Miễn phí vé đi tàu điện ngầm cho người già là vấn đề chính trị nhức nhối tại Hàn Quốc

Công việc đem lại cho cụ Park đến 700.000 won (550 USD) thu nhập mỗi tháng. Ông nói với hãng tin Reuters: “Giao hàng vui và tốt cho sức khỏe. Nhưng thành thật mà nói, tôi sẽ không làm việc này nếu đi tàu điện ngầm không miễn phí, vì nếu không miễn phí thì số tiền còn lại của tôi chẳng là bao nhiêu”.

Cụ Park Gyung-sun đi giao hàng bằng tàu điện ngầm - Ảnh: Reuters

Đi tàu điện ngầm miễn phí là "đặc quyền" dành cho người từ 65 tuổi trở lên tại Hàn Quốc suốt 40 năm qua - với niềm tin rằng nó giúp họ hoạt động tích cực hơn. Nhưng giờ đây đặc quyền đó trở thành vấn đề chính trị nhức nhối khi dân số đất nước già đi nhanh chóng, và chi phí vận hành tàu điện ngầm ngày càng tăng.

Vài thành phố đe dọa tăng giá vé hoặc nâng độ tuổi đủ điều kiện đi tàu điện ngầm miễn phí trừ phi chính phủ gánh vác một phần chi phí. Bộ Tài chính Hàn Quốc kiên quyết phản đối.

Vấn đề này khiến Tổng thống Yoon Suk-yeo rơi vào thế khó xử. Khi lên nắm quyền, nhà lãnh đạo cam kết cải thiện tình hình tài chính, nhưng ông cũng xem người già là nhóm cử tri quan trọng.

Thời gian qua, người dân Hàn Quốc cảm thấy không hài lòng vì lạm phát cao, giá nhiều tiện ích tăng vọt, kinh tế đất nước quý 4/2022 sụt giảm lần đầu tiên sau hơn 2 năm.

Một số thành viên đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền (PPP) cảnh báo, việc giảm bớt đặc quyền đi tàu điện ngầm miễn phí dành cho người già tác động xấu đến cơ hội giành chiến thắng của họ trong cuộc bầu cử quốc hội năm tới. PPP tìm cách giành lại thế đa số để Tổng thống Yoon thuận lợi triển khai kế hoạch cải cách.

Vấn đề đi tàu điện ngầm miễn phí sẽ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Hiện 18% trong tổng số 51 triệu dân ở độ tuổi từ 65 trở lên, đến năm 2035 dự kiến đạt 30%, năm 2050 đạt 40%.

Thủ đô Seoul có gần 3,7 triệu người từ 65 tuổi trở lên. Năm ngoái, có 233 triệu lượt đi miễn phí được thực hiện, khiến công ty vận hành tàu điện ngầm Seoul Metro tiêu tốn khoảng 315 tỉ won (250 triệu USD) - chiếm 30% tổng số nợ của đơn vị này.

Để giải quyết vấn đề, tháng 12.2022 thành phố công bố kế hoạch tăng 30% giá vé tàu điện ngầm mặc dù vẫn duy trì đặc quyền đi miễn phí cho người già. Tuần trước Thị trưởng Oh Se-hoon nói rằng nếu chính phủ hỗ trợ một phần thì giá vé chỉ tăng rất ít.

Phía Bộ Tài chính Hàn Quốc lập luận rằng họ đã tài trợ cho việc xây dựng và nâng cấp hệ thống tàu điện ngầm, nên chi phí vận hành nên do các thành phố đảm nhận.

“Thành phố Seoul có thực lực tài chính vững chắc, vì vậy tôi nghĩ yêu cầu chính phủ chịu trách nhiệm chi phí là hơi quá đáng”, Reuters dẫn lời Thứ trưởng Tài chính Bang Ki-sun.

Không như Seoul, hai thành phố Daegu và Daejeon cân nhắc tăng dần độ tuổi đủ điều kiện đi tàu điện ngầm miễn phí lên 70.

Theo một cuộc thăm dò của công ty tư vấn Gallup, 60% người Hàn Quốc được hỏi ủng hộ nâng độ tuổi được hưởng phúc lợi người già. Tỷ lệ người phản đối là 34%.

Trước ý định thay đổi độ tuổi đủ điều kiện đi tàu điện ngầm miễn phí, Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc cho biết, Bộ Phúc lợi sẽ xem xét liệu các địa phương có quyền làm vậy hay không.

Cẩm Bình