Metro Bến Thành - Suối Tiên và hành trình 17 năm cho ngày vận hành

Tất cả thành viên Hội đồng kiểm tra nhà nước tham dự họp đều thống nhất đồng ý với kết quả nghiệm thu. Đây là nội dung cuối cùng để đảm bảo điều kiện tuyến metro số 1 vận hành thương mại vào ngày 22-12.

Ông PHAN CÔNG BẰNG, Trưởng Ban quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR):

Vui và tự hào vì mảnh ghép cuối cùng của tuyến metro số 1 đã hoàn thiện

Thời gian qua, với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo TP.HCM phải đưa tuyến metro số 1 vào vận hành thương mại trong năm 2024, MAUR cũng đã cam kết và phát động đợt thi đua cao điểm 50 ngày đêm nỗ lực đưa tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) vận hành vào ngày 22-12.

Với cam kết và quyết tâm cao độ đó, tập thể viên chức, người lao động của MAUR và Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 đã cùng với các sở, ban ngành của TP, các bộ, ngành liên quan nỗ lực hoàn thành tất cả thủ tục về PCCC, đánh giá an toàn hệ thống, cấp phép môi trường, nghiệm thu, bàn giao để đến hôm nay đủ điều kiện họp Hội đồng kiểm tra nhà nước về công tác nghiệm thu công trình.

Kết quả, tất cả thành viên hội đồng tham dự họp đều thống nhất đồng ý với kết quả nghiệm thu. Đây là nội dung cuối cùng để đảm bảo điều kiện vận hành thương mại vào ngày 22-12, tôi rất vui và tự hào vì đây là nỗ lực cống hiến của không chỉ MAUR mà còn của cả hệ thống chính trị để đạt được kết quả như hôm nay.

Tuyến metro số 1 vận hành vào ngày 22-12 đúng vào dịp cả nước kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, đây là một cột mốc vô cùng ý nghĩa. Bên cạnh đó, tuyến metro số 1 được xem là tuyến metro khởi đầu, làm tiền đề cho sự phát triển của hệ thống đường sắt đô thị tại TP.HCM trong tương lai theo đề án phát triển đường sắt đô thị theo Kết luận 49-KL/BCT của Bộ Chính trị, mở ra một kỷ nguyên mới, một bức tranh giao thông hiện đại.

Trong không khí hân hoan, háo hức, mong chờ nhiều năm của người dân TP.HCM, vào ngày 22-12, khi tuyến metro số 1 chính thức lăn bánh sẽ từng bước hiện thực hóa giấc mơ metro, thỏa lòng mong ước của người dân TP, đó là niềm tự hào to lớn của những người góp sức làm nên tuyến metro số 1 và là động lực để những tập thể, cá nhân liên quan nỗ lực cống hiến cho các tuyến metro tiếp theo.

MAUR cũng trân trọng cảm ơn nhiều hộ dân đã hỗ trợ, chia sẻ khó khăn trong quá trình triển khai dự án như bàn giao mặt bằng phục vụ xây dựng, đã phải ngừng kinh doanh... để TP có được tuyến metro đầu tiên.

Họ đã nói

TS HUỲNH PHƯỚC NGHĨA, Giám đốc Trung tâm Kinh tế, Luật và Quản lý, Trường ĐH Kinh tế TP.HCM:

Bước tiến mới, tạo động lực cho các tuyến metro tiếp theo

Việc tuyến metro số 1 vận hành chính thức là một cột mốc quan trọng của TP.HCM, đánh dấu một bước tiến mới, tạo động lực cho các tuyến metro tiếp theo. Metro phải nhìn từ nhiều năm, nhìn từ dài hạn, nhìn từ tính kết nối hạ tầng chung, giải pháp của nó trong bức tranh tổng thể của TP và còn câu chuyện liên quan đến thói quen sử dụng giao thông công cộng của người dân…

Chúng ta cần có những bài học thực tế đúc kết từ hành trình của tuyến metro số 1, nhất là trong bối cảnh tuyến metro số 1 vận hành chính thức và TP.HCM sẽ tiếp tục tập trung triển khai các tuyến metro tiếp theo, gần nhất là tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Tuyến metro số 2 dùng ngân sách nhà nước là phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay, trong bối cảnh Việt Nam không thể huy động vốn ODA vì đã nằm trong nhóm nước đang phát triển. Thay vào đó, TP có thể chủ động tìm nguồn vốn bằng mô hình TOD, có nghĩa là dùng tài sản công, dùng đất đai của các tuyến metro để đấu giá, thu hồi vốn và dùng đó làm ngân sách để đầu tư.

Bên cạnh đó, việc TP.HCM muốn hoàn thành 355 km metro vào năm 2035 và 510 km vào năm 2045 là một đề án táo bạo mang tính mục tiêu, định hướng.

Bản chất đầu tư các tuyến metro là đang tập trung vào giao thông đô thị, soi chiếu lại vào TP.HCM, “siêu đề án” metro cần phải có sự tham gia nghiên cứu, phản biện thêm. TP.HCM quyết tâm làm các tuyến metro là một tín hiệu tốt song phải có kế hoạch, lộ trình cụ thể, bài bản. Dù có Nghị quyết 98 nhưng cách tiếp cận nguồn lực được TP xác định như mô hình TOD, hợp đồng BT, phát hành trái phiếu… dự kiến sẽ gặp nhiều trở ngại.

Hành lang pháp lý và cơ chế quản lý, hay tóm lại là quản lý nhà nước khi triển khai các dự án metro cần được trao quyền, phân quyền mạnh mẽ hơn để có cách thúc đẩy dự án triển khai nhanh hơn, giám sát đơn giản hơn, phán quyết nhanh hơn… là những chìa khóa về cơ chế để mở nhiều cánh cửa, đưa TP.HCM đạt được mục tiêu như mong đợi.

TS VÕ KIM CƯƠNG, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM:

Cột mốc lịch sử của giao thông TP.HCM

Việc tuyến metro số 1 chính thức vận hành thương mại là một cột mốc đáng ghi nhận, song song với niềm tự hào, hân hoan thì đây là sự kiện mang tính lịch sử của giao thông TP.

Ngoài vấn đề vận hành metro, TP cũng nên nghiên cứu, tập hợp tư liệu trong quá trình triển khai, tìm nguyên nhân vướng mắc trong từng khâu trước đó về tuyến metro số 1, từng vấn đề, từ đó rút ra bài học từ tuyến này để làm các tuyến metro sau tốt hơn, trơn tru hơn.

Do tuyến metro số 1 chỉ là một hướng giao thông công cộng trên địa bàn nên tác động trên toàn TP chưa nhiều, tuy nhiên khi ngành GTVT tổ chức được hệ thống xe buýt và bãi giữ xe tốt thì tình trạng giao thông qua khu vực TP Thủ Đức sẽ được cải thiện đáng kể.

Về “siêu đề án” đường sắt đô thị của TP.HCM, TP.HCM có quyết tâm rồi thì mấu chốt sẽ là giải pháp nguồn lực. Đây là bài toán phức tạp, để giải quyết mấu chốt nằm ở năng lực của bộ máy nhà nước, năng lực này phải thật vượt trội vì trở lực rất lớn, kể cả phải bứt phá những dây trói của cơ chế.

Ông KHƯƠNG VĂN MƯỜI, nguyên Chủ tịch Hội Kiến trúc sư TP.HCM:

Tầm nhìn giao thông công cộng mới mẻ

Việc đưa tuyến metro số 1 vận hành vào ngày 22-12, cùng với đó là công tác chuẩn bị chu đáo về mọi mặt như bãi giữ xe, các tuyến xe buýt kết nối, miễn phí vé… là công tác quan trọng thể hiện tầm nhìn toàn diện của TP.HCM trước một giải pháp giao thông công cộng mới mẻ.

Mặc dù không thể phủ nhận quá trình triển khai tuyến metro số 1 có những khó khăn nhất định song khó tránh khỏi vì đây là tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của TP.HCM, nhiều vấn đề còn hạn chế.

Vượt qua mọi khó khăn, TP.HCM đã từng bước tìm cách khắc phục, gỡ từng nút thắt cho dự án và đây sẽ là những bài học kinh nghiệm quý báu cho những người trong cuộc để áp dụng vào các tuyến metro tiếp theo.

Trong tương lai, TP.HCM đang quyết liệt triển khai một mạng lưới đường sắt đô thị phủ khắp địa bàn, điều này thể hiện sự quyết tâm, nỗ lực của lãnh đạo TP trong lĩnh vực giao thông đô thị. Song để hiện thực hóa đề án này phải có những bước đi, bước tính toán kỹ càng, phải có nguồn lực đủ mạnh, trong đó việc khai thác giá trị quỹ đất (TOD) phải song hành thì mới giảm áp lực tài chính, áp lực vận chuyển.

Trong bối cảnh tuyến metro số 1 khi đưa vào vận hành chỉ tác động đến một vùng, từ điểm A đến điểm B nên rất cần TP phải hoàn chỉnh một bức tranh tổng thể cho hệ thống metro, khi các tuyến kết nối liền mạch với nhau thì mới phát huy tối đa tiềm lực, tính hiệu quả của hệ thống giao thông công cộng khối lượng lớn này.

Chị NGUYỄN NGỌC KHÁNH BĂNG (TP Thủ Đức):

Mong mỏi trải nghiệm chính thức metro

Trong suốt những năm đi học, tôi luôn mong mỏi được trải nghiệm tuyến metro hiện đại, đầu tiên của TP. Sau nhiều năm chờ đợi, được tin metro sắp vận hành, tôi rất háo hức, mong chờ đến ngày được trải nghiệm chính thức.

Từ đây, tôi có thể đi metro, di chuyển từ TP Thủ Đức đến quận 1 chưa đến 20 phút, tránh kẹt xe, nắng nóng mà còn tiết kiệm chi phí. Tôi hy vọng TP.HCM có thêm nhiều tuyến metro như thế để phục vụ nhu cầu đi lại của người dân.

Bà VĂN THỊ THÚY (TP Thủ Đức):

Niềm tự hào của người dân TP.HCM

Tuyến metro số 1 vận hành là niềm đợi chờ của người dân toàn TP.HCM. Tôi đã chờ đợi suốt nhiều năm, từ những ngày đầu dự án khởi công đến nay. Tôi đã trải nghiệm thử tuyến metro số 1 vào ngày 18-12 và rất xúc động vì metro chạy rất êm, rất nhanh, mát mẻ, không phụ lòng chờ đợi của người dân.

Có thể nói tuyến metro số 1 là niềm tự hào của người dân TP, hy vọng từ đây sẽ tạo động lực cho những tuyến metro tiếp theo hiện đại hơn.