Minh Quang chăm lo đời sống cho đồng bào dân tộc Mường

Những năm qua, đồng bào dân tộc Mường tại đây luôn phát huy truyền thống yêu nước, đoàn kết xây dựng đời sống kinh tế ngày càng ổn định và phát triển. Đặc biệt, công tác chăm lo cho đồng bào dân tộc thiểu số, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa Mường luôn được Đảng bộ, chính quyền xã Minh Quang quan tâm thực hiện.

Những hộ có hoàn cảnh khó khăn ở xã Minh Quang (huyện Ba Vì) được tặng bò sinh sản, giúp thoát nghèo. Ảnh: Mạnh Thước

Xóa hộ nghèo, giảm hộ cận nghèo

Trong những năm gần đây, tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn xã Minh Quang có nhiều chuyển biến tích cực. Đời sống người dân không ngừng được nâng cao, thu nhập bình quân đạt 75,66 triệu đồng/người/năm. Đáng chú ý, các chính sách của Đảng và Nhà nước dành cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được xã triển khai hiệu quả, nhất là trong công tác xóa đói, giảm nghèo. Tính đến hết năm 2024, xã Minh Quang không còn hộ nghèo, chỉ còn 27 hộ cận nghèo.

Trưởng thôn Víp (xã Minh Quang), ông Đinh Văn Cương cho biết: “Năm 2023, thôn có 3 hộ nghèo và 14 hộ cận nghèo, trong đó có một số hộ là người dân tộc Mường. Để hỗ trợ các hộ vươn lên thoát nghèo, thôn đã phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, đoàn thể của xã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận nguồn vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách Xã hội, với mức vay từ 50 - 70 triệu đồng/chu kỳ 2 năm để phát triển kinh tế. Một số hộ khác được hỗ trợ chăn nuôi bò sinh sản, xây dựng hoặc sửa chữa nhà ở. Nhờ sự hỗ trợ kịp thời cùng với tinh thần nỗ lực vượt khó của người dân, đến nay, thôn Víp chỉ còn 2 hộ cận nghèo.

Một trường hợp điển hình là gia đình chị Nguyễn Thị Tuyết - người dân tộc Mường. Trước đây thuộc diện hộ nghèo có hoàn cảnh khó khăn, năm 2023, gia đình chị được hỗ trợ xây nhà mới và tặng một con bò sinh sản. Các thành viên trong gia đình đều chăm chỉ lao động, phát triển kinh tế. Nhờ vậy, đến cuối năm 2024, gia đình chị Tuyết đã thoát nghèo và cận nghèo.

Chị Tuyết xúc động chia sẻ: “Nhờ có Mặt trận Tổ quốc các cấp, chính quyền địa phương và các đoàn thể xã, thôn cùng anh em, họ hàng, bạn bè giúp đỡ, hỗ trợ hơn 140 triệu đồng và nhiều ngày công lao động, gia đình tôi đã có được chỗ ở ổn định. Không phụ lòng quan tâm của chính quyền và cộng đồng, hiện nay các thành viên trong gia đình tôi đều có việc làm, thu nhập ổn định. Có của ăn của để, cuộc sống đã khá giả hơn trước rất nhiều”.

Phó Chủ tịch UBND xã Minh Quang Nguyễn Mạnh Thước chia sẻ: "Trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi Thủ đô giai đoạn 2021 - 2025, xã Minh Quang đã nhận được sự quan tâm thiết thực của Nhà nước. Cụ thể, các hộ dân được hỗ trợ 70% kinh phí mua giống bò sinh sản, thức ăn chăn nuôi; được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trong chăn nuôi và sản xuất nông nghiệp. Năm 2024, xã cũng đẩy mạnh công tác xã hội hóa, vận động được 54 triệu đồng để hỗ trợ hộ nghèo và cận nghèo xây, sửa nhà ở; 30 triệu đồng hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Xã cũng phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện sửa chữa nhà cho 2 hộ cận nghèo theo kế hoạch liên tịch giữa UBND huyện và Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Ba Vì, với tổng mức hỗ trợ 115 triệu đồng/hộ".

Cùng với việc triển khai các giải pháp hỗ trợ người dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, xã Minh Quang còn được Nhà nước đầu tư nhiều dự án hạ tầng quan trọng. Nổi bật trong đó là các công trình giao thông như tuyến đường từ thôn Phú Thứ (xã Khánh Thượng) đến thôn Đầm Sản (xã Minh Quang); đường thôn Dy; đường trục chính các thôn Xuân Thọ, Pheo. Ngoài ra, địa phương còn được đầu tư xây dựng các công trình giáo dục và y tế gồm: Trường Tiểu học Minh Quang A, Trường Mầm non Minh Quang A và B, Trường THCS Minh Quang, Phòng khám đa khoa Minh Quang... với tổng mức đầu tư hơn 190 tỷ đồng.

Giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số

Kinh tế phát triển vững chắc, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao, Đảng bộ và chính quyền xã Minh Quang tiếp tục quan tâm đến công tác bảo tồn, khôi phục và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số.

Chủ tịch UBND xã Minh Quang, ông Nguyễn Tiến Tha cho biết: “Tại xã Minh Quang, Ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc được tổ chức hằng năm đã trở thành điểm nhấn sinh hoạt cộng đồng, góp phần gắn kết người dân, đồng thời giữ gìn và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Mường”.

Năm 2025 đánh dấu năm thứ 5 xã Minh Quang tổ chức Ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc. Đây là dịp để người dân và du khách tìm hiểu sâu hơn về văn hóa Mường thông qua các hoạt động sôi nổi như diễn xướng cồng chiêng, hội thi tìm hiểu bản sắc văn hóa và tiếng nói người Mường, thi nấu ăn, kéo co, bắn nỏ…

Đặc biệt, du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn truyền thống độc đáo của người Mường như gà nấu măng chua, cá suối nướng, dưa sắn xào tóp mỡ, bánh kiến làm từ bột gạo nếp và trứng kiến rừng gói trong lá sung non, hay bánh ốc - món bánh làm từ gạo nếp, nhân đỗ xanh, gói bằng lá chít.

Chị Nguyễn Thị Hiền, người dân xã Vật Lại (huyện Ba Vì) chia sẻ, dịp đầu xuân 2025, chị được một người bạn mời tham dự Ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc tại xã Minh Quang. Nhờ đó, chị có cơ hội tìm hiểu thêm nhiều nét văn hóa thú vị của người Mường, đặc biệt là trang phục truyền thống của nam giới.

Theo chị Hiền, trang phục thường ngày của đàn ông Mường gồm áo cánh xẻ ngực, cổ tròn, có cúc sừng vai, hai túi dưới hoặc thêm một túi ở ngực trái; áo dài phủ kín mông, kết hợp với quần lá tọa ống rộng và khăn quấn giữa bụng - còn gọi là khăn quần.

Chị Hiền cũng được người dân xã Minh Quang chia sẻ nhiều thông tin thú vị về Tết cổ truyền của người Mường như sau khi dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, việc đầu tiên mà người Mường thực hiện là dựng cây nêu trước cửa nhà. Trên ban thờ tổ tiên mỗi gia đình đều phải có đủ bánh chưng và bánh dày. Đặc biệt, mâm cơm ngày Tết của người Mường không thể thiếu rượu cần, xôi nếp, thịt gà, thịt lợn, cá nấu chua, măng chua, nước chấm chua…

Ông Nguyễn Tiến Tha, Chủ tịch UBND xã Minh Quang, cho biết: “Thực tế hiện nay, phần lớn người dân tộc thiểu số trên địa bàn xã hiểu biết, lưu giữ được các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là có khả năng sử dụng tiếng Mường, chủ yếu nằm trong độ tuổi từ 40 trở lên. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc truyền dạy, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc cho thế hệ trẻ”.

Để thực hiện hiệu quả Đề án “Khôi phục, bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số huyện Ba Vì giai đoạn 2015 - 2020 và những năm tiếp theo” do UBND huyện Ba Vì triển khai, xã Minh Quang đã chủ động tổ chức Ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc Mường vào dịp Tết Nguyên đán hằng năm. Đây là hoạt động có ý nghĩa thiết thực, tạo không gian để cộng đồng người Mường tại các địa bàn dân cư được học hỏi, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, góp phần tích cực vào việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Đặc biệt, tại cuộc thi tìm hiểu bản sắc dân tộc Mường diễn ra trong khuôn khổ ngày hội, người tham gia bắt buộc phải sử dụng thành thạo tiếng Mường, có kiến thức sâu về văn hóa truyền thống.

Ông Nguyễn Đức Anh, Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Vì, khẳng định: "Cùng với sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp và sự hưởng ứng tích cực của người dân, ngày hội đầu năm tại xã Minh Quang đã và đang góp phần quan trọng trong việc nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân. Không chỉ là hoạt động văn hóa - thể thao đơn thuần, ngày hội còn là dịp để địa phương bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể đặc trưng của dân tộc Mường. Những hoạt động như hát dân ca, biểu diễn nhạc cụ dân tộc, diễn xướng cồng chiêng… cùng với việc khuyến khích sử dụng tiếng nói, lời hát truyền thống trong sinh hoạt cộng đồng đã giúp bản sắc văn hóa dân tộc Mường được giữ gìn và lan tỏa sâu rộng trong đời sống hằng ngày của người dân Minh Quang”.

Minh Thúy