được giết nó vì mục đích tôn giáo và theo nghi thức nhất định.
Đối với người dân Việt Nam, mèo được chuyển nghĩa để chỉ con người. “Mèo già hóa cáo” được ví với những kẻ ranh ma lọc lõi, càng sống lâu càng thêm tinh khôn, ranh mãnh. Những ai ăn ít, nhỏ nhẻ được so sánh “Ăn như mèo”, “Nữ thực như miêu”. Còn câu “Mèo lại hoàn mèo” dùng để khuyên răn người đời đừng mơ mộng hão huyền, mà phải biết được sức mình. Dù có thay hình đổi dạng thì cuối cùng vẫn là bản chất cũ, ta vẫn là ta. Cha ông cũng đã có câu chuyện thật thú vị và thâm thúy về việc này...
Vẻ đẹp độc đáo, thanh nhã, gọn, khỏe và tinh nhanh của mèo là đề tài hấp dẫn xưa nay của nhiều ngành mỹ thuật: hội họa, điêu khắc, nhiếp ảnh...
